کریپتاسیون (crepitus) صدای ترق یا ترکیدن غیرطبیعی در هر مفصلی مثل بند انگشت، زانو یا حتی صدای نامتعارف در ریه‌هاست. این صدا ممکن است ضعیف یا آن‌قدر قوی باشد که به گوش برسد. صدای مفاصل ممکن است گاهی ناراحت‌کننده یا دردناک باشد. صدا دادن مفصل نوعی بیماری نیست، اما پزشک سعی می‌کند با توجه به آن مشکل اصلی را مشخص کند. در این مقاله، درباره صدای مفاصل و علل ایجاد آن در مفاصل و ریه بیشتر توضیح می‌دهیم. همچنین روش‌های تشخیص و درمان صدای مفاصل را بیان می‌کنیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
صدا دادن مفاصل ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما معمولا با افزایش سن احتمال بروزش بیشتر می‌شود. معمولا صدا دادن مفصل با آسیب مفصل در ارتباط است. ممکن است این مسئله ناشی از اختلالات مفصلی یا کاملا مستقل از آن باشد. صدای مفاصل در بعضی مفاصل بیشتر است، از جمله:
البته صدا دادن مفاصل لزوما نشانه مشکل نیست. مثلا ترکیدن بند انگشتان یا پشت شکلی از کریپتاسیون است که به‌علت حباب‌های کوچک گاز نیتروژن در مفصل ایجاد می‌شود؛ این حباب‌ها با حرکت شدید ناگهان می‌ترکند. در کل زمانی صدای مفاصل مشکل محسوب می‌شود که ترکیدن مسئله‌ای پیش‌رونده باشد و با گذشت زمان ادامه یابد و بدتر شود. همچنین اگر علائم دیگری مبنی بر آسیب، عفونت یا جراحت مفصل دارید، باید صدای مفاصل را درمان کنید.
صدای مفاصل شاید ناشی از سایش سطوح ناهموار دو مفصل روی هم باشد که موجب می‌شود غضروف و استخوان به هم ساییده شوند. معمولا علامت آسیب مفصلی پیشرفته درد است. همچنین ممکن است این درد به‌علت فشار یا له‌شدن اعصاب در فضای مفصلی باریک‌شده باشد. در این مرحله مفصل علائم آسیب را نشان می‌دهد، از جمله:
استئوآرتروز (التهاب استخوان) علت شایع این نوع آسیب مفصلی است، هرچند احتمال دارد صدای مفاصل ناشی از انواع دیگر آرتریت هم باشد از جمله:
هر مسئله‌ای که موجب التهاب و جراحت ساختارهای اطراف مفصل شود، ممکن است زمینه‌ساز صدای مفاصل شود. این اختلالات معمولا درد و محدودیت حرکت را در پی دارند.
التهاب کیسه‌های پر از مایع اطراف مفصل به‌نام بورسا است. این وضعیت ممکن است به‌علت عفونت، اختلال خودایمنی، آسیب یا صدمات مکرر ایجاد شود. زمانی که سطح داخلی بورسای ملتهب به هم سابیده می‌شود، مفاصل صدا می‌دهند. این صدای ترکیدن اگر به‌علت بورسیت باشد، معمولا با درد همراه است.
این ساختارهای ملتهب در پوشش غلاف تاندونی به‌نام تنوسینوویوم ایجاد می‌شوند که تاندون مفصل را می‌پوشاند. صدای مفاصل زمانی ایجاد می‌شود که تاندون درون غلاف ملتهب می‌لغزد.
این اختلالات با درد و سایر علائم مربوط به مشکل در مفصل بین فک و پایه جمجمه بروز می‌کنند. افراد مبتلا به این نوع آرتریت گاهی با حرکت‌دادن فک صدای مفاصل را می‌شنوند. فرد دچار این اختلالات ممکن است با بازکردن دهان صدای کلیک یا حس ترکیدن را ایجاد کند.
نوعی اختلال نادر است که سبب سختی و سفتی پوست و بافت همبند می‌شود. این بیماری ممکن است با صدا و حس جیرجیر بلند در زمان سایش عضلات و تاندون‌ها به بافت ملتهب یا سخت‌شده ایجاد شود.
این جراحت دردناک بر عضلات و تاندون اطراف مفصل شانه اثر می‌گذارد. همان‌طور که پارگی بهبود می‌یابد، با حرکت شانه صدای مفاصل ایجاد می‌شود.
این وضعیت بر غضروف و تاندون‌های مچ دست اثر می‌گذارد. جراحت این ناحیه ممکن است موجب درد و صدای کلیک هنگام حرکت مچ شود.
منیسک بدشکل زمانی ایجاد می‌شود که این تاندون‌ها در زانو به‌جای شکل سی (C) طبیعی، شکل دیسک پیدا می‌کنند. این مسئله ممکن است موجب صدای ترکیدن در زانو شود. خوشبختانه بسیاری از موارد منیسک جانبی دیسکوئید مشکل دیگری ندارند و نیازی به درمانشان نیست.
این عارضه که زانوی دونده هم نامیده می‌شود، زمانی ایجاد می‌شود که غضروف زیر کاسه زانو آسیب دیده باشد. این غضروف سخت‌شده هنگام حرکت زانو صدای مفاصل را ایجاد می‌کند.
بیشتر افراد فکر می‌کنند که کریپتاسیون فقط برای مفصل است، اما می‌توان از این واژه برای توصیف صدای ترقه یا خس‌خس در ریه هم استفاده کرد. کریپتاسیون ریه زمانی ایجاد می‌شود که کیسه‌های هوایی کلاپس‌شده یا پر از مایع در زمان نفس‌کشیدن ناگهان باز شوند. اغلب این صداها نشانه وجود بافت زخم یا مایع اضافی در ریه‌اند.
بیماری‌های مختلفی موجب خس‌خس می‌شوند، از جمله:
صدای مفاصل به‌‌خودی‌خود ضرری ندارد. اگر بند انگشتان، گردن و پشت‌تان صدا می‌دهد و درد ندارید، احتمالا جای نگرانی نیست. بااین‌حال اگر صدای ترکیدن، ساییده‌شدن یا ترق آن همراه با درد است، باید برای معاینه‌شدن به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر کریپتاسیون ریه یا مشکل تنفسی دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
فرایند تشخیص علت کریپتاسیون با توجه به بافت تولیدکننده صدا، شدت و علائم جانبی آن متفاوت است.
در بعضی موارد، حس ترکیدن مفصل ممکن است خیلی آزاردهنده باشد. بااین‌حال شاید بررسی اساسی یا درمان لازم نباشد. اگر درد، التهاب یا محدودیت حرکت وجود دارد، ممکن است پزشک آزمایش‌هایی برای تشخیص علت تجویز کند از جمله:
کریپتاسیون ریه هیچ‌وقت طبیعی نیست و باید علت آن تشخیص داده شود. به همین دلیل پزشک با توجه به علائم و سابقه پزشکی شما آزمایش تجویز می‌کند. در بسیاری از موارد، این آزمایش‌ها شامل عکس‌برداری پرتوی ایکس یا تصویربرداری‌های دیگر برای مشاهده ریه یا آزمایش خون برای تشخیص عفونت است. همچنین ممکن است شامل پالس‌اکسیمتری و آزمایش عملکرد قلب هم باشد.
درمان کریپتاسیون با توجه به تشخیص عامل ایجادکننده صدا انجام می‌شود. به همین دلیل تعداد زیادی روش درمانی برای این عارضه وجود دارند. در بعضی موارد، مثل التهاب خفیف مفصل، مداخلات پایه‌ای لازم است. در سایر موارد برای درمان بیماری‌های قلبی یا ریوی جدی ممکن است به جراحی پیچیده نیاز باشد.
درمان صدای مفاصل شامل موارد مختلفی است، از جمله:
درمان کریپتاسیون ریه با توجه به علت زمینه‌ای آن و مزمن یا ناگهانی‌بودن آن متفاوت است. معمولا پزشک ذات‌الریه و برونشیت باکتریایی را با آنتی‌بیوتیک درمان می‌کند و عفونت‌های ویروسی با داروهای ضدویروس درمان می‌شوند، اما باید مدتی استراحت کنید و مایعات فراوان بنوشید.
درمان و مهار بیماری‌های مزمن معمولا نیازمند تغییر سبک زندگی است، از جمله:
بیماری‌هایی مثل انسداد مزمن ریه معمولا به داروهای حاوی کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا استنشاقی و برونکودیلاتورها نیاز دارند. توانبخشی ریه و اکسیژن‌درمانی ممکن است جلوی پیشرفت بیماری را بگیرد و کیفیت زندگی فرد را حفظ کند.
کریپتاسیون مربوط به تجمع مایع ناشی از ادم ریه برای جلوگیری از نارسایی قلبی، به درمان تهاجمی نیاز دارد. این درمان می‌تواند شامل مصرف طولانی‌مدت دارو یا جراحی بای‌پس باشد. همچنین شاید جراحی گزینه‌ای برای افراد مبتلا به بیماری ریوی پیشرفته‌ای باشد که سایر درمان‌ها برایش مؤثر نبوده‌اند. برای افرادی که ریه آنها کارکردی ندارد، می‌توان از پیوند ریه استفاده کرد.
داشتن فعالیت فیزیکی و گرم‌کردن قبل از تمرین می‌تواند از مفاصل شما حفاظت کند. اگر صدا دادن مفاصل هنگام ورزش اتفاق بیفتد، نباید ورزش را متوقف کنید، اما باید شکل آن را تغییر دهید از جمله:
چند تمرین برای تقویت عضلات چهار سر ران (عضلات جلوی ران) وجود دارند. چهار سر ران قوی‌تر بار روی مفاصل کشکک ران را کاهش می‌دهد و احتمال ازبین‌رفتن غضروف را کم می‌کند. بااین‌حال افرادی که نگران زانوهایشان هستند، باید قبل از انجام تمرین با پزشک مشورت کنند.
روش‌های دیگری هم برای محافظت از زانو وجو دارند، از جمله:
شما چقدر با صدای مفاصل و ریه آشنایی دارید؟ آیا تابه‌حال صدای مفاصل را شنیده‌اید یا برای درمان صدای مفاصل اقدامی کرده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها