زانو درد یکی از عارضههایی است که در دنیای امروزی و با توجه به سبک زندگی افراد، دامنگیر افراد زیادی شده است. برای بهبود درد زانو و درمان آن، پیش از هر کاری باید علل بروز این مشکل را بشناسیم و بعد راههای پیشگیری را بررسی کنیم و در نهایت سراغ راههای درمانی برویم.
بروز عارضهای مانند زانو درد، علل متعددی دارد. از شایعترین دلایل بروز این مشکل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
در ادامه هر یک از این موارد را به صورت مفصلتر بررسی خواهیم کرد.
یکی از دلایل شایع زانو درد مداوم و طولانی، نوعی آرتروز است که به خاطر ساییدگی و پارگی مفصل اتفاق میافتد. بیشتر افراد مسن، که بیش از 65 سال دارند؛ به این زانو درد مبتلا میشوند.
زانو، به دلیل وجود غضروفی که انتهای استخوانهای مفصل را میپوشاند و از آن در برابر ساییدگی محافظت میکند؛ به سادگی حرکت میکند. آسیب طولانیمدت به این غضروف، عامل اصلی بروز آرتروز است که در نتیجه آن، دامنه حرکت زانو محدود شده و درد زانو بهتدریج افزایش مییابد. این درد با تحمل وزن بیشتر شده و با استراحت تسکین مییابد. از آنجا که حرکت کردن زانو باعث کاهش سفتی آن میشود؛ معمولا درد پس از بیدار شدن از خواب یا بعد از مدت زمانی که زانو ثابت بوده؛ ظاهر میگردد.
نوع دیگری از آرتروز، آرتریت روماتوئید (RA) نام دارد. این نوع آرتروز نیز میتواند باعث زانو درد شود.
هنگام بروز آرتریت روماتوئید مفاصلی که درد دارند؛ متورم شده و از نظر شکل ظاهری متمایل به قرمز، حساس، و گرم میشوند. درد ناشی از آرتریت روماتوئید، با سفتی عمومیتری همراه است که معمولاً در اوایل صبح و پس از ثابت بودن مفصل، بیشتر میشود. البته ممکن است که وارد شدن فشار زیاد و خستگی فرد در باقی ساعات روز هم زانو درد را تشدید کند.
اگر این نوع از زانو درد را دارید؛ باید به پزشک مراجعه کرده و مراحل تشخیص و درمان صحیح را پیگیری کنید. تشخیص و درمان زودهنگام آرتریت روماتوئید، نقش مؤثری در بهبود زانو درد دارد.
اگر هر مشکلی در زانوی خود حس میکنید پیش از هر اقدامی فرم زیر را برای ویزیت رایگان پر کنید.
رگ به رگ شدن و کشیدگی در اثر چرخش یا حرکت ناگهانی مفصل اتفاق میافتد. در این حالت بافتهای زانو کشیده شده و آسیب میبینند.
درد ناشی از پیچخوردگی جزئی، اغلب خود به خود و با گذشت زمان برطرف میشود اما در مواردی که پیچخوردگی شدید بوده و آسیب وارد شده به بافت زانو جدی باشد؛ به طی کردن فرایند درمانی نیاز است. بهعنوان مثال، آسیب به بافتی در مفصل زانو که به منیسک معروف است؛ ممکن است نیازمند جراحی باشد.
نقرس نوع دیگری از آرتروز است. این مشکل که بهطور ناگهانی در زانو ایجاد میشود؛ با درد شدید، قرمزی و تورم همراه است و میتواند مفاصل دیگر را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری با کمک مراقبتهای پزشکی، مصرف دارو، ایجاد تغییر در رژیم غذایی و ورزش، درمان میشود.
درد جلوی زانو پس از کمردرد، دومین عارضه پرتکرار در میان افراد است. حدود یک چهارم افراد، در مقطعی از زندگی خود به این مشکل دچار میگردند. معمولاً نوجوانان، بهویژه ورزشکاران خانم، به علت وارد کردن فشار بیش از حد به زانو به این عارضه مبتلا میشوند.
