قراره چی بدونیم:
در سالهای اخیر، زایمان زودرس تبدیل به یکی از نگرانیهای اصلی در حوزه سلامت زنان و زایمان شده. اینکه چرا یک مادر ممکنه قبل از هفته ۳۷ بارداری زایمان کنه، دلایل مختلفی داره. ولی چیزی که بیشتر از همه باعث نگرانی شده، افزایش آمار زایمان زودرس در جهان، بهویژه در کشورهای در حال توسعه است. در این مقاله، دلایل افزایش زایمان زودرس بررسی میکنیم.
زایمان زودرس (Preterm birth) به زایمانی گفته میشه که قبل از هفته ۳۷ بارداری اتفاق میافته. بسته به زمانی که زایمان انجام بشه، سه نوع زایمان زودرس داریم:
۱. Late Preterm (زایمان زودرس خفیف تا متوسط)
نوزادانی که بین ۳۲ تا ۳۶ هفته و ۶ روز بارداری به دنیا میان، در این گروه قرار میگیرن. این نوزادان معمولا به نسبت سایر گروهها وضعیت پایدارتری دارن و خیلی از این نوزادان بدون مراقبت ویژه میتونن زنده بمونن، اما هنوز هم خطراتی مثل مشکل در تنفس، قند خون پایین و ناتوانی در تنظیم دما وجود داره.
۲. Very Preterm (زایمان زودرس شدید)
نوزادانی که بین ۲۸ تا ۳۱ هفته و ۶ روز بارداری متولد میشن در این گروه قرار میگیرن. در این مرحله، اندامهای حیاتی مثل ریهها هنوز کامل رشد نکردن و نوزاد اغلب نیاز به مراقبتهای ویژه نوزادان (NICU) داره. خطر مشکلات جدی مثل خونریزی مغزی، عفونت و مشکلات گوارشی بالاست.
۳. Extremely Preterm (زایمان زودرس بسیار شدید)
نوزادانی که قبل از هفته ۲۸ بارداری متولد میشن، در این دسته قرار میگیرن. این نوزادان به شدت نارس هستن، وزنشون خیلی پایین هست (اغلب کمتر از ۱۰۰۰ گرم) و برای بقا نیاز به مراقبتهای پزشکی بسیار تخصصی و طولانیمدت دارن. ریسک مرگ و عوارض دائمی مثل فلج مغزی یا اختلال بینایی و شنوایی در این گروه بیشتره.
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه بیش از ۱۵ میلیون نوزاد زودرس به دنیا میان. این رقم حدود ۱۰٪ کل زایمانهاست. در ایران هم آمارها نشان میده که میانگین زایمانهای زودرس بین ۷ تا ۱۳ درصد متغیره. این یعنی از هر ۱۰ مادر، یک نفر ممکنه زایمان زودتر از موعد داشته باشه.
یکی از مهمترین دلایل زایمان زودرس، بیماریهای مزمنی مثل دیابت بارداری ، فشارخون بالا یا بیماریهای خودایمنی هستن. این بیماریها باعث اختلال در جریان خون جفت، کاهش اکسیژنرسانی به جنین و در نتیجه تحریک زودهنگام انقباضات رحمی میشن.
یکی دیگر از عوامل خیلی رایج، عفونتهای واژن، دهانه رحم و کیسه آمنیوتیک هست. این عفونتها باعث ترشح موادی میشن که رحم رو به سمت انقباضات تحریک میکنن. عفونتهای مکرر در بارداری بدون درمان، یک عامل جدی برای افزایش زایمان زودرس محسوب میشن.
مادرانی که دوقلو یا بیشتر باردار هستن، بهصورت طبیعی احتمال بیشتری برای زایمان زودرس دارن. رحم زودتر از موعد کشیده میشه و فضای محدود باعث شروع زودهنگام دردهای زایمان میشه.
هم سن بالا و هم سن خیلی پایین مادر، میتونه یک عامل خطر زایمان زودرس باشه. مادران زیر ۱۸ سال یا بالای ۳۵ سال، به دلیل شرایط فیزیولوژیکی خاص، بیشتر در معرض زایمان زودرس قرار دارن.
شاید زیاد به این مورد توجه نشه ولی استرس مزمن در بارداری میتونه سطح هورمونهایی مثل کورتیزول رو بالا ببره و این خودش یکی از عوامل تحریککننده انقباضات رحمی است. تحقیقات نشان دادن زنانی که در دوران بارداری دچار افسردگی یا اضطراب بالا هستن، بیشتر از بقیه احتمال زایمان زودرس دارن.
امروزه خیلی از مادران سبک زندگی نادرست مثل رژیم غذایی کمکیفیت، کمتحرکی، کمبود ویتامینهایی مثل فولیکاسید، آهن و منیزیم دارن. این موضوعات میتونه روی عملکرد جفت، رشد جنین و در نهایت شروع زودتر از موعد زایمان تأثیر بذاره.
با وجود اینکه زایمان زودرس به طور کامل قابل پیشگیری نیست اما بخش زیادی از موارد زایمان زودرس قابل کنترل هستن. از جمله راهکارهای کنترل و پیشگیری از زایمان زودرس :
اگر پزشک تشخیص بده که خطر زایمان زودرس وجود داره، معمولاً این اقدامات انجام میشن:
در حقیقت دلایل افزایش زایمان زودرس ترکیبی از عوامل پزشکی، روانی و سبک زندگی است. با اینکه همیشه نمیشه جلوی زایمان زودرس رو گرفت، اما با آگاهی، تغذیه مناسب، مراقبت دقیق و کنترل بیماریها، احتمال زایمان زودرس رو میشه به حداقل رسوند. آمارها رو نمیشه نادیده گرفت، ولی میشه با آموزش و پیشگیری، از خیلی از موارد جلوگیری کرد.
پاسخ ها