مهربانی چیست؟ مهربانی به قیمت فراموش کردن خود

اکثر افراد دوست دارند محبوب سایرین باشند و به‌نظر آنها مثبت به‌ نظر برسند. عده‌ای به‌ حدی می‌خواهند دوست داشته شوند که خواسته‌ها و نیازهای خود را فراموش می‌کنند و توجه به نیازهای دیگران را در اولویت قرار می‌دهند. اما فداکاری بیش از حد منجر به ناراحتی و وابستگی ناسالم به سایرین خواهد شد. اگر شما هم شبیه این افراد هستید، احتمالا شخصیت مهرطلب دارید. کسانی که تمایل به مهرطلبی دارند، قلب رئوف و بزرگی دارند و به‌بهای فراموشی خودشان برای دیگران بسیار بخشنده‌اند. اما چنین رفتاری به سلامت روان آنها لطمه می‌زند. در این مقاله می‌گوییم ریشه مهرطلبی چیست و برای درمان آن باید چه اقداماتی انجام دهید. همراهمان بمانید.

شخصیت مهر طلب کیست؟

افرادی مهرطلب‌اند که برای راضی نگه‌داشتن دیگران و خشنودکردن آنها، نیازهای خود را نادیده می‌گیرند. یکی از خصوصیات آنها این است که خود را کاملا وقف دیگران می‌کنند. چنین افرادی ممکن است نتوانند بین علایق، تنفرها و سرگرمی‌های خود و دیگران فرقی بگذارند. برای این افراد سخت است که علایق، خواسته‌ها و اهداف واقعی خود را تشخیص دهند. همچنین ممکن است به‌سختی «نه» بگویند یا انجام کارهایی را قبول کنند که دوست ندارند. از دیگر خصوصیات افراد مهر طلب این است که اغلب سخت تلاش می‌کنند تا دوست‌داشتنی باشند، بنابراین از مخالفت‌کردن اجتناب می‌کنند تا احساس نکنند که طرد خواهند شد.

رفتار مهرطلبانه به‌شکلی است که اغلب نتیجه‌ای جز رنجش و ناراحتی و آسیب‌دیدن روابط ندارد و فرد احساس بی‌انگیزگی و خستگی می‌کند. اگر خصوصیات افراد مهرطلب را دارید، ممکن است دچار سایر مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب نیز بشوید.

چند نمونه از رفتارهای مهرطلبانه

همان‌طور که گفتیم، شخصیت مهر طلب سایرین را به خود اولویت می‌دهد. این افراد مرتکب چنین رفتارهایی می‌شوند:

• برای جلوگیری از اختلاف و تنش به سایرین چیزهایی را می‌گویند که دوست دارند بشنوند.
• انجام کارهایی را قبول می‌کنند که ممکن است دوست نداشته باشند.
• زمانی که احساس کنند کسی آنها را ترک خواهد کرد، مضطرب می‌شوند.
• علایق خود را برای توجه به نیازهای سایرین نادیده می‌گیرند.
• با فداکاری سعی می‌کنند رابطه نزدیک خود با اطرافیانشان را حفظ کنند.
• تلاش می‌کنند جلوی طردشدن خود را بگیرند.
• فکر می‌کنند تنها زمانی دوست‌داشتنی‌اند که به نیازهای دیگران توجه کنند.
• بیش از حد عذرخواهی می‌کنند.
• به‌ندرت انتقاد می‌کنند.
• به‌ندرت با سایرین مخالفت می‌کنند.
• نمی‌توانند مرزهای شخصی برای خود تعیین کنند.
• به‌سختی می‌توانند از خواسته‌ها و نیازهای خود دفاع کنند.
• به رفتار آزاردهنده دیگران اعتراض نمی‌کنند.
• کار اضافه را قبول می‌کنند حتی اگر وقت نداشته باشند.
• اغلب بیش از حد به برنامه‌ها، مسئولیت‌ها یا پروژه‌ها متعهد می‌شوند.
• از مخالفت با افراد یا ابراز نظر صادقانه خود خودداری می‌کنند.
• برای اینکه جلوی تنش را بگیرند، با چیزهایی موافقت می‌کنند که مخالف‌ آنها هستند.

