آزمایش هورمون بارداری hcg و تفسیر نتایج آن

اگه قصد بارداری داری یا یه تازگی تست بارداری انجام دادی، احتمالاً اسم هورمون hCG رو زیاد شنیدی. این هورمون که به اسم گنادوتروپین جفتی انسانی هم شناخته می‌شه، توی دوران بارداری ترشح می‌شه و همون ماده‌ایه که تست‌های بارداری رو مثبت می‌کنه. اما این هورمون دقیقاً چه نقشی توی بدن داره، چرا انقدر مهمه و چطور اندازه‌گیری می‌شه؟ توی این مقاله همه چیز رو برات توضیح می‌دم.

هورمون hCG چیه؟

hCG یا همون گنادوتروپین جفتی انسانی، هورمونی است که بعد از لقاح و تشکیل جنین، توسط جفت تولید می‌شه. وظیفه اصلیش اینه که به تخمدان‌ها پیام بده که تولید پروژسترون رو ادامه بدن، چون این هورمون برای حفظ بارداری ضروریه. در واقع، اگه hCG توی بدن نباشه، تخمدان‌ها تولید پروژسترون رو متوقف می‌کنن و این باعث می‌شه بارداری ادامه پیدا نکنه.

این هورمون از همون هفته‌های اول بارداری به‌سرعت توی خون و ادرار افزایش پیدا می‌کنه و معمولاً توی هفته ۸ تا ۱۲ بارداری به بیشترین مقدار خودش می‌رسه. بعد از اون، سطح hCG کم‌کم کاهش پیدا می‌کنه، چون از این به بعد جفت خودش می‌تونه پروژسترون تولید کنه.

هورمون hCG چه نقشی در دوران بارداری داره؟

hCG چند تا نقش مهم توی دوران بارداری داره:

• حفظ بارداری: باعث می‌شه که بدن مقدار کافی پروژسترون تولید کنه و رحم برای رشد جنین آماده بمونه.
• تحریک تولید هورمون‌های بارداری: مثل استروژن و پروژسترون که برای رشد جنین ضروری هستن.
• نشان دادن وضعیت بارداری: مقدار hCG توی خون و ادرار می‌تونه سرنخ‌هایی درباره سلامت جنین و وضعیت بارداری بده.
• تشخیص مشکلات احتمالی بارداری: مقدار خیلی زیاد یا خیلی کم hCG می‌تونه نشونه یک مشکل مثل بارداری خارج رحمی یا سقط جنین باشه.

هورمون بارداری (hCG) چطور اندازه گیری میشه؟

برای اندازه‌گیری hCG، دو روش اصلی وجود داره:

۱. تست ادرار (تست بارداری خانگی)

یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای تشخیص بارداری، استفاده از بیبی چک یا تست‌های بارداری خانگیه. این تست‌ها حساسیت خاصی به hCG دارن و وقتی این هورمون توی ادرار باشه، واکنش نشون می‌دن و نتیجه مثبت می‌شه.

• چه زمانی باید تست بدم؟
   بهتره چند روز بعد از عقب افتادن پریود تست بگیری. اگه زودتر انجام بدی، ممکنه مقدار hCG هنوز کم باشه و تست منفی کاذب بده.
   
• آیا نتیجه همیشه درسته؟
   تست‌های ادراری معمولاً ۹۹٪ دقیق هستن، ولی عواملی مثل نوشیدن زیاد مایعات یا انجام تست در زمان نامناسب می‌تونه نتیجه رو تغییر بده.
   

۲. آزمایش خون hCG

آزمایش خون دقیق‌ترین روش برای اندازه‌گیری hCG هست. این آزمایش دو نوع داره:

• hCG کیفی: فقط مشخص می‌کنه که hCG توی خون وجود داره یا نه، یعنی بارداری رخ داده یا نه.
• hCG کمی (تیتر بتا): مقدار دقیق hCG توی خون رو اندازه‌گیری می‌کنه و می‌تونه اطلاعات بیشتری درباره وضعیت بارداری بده.

میزان طبیعی hCG در هفته های مختلف بارداری

مقدار hCG توی هفته‌های مختلف بارداری متغیره. معمولاً از هفته چهارم شروع به افزایش می‌کنه و تا هفته دوازدهم به اوج خودش می‌رسه. بعد از اون، سطحش کم‌کم کاهش پیدا می‌کنه.

مقدار hCG در بارداری به شکل زیر تغییر می‌کنه:

• هفته ۴: ۰ تا ۷۵۰ واحد
• هفته ۵: ۲۰۰ تا ۷۰۰۰ واحد
• هفته ۶: ۲۰۰ تا ۳۲۰۰۰ واحد
• هفته ۷: ۳۰۰۰ تا ۱۶۰۰۰۰ واحد
• هفته ۸ تا ۱۲: ۳۲۰۰۰ تا ۲۱۰۰۰۰ واحد
• هفته ۱۳ تا ۱۶: ۹۰۰۰ تا ۲۱۰۰۰۰ واحد
• هفته ۱۶ تا ۲۹ (سه‌ماهه دوم): ۱۴۰۰ تا ۵۳۰۰۰ واحد
• هفته ۲۹ تا ۴۱ (سه‌ماهه سوم): ۹۴۰ تا ۶۰۰۰۰ واحد

در چه شرایطی میزان هورمون hcg بالاتر یا پایین تر از سطح طبیعی میشه؟

گاهی مقدار hCG توی بدن بیشتر یا کمتر از حد انتظار می‌شه که این می‌تونه نشونه یک مشکل باشه:

سطح بالای hCG

• بارداری چندقلویی (مثلاً دوقلو یا سه‌قلو)
• حاملگی مولار (رشد غیرطبیعی جفت که به جای جنین، یک توده ایجاد می‌شه)
• بعضی از سرطان‌ها (مثل سرطان تخمدان یا بیضه)

سطح پایین hCG

• بارداری خارج رحمی (وقتی جنین به جای رحم، توی لوله فالوپ رشد می‌کنه)
• سقط جنین (اگه hCG شروع به کاهش کنه، ممکنه نشونه سقط باشه)
• خطای محاسباتی (اگه سن بارداری درست تخمین زده نشده باشه، مقدار hCG ممکنه پایین‌تر از حد انتظار باشه)
   

چطور hCG در طول بارداری بررسی میشه؟

پزشک معمولاً توی شرایط خاصی سطح hCG رو بررسی می‌کنه، مخصوصاً اگه علائمی مثل خونریزی، درد شکم یا سابقه سقط داشته باشی.

• اگه hCG به طور منظم افزایش پیدا می‌کنه: یعنی بارداری داره به شکل طبیعی ادامه پیدا می‌کنه.
• اگه hCG ثابت بمونه یا کاهش پیدا کنه: ممکنه نشونه سقط جنین یا بارداری خارج رحمی باشه.

گاهی پزشک چند آزمایش پشت سر هم انجام می‌ده تا ببینه hCG چطور تغییر می‌کنه. مثلاً اگه توی ۴۸ ساعت، hCG دو برابر بشه، یعنی بارداری طبیعی پیش می‌ره.

حرف آخر

هورمون hCG یکی از مهم‌ترین نشونه‌های بارداریه که از همون اوایل بارداری تولید می‌شه. این هورمون نه‌تنها نشون‌دهنده بارداریه، بلکه مقدارش می‌تونه سرنخ‌های مهمی درباره سلامت جنین و وضعیت بارداری بده. تست‌های ادراری و آزمایش خون روش‌های اصلی برای اندازه‌گیری این هورمون هستن.