در بیشتر موارد درد جلوی زانو ناشی از وارد کردن فشار بیش از حد به زانو یا آمادگی پایین برای ورزش است. مشکلاتی از این دست، معمولاً خود به خود برطرف شده و پس از کاهش درد، امکان ادامه فعالیتهای ورزشی وجود دارد.
درد قسمت جلو زانو معمولا دردی است که به تدریج شروع شده و با میزان فعالیت انجام شده، مرتبط است. این درد باعث ایجاد صدای کلیک یا صداهای دیگر در میشود و معمولا هنگام بالا رفتن از پلهها، هنگام بلند شدن پس از نشستن مدت طولانی وچمباتمه زدن ایجاد میشود. این درد یکی از دلایل اصلی ایجاد ضعف در پا است.
درمانهای توصیه شده برای درد جلوی زانو عبارتنداز:
در طول معاینه فیزیکی و به منظور کشف علت بروز زانو درد، پزشک موراد زیر را بررسی خواهد کرد:
البته در برخی موراد و بسته به نظر پزشک، انجام تستهای تصویربرداری و آزمایشگاهی نیز انجام میشود که عبارتنداز:
پس از اتمام فرایند تشخیص و درک این موضوع که دقیقاً چه چیزی باعث ایجاد درد زانو شده است؛ شیوههای درمانی متفاوتی اتخاذ میشود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید: جراحی تعویض مفصل زانو؛ هرآنچه باید بدانید
پزشک ممکن است برای تسکین درد یا درمان علت اصلی درد زانو داروهایی را تجویز کند. درمان آرتریت روماتوئید یا نقرس معمولا به کمک دارو انجام میشود.
تقویت عضلات اطراف زانو باعث پایداری بیشتر آن میشود. پزشک ممکن است، فیزیوتراپی یا انواع مختلفی از تمرینات تقویتی را، بر اساس شرایط، توصیه کند. اگر از نظر بدنی فعال هستید یا یک ورزش را انجام میدهید، ممکن است برای اصلاح الگوهای حرکتی -که بر زانوهای شما تأثیر میگذارد- و ایجاد تکنیک مناسب در طول ورزش به تمریناتی نیاز داشته باشید. این تمرینات، برای بهبود انعطاف پذیری و تعادل شما نیز مهم هستند.
گاهی اوقات استفاده از آتل در یک طرف پاشنه، میتواند به کاهش فشار از سمت زانو(که ناشی از آرتروز است.) کمک کند. در شرایط خاص هم احتمال استفاده از انواع مختلف بریس، برای کمک به محافظت و حمایت از مفصل زانو وجود دارد.
تزریق دارو یا مواد دیگر به مفصل هم، یکی از روشهای درمانی است. در این شیوه درمان، معمولا مواد زیر مورد استفاده قرار میگیرد:
داروهای بدون نسخه – مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) و ناپروکسن سدیم (Aleve)- ممکن است به کاهش درد زانو کمک کنند. برخی از افراد هم با ماساژ زانوی آسیب دیده با کرمهای بیحسکننده مانند لیدوکائین یا کپسایسین، تسکین پیدا میکنند. از جمله اقدامات خود مراقبتی، برای زانوی آسیب دیده، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
استفاده از یخ: یخ درد و التهاب را کاهش میدهد. سعی کنید کیسه یخ، تمام زانوی شما را بپوشاند. همچنین برای محافظت از پوست خود میتوانید از کیسه یخی که در یک حوله نازک پیچیده شده؛ استفاده کنید. اگرچه یخ درمانی به طور کلی بی خطر و مؤثر است، اما به دلیل خطر آسیب به اعصاب و پوست، مدت زمان استفاده از یخ در هر بار، بیشتر از 20 دقیقه نباشد.
درمان زانو درد تا حد زیادی، به علت مشکل بستگی دارد. با این حال، درمانهای ساده زیر میتواند به رفع انواع مختلف زانو درد کمک کند.
ورزشهایی که به تقویت قسمت بالایی رانها کمک میکند؛ میتواند برای بهبود زانو درد مفید باشد. همچنین ورزش میتواند پیشرفت آرتروز (OA) را، که یکی از شایعترین علل زانو درد است، به تأخیر بیندازد. به صورت کلی، فعالیت بدنی باعث افزایش سلامت بافت غضروفی میشود.
کالج آمریکایی روماتولوژی (ACR) و بنیاد آرتروز (AF) به مردم توصیه میکنند تا برای جلوگیری از آرتروز زانو ورزش کنند. پیادهروی، دوچرخه سواری، شنا، تایچی و یوگا از چمله ورزشهایی هستند که جلوگیری از بروز آرتروز کمک میکنند. افرادی هم که به علت درد مفاصل، امکان انجام این ورزشها را ندارند؛ میتوانند فعالیتهایی مانند ایروبیک در آب را انجام دهند که فشارکمی به زانو وارد میکند.
افراد متخصص و فیزیوتراپیستها میتوانند تمرینات تقویتی مناسب و مفید را به شما آموزش دهند. به صورت کلی تقویت عضلات بالای ساق و عضلات چهار سر ران از طریق ورزش، به محافظت از مفصل زانو کمک میکند. در ادامه چند تمرین مفید برای تقویت این عضلات را به شما معرفی میکنیم.
روش مهم دیگر برای درمان زانو درد، مراقبت از زانو و حمایت از آن است. اقداماتی که میتواند به کاهش فشار روی زانو کمک کرده و از آن حمایت کند عبارتنداز:
به صورت کلی، افرادی که اضافه وزن دارند؛ بیشتر در معرض خطر زانو درد هستند. حمل وزن اضافی باعث میشود مفاصل کار بیشتری انجام دهند و کمکردن وزن باعث کاهش درد زانو، از جمله درد ناشی از آرتروز میشود. همچنین وزن اضافی باعث افزایش التهاب در سراسر بدن شده و زانوها هم تحت تأثیر قرار میگیرند.
با تنظیم یک رژیم غذایی مناسب، میتوان به سادگی به بهبود زانو درد کمک کرد. رژیم غذایی سالم، رژیمی است که ویژگیهای زیر را داشته باشد:
بنیاد آرتروز، استفاده از رژیم غذایی مدیترانهای را توصیه میکند. اما یک متخصص تغذیه میتواند به تصمیم گیری در مورد میزان کاهش وزن و تنظیم رژیم غذایی کمک کند.
ماساژ هم دیگر شیوهای است که ممکن است درد زانو را تسکین دهد. اگرچه دستورالعملهای فعلی، ماساژ را به عنوان درمانی برای آرتروز زانو معرفی نمیکند؛ با این حال، ماساژ مزایای دیگری مانند مدیریت درد و فشار داشته دارد. در ادامه چند شیوه ماساژ، برای کاهش درد زانو و تقویت عضلات را به شما معرفی میکنیم.
استفاده از آروماتراپی و برخی از روغنهای گیاهی نیز به کاهش زانو درد و درمان آن کمک میکند. مطالعهای که در سال 2008 منتشر شد نشان داد که ماساژ با روغن حاوی زنجبیل و پرتقال باعث بهبود درد و عملکرد زانوهایی با درد متوسط تا شدید میشود. در تحقیق دیگری محققان دریافتند که استفاده از پماد حاوی دارچین، زنجبیل، ماستیک و روغن کنجد، تاثیری مشابه با پماد سالیسیلات بر درد، سفتی و حرکت زانو دارد.
دربخشهای قبل به بررسی نقش موثر ورزش در درمان و بهبود زانو درد پرداختیم و در این بخش قصد داریم به صورت خاص، ورزش تایچی را بررسی کنیم. تایچی نوعی ورزش مراقبه است.
یک مطالعه یک ساله، روی ۲۰۴ شرکتکننده با میانگین سنی ۶۰ سال، که به استئوآرتریت زانو مبتلا بودند؛ نشان داد که تایچی در مقایسه با فیزیوتراپی استاندارد مزایایی مشابه دارد. علاوهبراین، افرادی که تایچی انجام دادند، در مقایسه با افرادی که تحت فیزیوتراپی استاندارد قرار گرفتند؛ بهبود قابل توجهی در علائم افسردگی و جنبههای فیزیکی کیفیت زندگی مشاهده کردند.