همچنین شخصیت مهر طلب ممکن است چنین احساساتی داشته باشد:

• همیشه این فشار را حس کند که رفتار او باید دوستانه، خوب و خوشایند باشد.
• برای دفاع از خود یا ابراز مخالفتش احساس اضطراب کند.
• به‌دلیل تعهدها و مسئولیت‌هایی که قبول کرده است، احساس استرس کند.
• خشمگین شود که ظاهرا برای خود هرگز وقت ندارد.
• احساس کند نیازهای او در مقایسه با خواسته‌های سایرین اهمیت ندارند.
• احساس کند سایرین از او سوءاستفاده می‌کنند.

ویژگی‌های افراد مهرطلب

افراد مبتلا به اختلال مهرطلبی تعدادی ویژگی مشترک دارند که عبارت‌اند از:

• کمال‌گرایی؛
• خودداری از اختلاف‌ و برخورد؛
• فداکاری؛
• وابستگی؛
• کمبود اعتمادبه‌نفس؛
• اضطراب زیاد؛
• یاری‌رسانی به دیگران؛
• رفتار دوستانه؛
• سازگاری.

ریشه مهرطلبی چیست؟

دلایل مهرطلبی در روانشناسی برای افراد گوناگون متفاوت است. در ادامه، بعضی از رایج‌ترین آنها را بیان کرده‌ایم.

۱. کمبود اعتمادبه‌نفس

افرادی که احساس می‌کنند از دیگران ارزش کمتری دارند، ممکن است احساس کنند که نیازهایشان اهمیتی ندارند. آنها ممکن است کمتر از خود دفاع کنند یا کمتر بدانند چه چیزی می‌خواهند. این افراد همچنین ممکن است احساس کنند که اگر نتوانند به سایرین کمک کنند، هیچ هدفی در زندگی ندارند.

۲. اضطراب

برخی افراد ممکن است به این دلیل سعی کنند سایرین را راضی نگه دارند که اضطراب دارند طرد شوند، با سایرین جور نشوند یا علت اختلاف یا توهین به سایرین باشند. مثلا فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی ممکن است احساس کند برای اینکه دوستانش او را دوست داشته باشند، باید حتما کاری را انجام دهد که آنها می‌خواهند. چنین رفتاری تلاشی نامحسوس برای کنترل نظر و دیدگاه سایرین درباره خود است.

۳. نابرابری

بعضی از اشکال نابرابری ممکن است این فرضیه را تقویت کنند که عده‌ای باید به سایرین بیشتر توجه کنند. مثلا جنسیت‌گرایی خیرخواهانه این ایده را ترویج می‌دهد که زنان ذاتا بیشتر از مردان احساس مادرانه و توجه به دیگران را دارند. جاانداختن این تفکرها ممکن است بر زنان اثر بگذارد و آنها احساس کنند که باید شریک زندگی خود را در اولویت بگذارند.

۴. اختلال‌های شخصیتی

اختلا‌ل‌های شخصیتی مشکلات روانی بلندمدتی هستند که بعضی از آنها منجر به مهر طلبی می‌شوند. مثلا اختلال شخصیت وابسته (DPD) باعث می‌شود فرد احساس کند در بسیاری از برهه‌های زندگی به کمک و تأیید سایرین بسیار وابسته است. مثلا شخصیت مهر طلب ممکن است حتی برای تصمیم‌های ساده مانند اینکه چه لباسی بپوشد، نیاز به شنیدن نظر سایرین داشته باشد.

۵. تأثیرپذیری از فرهنگ و جامعه

فرهنگ خانواده، جامعه یا کشور فرد ممکن است بر وظیفه‌ای که در قبال سایرین و خود احساس می‌کند، اثر بگذارد. مثلا برخی ممکن است یاد بگیرند که فداکاری کامل عملی پسندیده و نوعی تقواست یا باید نیازهای جمع را به نیازهای خود اولویت دهند.

۶. آسیب روحی

طبق تحقیقات، انجماد، جنگ یا گریز تنها واکنش‌های ممکن به حوادث آسیب‌زننده مانند سوءاستفاده نیستند. برخی افراد ممکن است برای محافظت از خود و جلوگیری از اختلاف و انتقاد، نیازهای خود را نادیده بگیرند و در خدمت سایرین باشند. این شخصیت‌ها برای جلب محبت و تحسین افرادی انرژی می‌گذارند که از آنها می‌ترسند و با این رفتار تلاش می‌کنند به بقای خود ادامه دهند.

۷. پرهیز از اختلاف

افرادی که از اختلاف و تنش می‌ترسند یا احساس می‌کنند باید از آن دوری کنند، ممکن است با افتادن در تله مهرطلبی سعی کنند جلوی اختلاف را بگیرند.

نحوه کاهش رفتارهای مهرطلبانه

با صرف وقت و تلاش می‌توانید از شدت بعضی از رفتارهای مهرطلبانه خود بکاهید. با توجه به اینکه این اختلال اغلب ریشه در کودکی دارد و در افرادی شکل می‌گیرد که از نظر عاطفی امن نیستند، باید برای درمان مهرطلبی به روان‌شناس مراجعه کنید. درمانگر به شما کمک می‌کند به تمایل خود به مهر طلبی غلبه کنید و روابط سالم و ایمن با سایرین شکل دهید. برای کاهش چنین رفتاری به این نکات توجه کنید:

• به‌جای تمرکز بر خواسته‌های دیگران، به نیازها و خواسته‌ها و امیال خود توجه کنید.
• یاد بگیرید برای آنچه می‌خواهید برای سایرین انجام دهید و چیزهایی که تحمل نخواهید کرد، مرز مشخص کنید.
• به انجام کارهایی که دوست ندارید، نه بگویید.
• اگر چیزی شما را اذیت می‌کند، آن را بیان کنید.
• سرگرمی‌هایی پیدا کنید که از آنها لذت می‌برید.

نکات بالا کمک می‌کنند استقلال خود را به‌ دست آورید و به خود اطمینان پیدا کنید. شما می‌توانید یاد بگیرید که چطور نیازها و خواسته‌های خود را به‌شیوه‌ای سالم ابراز کنید.

مهرطلبی چه عواقبی دارد؟

مهرطلبان نه‌تنها به خود، بلکه به اطرافیانشان آسیب می‌زنند. این افراد با مهر طلبی خود را در معرض خطرات زیر قرار می‌دهند:

