چرا از دیدن ویدیوهای شرم آور دیگران سیر نمی شویم؟

حتماً تابه‌حال، به ویدئوهای به اصطلاح «خز» در اینترنت برخورده‌اید. با اینکه همه ادعا می‌کنند چنین مضامینی شرم‌آور و چندش‌آور هستند، اما این ویدئوها را مرتب برای یکدیگر ارسال می‌کنند و درباره آن‌ها نظر می‌دهند. دلیل علاقه شدید به دیدن لحظات خجالت‌آور دیگران چیست؟

ویدئوهای معذب‌کننده و خجالت‌آور، اینترنت را پر کرده‌اند. حتماً در اینستاگرام یا تیک تاک، بارها چشم‌تان به پست‌های چندش‌آور و معذب‌کننده‌ای خورده است که باعث می‌شوند از شرمساری بخواهید جلوی چشمان‌تان را بگیرید، لب‌های‌تان را ورچینید و تصور کنید که چقدر اوضاع فرهنگی برخی آدم‌ها خراب است.

در برخی از این ویدئوها، فرد می‌خواهد با عملکرد خودنمایانه، دیگران را تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال، ممکن است شخصی بخواهد در جایی سخنرانی کند یا حرفی خنده‌دار بزند اما نتیجه اصلاً دلخواه او پیش نرود. سختی چنین موقعیتی، قطعاً برای هر کسی قابل درک است اما هیچ‌کس نمی‌خواهد در این شرایط قرار بگیرد. پس چرا اینقدر دوست داریم ویدئوهای معذب‌کننده را دنبال کنیم و آن‌ها را با دیگران هم به اشتراک بگذاریم؟ آیا بهتر نیست آن لحظات سخت را به فراموشی بسپاریم و دیگر هیچ‌وقت درباره‌اش صحبت نکنیم؟

چرا از دیدن صحنه‌های خجالت‌آور، معذب می‌شویم؟

پژوهش در سال ۲۰۲۴ در دانشگاه لوئیزیانا، به‌دنبال فهم بهتر احساس معذب‌شدن از دیدن لحظات خجالت‌آور دیگران است. نتایج این پژوهش به شرح زیر است:

• مشاهده آدم‌ها در موقعیت‌های غیرمعمول که انتظار واکنش مثبت از دیگران دارند، اغلب حس ناخوشایندی در ما ایجاد می‌کند. برای مثال، وقتی کسی تلاش می‌کند با گفتن جملات طنز، بامزه به نظر برسد، ممکن است این حس در ما به وجود آید. اما اگر اتفاق ناخوشایندی برای کسی رخ دهد، مثل یک تصادف، و او هیچ تلاشی برای جلب توجه یا تأثیرگذاری نداشته باشد، این حس از بین می‌رود و ما تنها به فکر همدردی و دلداری دادن به او خواهیم بود.
• ما صحبت از معذب‌شدن دیگران را دوست داریم. در یک آزمایش، به شرکت‌کنندگان، دو نوع محتوا نشان داده شد: پست‌های ادیت‌شده به‌منظور خودنمایی و پست‌های مثبت بدون نکته خجالت‌آور. سپس از آن‌ها خواسته شد که پست‌ها را با دیگران به اشتراک بگذارند. شرکت‌کنندگان، پست‌های معذب‌کننده را انتخاب کردند. این در حالی بود که الزاماً آن پست‌ها را دوست نداشتند یا تماشای آن‌ها برایشان دلپذیر نبود.
• چرا وقتی از این دست ویدئوها خوش‌مان نمی‌آید و حس بدی پیدا می‌کنیم، باز هم آن‌ها را با دیگران به اشتراک می‌گذاریم؟ در یک آزمایش، از شرکت‌کنندگان درباره آواز خواندن یک بلاگر مادر در اجراهای مدرسه نظرخواهی شد. شرکت‌کنندگانی که به اجراهای خوب بلاگر اشاره کردند، پست‌های مثبتی هم به اشتراک گذاشتند اما شرکت‌کنندگانی که اجراهای بد را به اشتراک گذاشتند، از کار خود سر شوق آمدند.

ظاهراً آدمی با اشتراک‌گذاری ویدئوهای معذب‌کننده، می‌خواهد حس خود را با دیگران به اشتراک بگذارد و بگوید که ما آگاه هستیم و چنین خطایی مرتکب نخواهیم شد. به بیان دیگر، این کار باعث می‌شود حس کنیم که خودمان قواعد اجتماعی را بهتر از فرد ناآگاه درون ویدئو درک می‌کنیم و مرتکب کار ناشیانه‌ای برای تأثیرگذاری و خودنمایی نخواهیم شد. گویی با اشتراک‌گذاری چنین محتوایی، تیمی تشکیل می‌دهیم و می‌خواهیم این پیام را برسانیم که ما عاقل‌تر از کسی هستیم که این همه تلاش می‌کند تا دیگران را تحت تأثیر قرار دهد.

واکنش شما به ویدئوهای خجالت‌آور دیگران چیست؟

خوش‌آمدن از دیدن لحظات شرم‌آور دیگران، موضوع عجیبی نیست که به خاطر آن، خود را سرزنش کنید! این عملکرد، طبیعی است و چیزی درباره ما می‌گوید.

حالا که اشتراک‌گذاری ویدئوهای معذب‌کننده لحظات مختلف زندگی در اینترنت افزایش یافته، برخورد شما با این محتواها چیست؟ آیا آن را خیلی سریع برای آشنایان خود ارسال می‌کنید یا می‌خواهید جلوی انتشار آن را بگیرید؟ دلیل تصمیم شما چیست؟ به نظر شما، چرا مردم علاقه دارند این ویدئوها را ببینند؟ لطفاً نظرات خود را با ما و دیگر خوانندگان «چطور» در میان بگذارید.

منبع: psychologytoday