دندان‌های دائمی همیشه هم دائمی نیستند. گاهی به‌دلیل ضربه، بیماری، عفونت یا پوسیدگی به‌اندازه‌ای آسیب می‌بینند که ناچار به کشیدن آنها می‌شویم. در مواردی نیز دندان‌ها به‌قدری شلوغ و نامرتب‌اند که کشیدن آنها ضروری می‌شود. برای جلوگیری از عوارضی که می‌توانند مانع از بهبودی شوند، باید نکات مراقبتیِ پس از کشیدن دندان را رعایت کنیم. در ادامه، نکات مراقبتی پیش و پس از کشیدن دندان را توضیح و مراحل کشیدن دندان را نیز شرح می‌دهیم. به‌علاوه، توضیح می‌دهیم که در صورت بروز مشکل، چه باید کرد و چه زمانی باید به دندان‌پزشک مراجعه کنیم. در پایان مقاله، پاسخ‌های دکتر مرتضی شمس، جراح و دندان‌پزشک، به برخی از مهم‌ترین سؤالات رایج درباره مراقبت‌های بعد از کشیدن دندان آورده شده است.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
پیش از کشیدن دندان| مراحل کشیدن دندان | پس از کشیدن دندان | زمان برگشت به حالت عادی | چه زمانی با دندان‌پزشک تماس بگیریم؟
گرچه معمولا کشیدن دندان بی‌خطر است، این فرایند ممکن است موجب شود باکتری‌های مضر وارد جریان خون شوند و همچنین، بافت لثه نیز در معرض خطر عفونت قرار می‌گیرد. اگر بیماری یا مشکلی دارید که شما را در معرض خطر عفونت شدید قرار می‌دهد، ممکن است لازم باشد پیش و پس از کشیدن دندان آنتی‌بیوتیک مصرف کنید. پیش از کشیدن دندان، سابقه پزشکی و داروها و مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید به دندان‌پزشک اطلاع دهید.
همچنین، در صورت ابتلا به هریک از مشکلات سلامتی زیر، دندان‌پزشک را در جریان قرار دهید (این فهرست شامل مهم‌ترین موارد است و شامل همه موارد نیست):
دندان‌پزشک، پیش از کشیدن دندان، برای بی‌حس‌کردن محل موردنظر، داروی بی‌حسی موضعی تزریق می‌کند (پس از تزریق دارو همچنان از محیط اطرافتان آگاه هستید). گاهی برای کشیدن دندان کودکان یا در مواردی که بیش از یک دندان فردی بزرگ‌سال کشیده می‌شود، از داروی بیهوشی عمومی قوی استفاده می‌شود. در این صورت، در تمام بدن دردی را احساس نخواهید کرد و در طول فرایند کشیدن دندان به خواب خواهید رفت.
دندان‌پزشک برای حرکت‌دادن دندان به عقب و جلو و لق‌کردن آن از وسیله‌ای به‌نام الواتور (Elevator) استفاده می‌کند. سپس دندان را با پنس دندانپزشکی خارج می‌کند. اگر دندان ضربه خورده باشد، دندان‌پزشک لثه و بافت استخوانی اطراف آن را می‌بُرد و سپس با استفاده از پنس، دندان را می‌گیرد و به‌آرامی آن را به عقب و جلو تکان می‌دهد تا از استخوان فک و رباط‌هایی که آن را نگه داشته‌اند جدا شود. اگر دندان به‌راحتی خارج نشود، آن را تکه‌تکه از دهان خارج می‌کنند.
اگر باید دندان آسیاب شما کشیده شود یا دندان نهفته‌ای دارید (دندانی که زیر لثه قرار دارد)، ممکن است که به جراحی نیاز داشته باشید (مانند جراحی دندان عقل نهفته). در این موارد جراح برای شکافتن لثه و استخوانی که دندان را پوشانده‌اند، برشی را ایجاد می‌کند. سپس با استفاده از پنس دندان را به عقب و جلو حرکت می‌دهد تا جدا شود.
معمولا پس از کشیدن دندان، در حفره خالی دندان، لخته خونی ایجاد می‌شود. دندان‌پزشک برای بند آوردن خون دندان کشیده شده و کمک به تشکیل لخته خون، گاز پانسمانی را داخل حفره قرار می‌دهد و از شما می‌خواهد با دندان‌هایتان روی آن فشار بیاورید. معمولا باید ۳ تا ۴ ساعت پس از کشیدن دندان گاز پانسمان را در محل نگه دارید و در صورت لزوم آن را عوض کنید. گاهی دندان‌پزشک برای بستن لبه‌های لثه چند بخیه می‌زند که معمولا بخیه جذبی هستند و به کشیدن نیازی ندارند. برای کمک به تشکیل لخته خون بهتر است تا ۲۴ ساعت از شستن دهان، سیگارکشیدن و نوشیدن مایعات با نی بپرهیزید.
گاهی لخته خون داخل حفره از بین می‌رود و استخوانِ درون حفره بیرون می‌زند. این وضعیت دردناکی است که حفره خشک (Dry Socket) نامیده می‌شود. در این شرایط، دندان‌پزشک برای چند روز پانسمان مسکن دندان را روی حفره قرار می‌دهد؛ این پانسمان تا تشکیل لخته جدید، استخوان را می‌پوشاند و از آن محافظت می‌کند.
بهبود کامل بافت لثه ۳ تا ۴ هفته و بهبود استخوان نیز ۳ تا ۶ ماه زمان می‌برد. البته درد باید طی ۴۸ ساعت برطرف شود.
معمولا بهبودی پس از کشیدن دندان چند روزی طول می‌کشد. با رعایت توصیه‌های زیر می‌توانید احساس درد و ناراحتی و نیز احتمال عفونت را کاهش و سرعت بهبودی را افزایش دهید.
دست‌کم ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان استراحت کنید: کار نکنید، ورزش نکنید و فعالیت شدیدی انجام ندهید. ۲ روز بعدی را نیز به خودتان سخت نگیرید و فعالیت‌هایتان را کاهش دهید. برای جلوگیری از سرگیجه، به‌آرامی از حالت تکیه‌داده یا خوابیده بلند شوید.
با استراحت‌کردن، بهبودی بسیار سریع‌تر اتفاق می‌افتد.
به‌احتمال زیاد، پس از کشیدن دندان، کمی احساس ناراحتی و درد خواهید داشت. ایجاد کمی تورم در صورت نیز طبیعی است. منتها اگر تورم زیاد است و با تب یا درد شدید همراه است، با دندان‌پزشک تماس بگیرید.
در ۲ روز اول، برای جلوگیری از تورم و درد، روی صورت‌تان کیسه یخ ژله‌ای یا پک سرد (Ice Pack) یا یک کیسه یخ قرار دهید. هر بار یخ ژله‌ای یا کیسه یخ را فقط ۱۰ دقیقه روی قسمت مربوطه بگذارید. قراردادن کیسه یخ برای مدت طولانی ممکن است موجب آسیب بافتی شود. در روز سوم، برای کاهش درد و تورم، چیز گرمی مانند حوله گرم را روی صورت خود قرار دهید. برای راحتی بیشتر، می‌توانید در روزِ پس از جراحی از گرمای مرطوب (مانند حوله خیس‌شده با آب گرم) استفاده کنید.
اگر ۲ یا ۳ روز پس از کشیدن دندان احساس ناراحتی برطرف نشود، باید با دندان‌پزشک تماس بگیرید. اگر چند روزِ بعد، درد ناگهان بدتر شود، باید فورا با دندان‌پزشک تماس بگیرید تا احتمال ایجاد عفونت را بررسی کند.
گاز پانسمانی را که دندان‌پزشک داخل حفره دندان گذاشته است به‌طور ثابت ولی با ملایمت با دندان‌هایتان فشار دهید تا خون‌ریزی کاهش یابد و در حفره دندان لخته خون تشکیل شود. گاز پانسمان را پیش از اینکه کاملا خونی شود عوض کنید. منتها اگر خون‌ریزی خیلی شدید نیست، گاز را ۳ تا ۴ ساعت پس از کشیدن دندان برندارید. شب اول پس از جراحی با استفاده از بالش سرتان را بالا نگه دارید. پایین‌بودن سر هنگام خواب ممکن است خون‌ریزی را طولانی کند.
قرمزی آب دهان در ۲۴ ساعت اول طبیعی است. منتها خون‌ریزی نباید شدید باشد. در صورت فروکش‌نکردن خون‌ریزی، با دندان‌پزشک تماس بگیرید.