تائید اخیر استفاده از کانابیدیول (CBD) (که به عنوان ماری جوانای پزشکی نیز شناخته میشود) توجهها را به این ماده، به عنوان راه حلی برای طیف وسیعی از مشکلات سلامتی، جلب کرده است.
CBD شامل ترکیب موجود در ماری جوانا که اثرات روانگردان ایجاد میکند؛ نیست. اما به نظر میرسد که اثرات دارویی دارد. مطالعات حیوانی بیان کردهاند که استفاده از آن ممکن است درد مفاصل را بهبود دهد. زیرا:
کارآزماییهای بالینی، ایمنی یا اثربخشی این ماده را برای استفاده در بیماری روماتیسمی ثابت نکردهاند. اما محققان پیشنهاد میکنند که نباید استفاده از این ماده را، به عنوان یک گزینه در آینده رد کرد.
طبق برخی منابع، سرکه سیب (ACV) دارای خواص ضد التهابی است که میتواند به تسکین آرتروز و انواع دیگر درد کمک کند. با این حال، شواهد علمی برای تائید این موضوع وجود ندارد. بنیاد آرتروز از سرکه سیب به عنوان “افسانه غذایی” یاد میکند.
سایر توصیههای رایج برای آرتروز عبارتاند از:
اگر آسیب وارد شده به زانو جدی باشد؛ عمل جراحی، به عنوان روش درمانی مطرح میشود. جتما پیش از انجام عمل جراحی با چند متخصص مشورت کرده و پس از کسب اطمینان از لزوم جراحی زانو سراغ آن بروید. در ادامه اصلیترین شیوههای جراحی زانو را با هم مرور خواهیم کرد.
تحقیقات نشان میدهد که طب سوزنی شاید به تسکین زانو درد ناشی از آرتروز کمک کند. طب سوزنی شامل قرار دادن سوزنهای نازک به اندازه مو در پوست شما در مکانهای خاصی از بدن است.
در هنگام آسیب آشکار زانو ناشی از ضربه ناگهانی، مانند تصادف جادهای یا سقوط، نیاز به مراقبت فوری پزشکی وجود دارد. در صورت وجود درد قابل توجه، بریدگی عمیق، تورم یا ناتوانی در استفاده از پا نیز، زانو باید توسط پزشک معاینه شود.
به صورت کلی اگر زانو درد شما برای مدت طولانی ادامه دارد و به تدریج بدتر میشود و فعالیتهای روزانه را مختل میکند؛ باید به پزشک مراجعه نمایید. سفتی صبحگاهی مفصل زانو نیز علامت دیگری است که باید آن را جدی گرفت و در صورت مشاهده آن به پزشک مراجعه کرد.
تورم و داغ شدن زانو، میتواند علامت عفونت باشد. در صورت بروز چنین مشکلی، باید فورا به پزشک مراجعه نمایید. در ادامه لیستی از سوالاتی که احتمالا پزشک از شما میخواهد که به آنها پاسخ دهید؛ آورده شده است:
چه زمانی شروع به مشاهده علائم کردید؟
آیا آسیب خاصی باعث شد درد زانوی شما شروع شود؟
آیا علائم شما مداوم بوده یا گاه به گاه؟
علائم شما چقدر شدید است؟
چه چیزی علائم شما را بهبود میبخشد؟
چه چیزی علائم شما را بدتر میکند؟
چه داروها و مکملهایی را به طور منظم مصرف میکنید؟
آیا ورزش میکنید؟
آیا درد ناشی از جراحت بوده است؟
آیا تورم، بی ثباتی یا قفل شدن زانو را تجربه میکنید؟
آیا علائم را در نواحی دیگر هم تجربه میکنید؟
آیا قبلاً زانو درد داشتهاید؟ اگر بله، آیا میدانید علت آن چه بوده است؟
پاسخ ها