• استرس: استرس زمانی رخ می‌دهد که فرد احساس کند منابع لازم برای مقابله با شرایط را ندارد. دائما نادیده گرفته‌شدن، فشار کاری بیش از حد یا فهرست طولانی از کارهایی که باید انجام شوند باعث می‌شوند فرد مهرطلب احساس استرس کند. نادیده‌گرفتن نیازها و خواسته‌های واقعی شخصی نیز به فرد استرس یا اضطراب می‌دهد.
• خستگی: تلاش بیش از حد برای خشنود نگه‌داشتن سایرین یا کمک به آنها فرد را از نظر ذهنی و جسمی خسته می‌کند.
• نادیده‌گرفتن خود: اگر فرد برای خود وقت و انرژی کمی بگذارد، ممکن است به مراقبت از خود توجه نکند. نتیجه آن ممکن است فراموشی بهداشت شخصی، آراستگی ظاهری، سلامت جسمی و روحی یا انجام وظایف شغلی باشد. حتی ممکن است فرد در درازمدت برای کمک به سایرین انرژی کمی داشته باشد.
• رنجش و دلخوری: افرادی که احساس می‌کنند چاره‌ای جز کمک به سایرین ندارند، ممکن است از نقش خود دلخور شوند که نتیجه آن عصبانیت و خشم است. این شخصیت‌ها این احساس را به‌شکل پرخاشگری منفعل نشان می‌دهند که به‌معنای ابراز غیرمستقیم خشم از طریق طعنه‌زدن یا مسخره‌کردن است.
• مشکلات در روابط: زمانی که فرد در زندگی شاد نباشد، این احساس بر روابط او اثر می‌گذارد. مثلا ممکن است احساس کند که شریک زندگی‌اش از میل او به کمک‌کردن سوءاستفاده می‌کند که نتیجه آن بروز اختلاف است.
• نداشتن هویت مشخص: افرادی که زیاد به خشنودکردن سایرین توجه می‌کنند، پس از مدتی دیگر نمی‌دانند چه چیزی می‌خواهند یا چه احساسی دارند. به‌عبارت دیگر درک کمی از نیازها و هویت خود دارند.
• آسیب به سایرین: مهرطلبی ممکن است باعث شود فرد احساس دوست‌ داشته‌شدن را به سلامت دیگران اولویت دهد. مثلا ممکن است برای جادادن خود در جمع، درباره دیگران غیبت کند.

درمان مهر طلبی

اینکه فردی چطور بتواند رفتار خود را تغییر دهد، بستگی به علت آن دارد. مثلا فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته یا سایر مشکلات روانی باید به روان‌پزشک مراجعه کند. شخصیت مهر طلب نیز باید برای درمان مهر طلبی اقدام کند و برای شروع راهکارهای زیر مفیدند. همچنین منابعی مانند کتاب مهر طلبی اثر هریت بریکر کمک می‌کنند تا این اختلال و دلایل آن را بهتر بشناسید.

• آهسته شروع کنید. برای شروع سعی کنید در یک زمان به یکی از نیازهایتان رسیدگی کنید. مثلا می‌توانید بین جلسات کاری کمی استراحت کنید.
• وقفه بیندازید. زمانی که شخصی از شما درخواستی دارد، کمی زمان بخواهید که درباره آن فکر کنید به‌جای اینکه فورا پاسخ دهید.
• محدودیت زمانی مشخص کنید. زمانی که کاری را قبول می‌کنید، خودتان برای آن محدودیت زمانی یا موعد تحویل مشخص کنید به‌جای اینکه فرد دیگری آن را انجام دهد. مثلا قبول کنید که از فرزندان خواهر خود در زمان‌ مشخصی نگهداری کنید.
• نه گفتن را تمرین کنید. بسیاری از مواقع بهترین تصمیم این است که نه بگویید. شما ملزم نیستید دعوت و خواسته همه را قبول کنید.

جمع‌بندی

اگر به‌کمک تست مهرطلبی متوجه چنین رفتاری در خود شده‌اید، باید از نکاتی که در این مقاله توضیح دادیم برای تعیین مرزها و توجه به خود استفاده کنید. به خودتان یادآوری کنید که شما نمی‌توانید همه را راضی نگه دارید. راهکار دیگر مراجعه به روان‌پزشک است. او کمک می‌کند رفتار خود را مدیریت کنید، نیازهایتان را در اولویت بگذارید و زندگی سالمی را در پیش بگیرید.

شما بگویید

آیا متوجه مهرطلبی در خود یا اطرافیانتان شده‌اید؟ چه چیزهایی بیشتر از همه شما را اذیت کرده‌اند و برای رفع آنها چه تلاش‌هایی کرده‌اید؟ نظر خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید. همچنین اگر این مطلب برایتان مفید بوده است، می‌توانید آن را برای دوستان خود نیز ارسال کنید.