حالا سؤال این است که بعد از کشیدن دندان چه قرصی بخوریم . پس از کشیدن دندان، برای تسکین درد و ناراحتی، داروهای مسکن تجویز می‌شود. بسیاری از بیماران می‌توانند درد بعد از کشیدن دندان را با استامینوفن کنترل کنند، ولی بعضی باید داروهای قوی‌تری مصرف کنند. برای برطرف‌کردن درد و تورم می‌توانید در فواصل زمانی ۱۰ دقیقه‌ای، روی صورت خود یخ بگذارید.
هرگز پس از کشیدن دندان سیگار نکشید، زیرا موجب تورم و درد می‌شود و احتمال خون‌ریزی و عفونت در محل جراحی را افزایش می‌دهد. سیگارکشیدن فرایند بهبودی را به تأخیر می‌اندازد. عمل مکش ممکن است موجب جداشدن لخته خون شود. پس از بهبودی نیز تا زمانی که ممکن است از کشیدن سیگار بپرهیزید.
پس از دوره بهبودیِ ۱ یا ۲هفته‌ای روی محل کشیدن دندان، استخوان و لثه تازه رشد می‌کند و می‌توانید به رژیم غذایی سابق برگردید. البته ازدست‌دادن دندان ممکن است موجب جابه‌جاشدن دندان‌های دیگر شود و روی طرز قرارگیری دندان‌ها روی یکدیگر اثر بگذارد و جویدن را مشکل کند. برای جلوگیری از این مشکلات، درمورد جایگزین‌کردن دندان کشیده‌شده با دندان‌پزشک صحبت کنید. ممکن است دندان‌پزشک توصیه کند دندان یا دندان‌های کشیده‌شده را با ایمپلنت، بریج یا پل ثابت (Fixed Bridge) یا یک دست دندان مصنوعی جایگزین کنید.
احساس کمی درد پس از ازبین‌رفتن حالت بی‌حسی طبیعی است. تا ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان باید انتظار کمی تورم و خون‌ریزی را داشته باشید. منتها اگر بیش از ۴ ساعت پس از کشیدن دندان خون‌ریزی یا درد هنوز هم شدید است، باید با دندان‌پزشک خود تماس بگیرید. در صورت وجود علائم غیرطبیعی که ممکن است از علائم عفونت دندان پس از کشیدن یا نشانه وجود مشکل جدی‌تری باشند، فورا با دندان‌پزشک تماس بگیرید.
این نشانه‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
اگر ۶ ساعت پس از کشیدن دندان بی‌حسی موضعی از بین نرفت، فورا با دندان‌پزشک یا جراح دهان و دندان تماس بگیرید (مگر اینکه چیز دیگری به شما گفته شده باشد). اگر بتوانید ظرف ۲۴ ساعت به مطب بروید، ممکن است دندان‌پزشک در محل اعصاب از داروهای استروئیدی استفاده کند تا تورم را کاهش دهد و بهبودی را تسریع کند.
برای اینکه ابهامات احتمالی شما درباره محتوای این مقاله برطرف شود و بتوانید با خیال راحت، از این مقاله استفاده کنید یا آن را به دوستان و آشنایان‌تان معرفی کنید، تصمیم گرفتیم که از یک پزشک متخصص هم کمک بگیریم.
دکتر مرتضی شمس، جراح و دندان‌پزشک، دارای مدرک دکترای حرفه ای دندانپزشکی از دانشگاه شهید بهشتی تهران، فلوشیپ ایمپلنت و دارای 10 سال سابقه کار، محتوای این مقاله را خواندند و به مهم‌ترین پرسش‌هایی که ممکن است بعد از خواندن این مقاله برای شما ایجاد شود، پاسخ دادند. با ما همراه باشید تا این پرسش و پاسخ را باهم بخوانیم:
برای مشاره آنلاین با دکتر مرتضی شمس می‌توانید به صفحه ایشان در وب‌سایت پزشک خوب سر بزنید.
کشیدن دندان تجربه ناخوشایندی است که بسیاری از ما در گذشته با آن روبه‌رو شده‌ایم یا در آینده ناچار به انجام آن خواهیم شد. منتها آگاهی از فرایند کشیدن دندان و مراقبت‌های لازمِ پیش و پس از آن تحمل این تجربه ناخوشایند را آسان‌تر و دوره بهبودی را نیز کوتاه‌تر می‌کند. در بخش «ارسال دیدگاه»، می‌توانید تجربه‌ها و دیدگاه‌های ارزشمندتان را با ما و سایر دوستان در میان بگذارید.
منابع دیگر: fiorittodental
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها