قانقاریا نوعی وضعیت اورژانسی است که به‌علت مرگ بافتی ناشی از توقف جریان خون به بخش خاصی از بدن اتفاق می‌افتد. هرچند ممکن است قانقاریا در هر جایی از بدن اتفاق بیفتد، بیشتر انگشتان دست و پا و اندام‌های حرکتی را درگیر می‌کند. از آنجایی که قانقاریا نوعی اورژانس پزشکی است، درمان فوری آن اهمیت زیادی دارد. برای آشنایی بیشتر با انواع بیماری قانقاریا و روش‌های تشخیص و درمان آن تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
قانقاریا زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از بدن می‌میرد. این شرایط معمولا در نبود خون کافی یا عفونت باکتریایی جدی ایجاد می‌شود و فوریت پزشکی است. قانقاریا ممکن است در هر بخشی از بدن، از جمله بخش‌های داخلی و خارجی، اتفاق بیفتد اما بیشتر اندام‌هایی را درگیر می‌کند که از قلب دورترند، مثل انگشتان دست و پا. در صورت اقدام‌نکردن برای درمان و ورود باکتری به جریان خون، قانقاریا ممکن است در بدن منتشر سبب شوک سپتیک شود. شوک سپتیک زندگی را تهدید می‌کند و نوعی اورژانس پزشکی است.
اگر قانقاریا به‌موقع درمان نشود، ممکن است موجب قطع عضو و مرگ شود. اگر علائم قانقاریا را دارید، بلافاصله با ۱۱۵ تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین اورژانس مراجعه کنید. این علائم عبارت‌اند از:
تمام اندام‌ها مثل کبد، قلب و ریه برای عملکرد مناسب و زنده‌ماندن به اکسیژن نیاز دارند. خون اکسیژن را به اندام‌های مختلف بدن می‌رساند. قانقاریای خشک زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از بدن اکسیژن کافی دریافت نکند. این بخش از بدن درنهایت دچار فساد می‌شود و می‌میرد. در قانقاریای خشک پوست بسته است و علامت عفونت وجود ندارد.
قانقاریای خیس یا مرطوب زمانی ایجاد می‌شود که بدن با بعضی از انواع باکتری دچار عفونت شود و با مرطوب و تجزیه‌شدن به حضور باکتری واکنش نشان دهد. این فرایند موجب مرگ بافت می‌شود. قانقاریای مرطوب اورژانسی‌تر از قانقاریای خشک است و ممکن است باکتری به سایر بخش‌های بدن منتشر شود.
قارنقاریای گازی با باکتری کلسترودیا (clostridia) ایجاد می‌شود. این باکتری نوعی عفونت ایجاد می‌کند که باعث ایجاد حباب‌های گاز و سم در ناحیه درگیر می‌شود. گاز ایجاد‌شده موجب مرگ بافت می‌شود. این نوع قانقاریا خیلی کشنده است و سالانه تعداد زیادی از افراد به‌سبب قانقاریای گازی می‌میرند. البته در صورت درمان مناسب، میزان مرگ‌و‌میر به کمتر از ۵ تا ۱۰درصد می‌رسد.
این عارضه به‌علت عفونت آلت تناسلی و بخش‌های اطراف آن ایجاد می‌شود و بیشتر مردان را درگیر می‌کند، اما زنان هم به آن مبتلا می‌شوند. همچنین در بزرگ‌سالان بیش از کودکان شایع است.
جریان خون به اندام‌های داخلی مسدود می‌شود و اندام‌هایی مثل روده، کیسه صفرا و آپاندیس را درگیر می‌کند.
اگر سابقه ابتلا به بعضی از بیماری‌های خاص را دارید، احتمال ابتلای شما به قانقاریا بیشتر است. بعضی از این بیماری‌ها عبارت‌اند از:
عوامل دیگری هم ممکن است احتمال ابتلا به قانقاریا را بیشتر کنند، از جمله:
میزان شیوع قانقاریا با توجه به نوع آن متفاوت است. ایسکمی بحرانی اندام که موجب قانقاریای خشک می‌شود از هر ۱۰۰ بزرگ‌سال بالای ۵۰ سال ۱ نفر را درگیر می‌کند. این عدد در افراد بالای ۷۰ سال به ۱ مورد در هر ۵۰ نفر می‌رسد. قانقاریای گازی شیوع بیشتری دارد.
گاهی اولین علامت قانقاریای خشک ایجاد خطوط قرمز اطراف بافت درگیر است که به‌تدریج سیاه می‌شوند.
قانقاریا علائم دیگری هم دارد، از جمله:
قانقاریای داخلی بافت‌ها و اندام‌های داخل بدن را درگیر می‌کند. در این حالت، فرد علائمی در پوست و اندام‌های حرکتی ندارد. بااین‌حال دچار علائم دیگری می‌شود، از جمله:
پزشک با توجه به سابقه پزشکی و علائم شما قانقاریا را تشخیص می‌دهد. همچنین ممکن است برای تعیین وضعیت از چند روش تشخیصی استفاده کند.
در موارد قانقاریای شدید، شاید نیاز باشد که بافت یا بخش مرده بدن برداشته شود که به این فرایند دبریدمان می‌گویند. این کار با ابزارهای جراحی یا مواد شیمیایی انجام می‌شود. هدف از این جراحی برداشتن ناحیه درگیر است تا از انتشار عفونت جلوگیری و بدن از بافت مرده خلاص شود.
شکل جایگزین دبریدمان، دبریدمان حشره است که در آن از لاروهای حشره برای خوردن باکتری و بافت مرده استفاده می‌شود. در موارد نادر، پزشکان از این روش استفاده می‌کنند. پیوند پوست هم ممکن است هر نوع آسیب بافتی را حفظ کند. در این روش قسمتی از بافت سالم فرد برداشته می‌شود تا ناحیه آسیب‌دیده را بپوشاند.
ممکن است پزشک برای ازبین‌بردن باکتری آنتی‌بیوتیک تجویز کند. این آنتی‌بیوتیک معمولا به‌صورت درون‌رگی به بیمار داده می‌شود.
جراحی عروق مثل عمل بای‌پس یا آنژیوپلاستی ممکن است برای افرادی تجویز شود که علت قانقاریای آنها جریان خون نامناسب است تا جریان خون بهبود یابد.
افراد مبتلا به قانقاریای گازی در محیط غنی از اکسیژن قرار می‌گیرند تا رشد باکتری کاهش یابد. این کار به پوست اجازه بهبود می‌دهد. همچنین ورود اکسیژن به بافت آسیب‌دیده بهبودی را تسریع می‌کند.
در موارد شدید، قطع اندام‌ها یا انگشتان دست و پا انجام می‌شود تا بیمار زنده بماند. افرادی که بخشی از دست یا پایشان به‌علت قانقاریا قطع شده است می‌توانند از پروتز یا اندام مصنوعی استفاده کنند تا بخش ازدست‌رفته بدن را جایگزین کنند.
گاهی قانقاریا بدون عوارض جانبی جدی درمان می‌شود، به‌خصوص اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود. بااین‌حال ممکن است در موارد شدید قانقاریا موجب قطع عضو شود، به‌خصوص اگر به‌موقع درمان نشود.
قانقاریا برای بعضی افراد کشنده است مانند:
طبق پژوهشی در سال ۲۰۲۰، بیشترین آمار مرگ و میر ناشی از قانقاریای فورنیه یا قانقاریای تناسلی در افرادی با بیماری‌های خاص بوده است، از جمله:
همچنین درمان‌نکردن قانقاریا ممکن است موجب شوک سپسیس شود. عوارض جانبی این شوک عبارت‌اند از:
آینده فرد مبتلا به قانقاریا به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
برای به حداقل رساندن آسیب و حفظ بافت، قانقاریا باید هرچه سریع‌تر درمان شود. افراد مبتلا به دیابت یا بیماری‌های عروق خونی باید مرتب دست‌ها و پاهایشان را از نظر وجود علائم قانقاریا بررسی کنند، از جمله:
مصرف آنتی‌بیوتیک قبل و بعد از جراحی با دستور پزشک ممکن است از گسترش عفونت‌های قانقاریا جلوگیری کند. ترک سیگار، رژیم غذایی سالم و ورزش مرتب هم جریان خون را بهبود می‌دهند.
همچنین لازم است نکات مهمی را به یاد داشته باشید، از جمله:
شما چقدر با بیماری قانقاریا آشنایی دارید؟ آیا تابه‌حال به این عارضه مبتلا شده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها