قلدری سایبری یکی از مشکلات رو به رشد اجتماعی است که در فضای اینترنت اتفاق میافتد. تحقیقات نشان میدهد که از هر ۵ نوجوان یکی قربانی زورگیری سایبری بوده و ۵۹درصد نوجوانان در فضای مجازی آزار و اذیت شدهاند. قلدری سایبری بهدلایل مختلفی اتفاق میافتد، مثلا ظاهر افراد، نژاد، مذهب و جنسیتشان. همچنین برخی از پژوهشها حاکی از آن است که دختران بیش از پسران قربانی آزار و اذیت در فضای سایبری هستند. قربانیان قلدری مجازی درگیر مشکلات روانی فراوانی میشوند. افسردگی، اختلالات خواب و ترس و وحشت تنها بخشی از لطمههای روانی ناشی از این پدیدهاند. در دوران همهگیری کرونا، میزان آزار و اذیت سایبری افزایش یافته است. طبق آمار، در این مدت میزان قلدری سایبری ۷۰درصد بیشتر شده، بنابراین لازم است درباره این معضل اجتماعی بیشتر بدانیم. در این مقاله، شما را با مفهوم قلدری سایبری، انواع آن و راههای مقابله با آن آشنا خواهیم کرد.
راهنمای مطالعهنمایش
تأثیرات منفی قلدری سایبری چیست؟
چطور با قلدری سایبری مقابله کنیم؟
قلدری سایبری زمانی اتفاق میافتد که کسی با استفاده از اینترنت یکی از این کارها را انجام بدهد:
معمولا افراد کمسنوسال قربانی قلدری سایبری میشوند. البته ممکن است از بزرگسالان هم زورگیری سایبری شود. تأثیرات منفی قلدری سایبری از زورگیری عادی بیشتر است. مهمترین تأثیرات منفی قلدری سایبری عبارتاند از:
توجه به این مسئله و آشنایی بیشتر با ابعاد آن برای همه والدین ضروری است. هر پدر و مادری باید بداند که در این مواقع چه باید کرد.
امروزه کودکان و نوجوانان زمان زیادی را در فضای مجازی میگذرانند. آنها هر روز با استفاده از تلفنهای همراه هوشمند، تبلت و رایانه تکالیف مدرسه خود را انجام میدهند، برای تحقیقهای کلاسی خود مطلب جمع میکنند و با دوستان و اعضای خانواده خود ارتباط برقرار میکنند.
ارسال پیامک و استفاده از شبکههای اجتماعی یکی از بهترین راههای ارتباطی کودکان و نوجوانان است، البته این کار مانند هر فعالیت اجتماعی دیگری فرصتی برای قلدری نیز ایجاد میکند. زورگیری در فضای مجازی ممکن است مستقیم یا غیرمستقیم انجام شود. زورگیری مجازی انواع مختلفی دارد. در ادامه، رایجترین انواع قلدری سایبری را بررسی میکنیم.
آزار و اذیت دیگران یکی از رایجترین انواع قلدری مجازی است. زورگیر سایبری از راههای مختلفی قربانی خود را آزار میدهد، مثلا:
ممکن است زورگیر مجازی هویت فرد دیگری را جعل و مشکلاتی در زندگی او ایجاد کند. جعل هویت ممکن است به اشکال مختلف انجام شود، مثلا:
قلدری مجازی ممکن است با ارسال تصاویر نامناسب نیز رخ بدهد. در این نوع قلدری، عکسها و فیلمهای خصوصی قربانی در اختیار زورگیر سایبری قرار میگیرند. در واقع، از تصاویر و فیلمهای نامناسب یا خصوصی برای باجگیری از قربانی استفاده میشود.
زورگیر ممکن است وبسایت، وبلاگ یا نظرسنجی آنلاین راه بیندازد تا دیگری را آزار بدهد. او ممکن است از این روش برای انتشار اطلاعات محرمانه قربانی استفاده کند.
قلدری سایبری محدود به انواعی که گفتیم نیست. روشهای دیگری نیز ممکن است برای زورگیری مجازی به کار بروند. مثلا ممکن است زورگیر ویروس و بدافزار به ایمیل قربانی بفرستد و از این راه او را کنترل کند. حتی ممکن است در شبکههای اجتماعی شایعاتی منتشر کند، ولی نامی از قربانی نیاورد. در این حالت، قربانی مدام نگران است که نامش فاش شود.
مقابله با قلدری سایبری کار سادهای نیست، اما با انجام چند کار میتوانید از فرزندتان در برابرش محافظت کنید. برای مقابله با زورگیری مجازی باید با فرزندتان صحبت و او را از خطرات آگاه کنید. همچنین باید به آنها روشهای مقابله با این معضل اجتماعی را آموزش بدهید. برای مقابله با قلدری سایبری چند راهکار ساده وجود دارد که در ادامه توضیحشان میدهیم.
رمز عبور بهترین ابزار برای محافظت از حسابهای کاربری و وسایل الکترونیکی است. این را به فرزند خود آموزش بدهید و به او تأکید کنید که نباید رمز عبورش را با هیچکس، حتی بهترین دوستش، در میان بگذارد. واقعیت این است که هیچ تضمینی نیست دوستیها تا ابد ماندگار باشند.
فرقی ندارد عضو کدام شبکه اجتماعی باشید. در تمام شبکههای اجتماعی ابزارهایی برای تنظیم حریم خصوصی وجود دارد. همراه با فرزندتان حسابهای کاربریاش را بررسی کنید، مثلا مطمئن شوید که قبل از تگشدن در یک تصویر از او اجازه خواسته شود.
به فرزندانتان یادآوری کنید که در فضای مجازی، مردم همیشه آنچه ادعا میکنند نیستند. اگر عکس پروفایل کسی عکس دختری نوجوان است، دلیل نمیشود که صاحب پروفایل همان دختر باشد. ممکن است شخصی اینطور تظاهر میکند تا اطلاعات نوجوانان را جمعآوری کند، بنابراین هرگز نباید آدرس، شماره تلفن یا آدرس ایمیل خود را در فضای مجازی به اشتراک گذاشت.
تقریبا همه تلفنهای همراه هوشمند امکان اشتراکگذاری موقعیت مکانی را دارند. به فرزندانتان یاد بدهید که موقعیت مکانی خود را با هر کسی به اشتراک نگذارند.
به فرزندانتان آداب استفاده از شبکههای اجتماعی را یاد بدهید. کمک کنید که یاد بگیرند همیشه پیش از ارسال مطالب کمی فکر کنند، مثلا مطلب را آفلاین بنویسند و بعد از یک ساعت تصمیم بگیرند که میخواهند آن را در فضای مجازی منتشر کنند یا نه.
به نوجوانان خود استفاده صحیح از سیستمهای رایانهای مدرسه یا کتابخانه را یاد بدهید. یادآوری کنید که در این مواقع همیشه از حسابهای کاربری خود خارج شوند، چراکه ممکن است بعد از آنها کسی وارد حساب کاربریشان شود و رمز عبور آنها را تغییر بدهد.
هدف زورگیران سایبری درگیرکردن احساسات و عواطف شماست، بنابراین بهتر است هیچ پاسخی به آنها ندهید. لازم نیست چیزی را به آنها توضیح بدهید یا با آنها درگیر شوید. بهتر است در این مواقع از پیامهایشان اسکرینشات بگیرید تا بتوانید از آن برای گزارش زورگیری استفاده کنید.
به فرزندان خود یاد بدهید که در چنین مواقعی ابتدا شما یا شخص قابلاعتمادی را مطلع کنند. پس از آن موضوع را از طریق مراجع قضایی و پلیس فتا پیگیری کنید.
همیشه در فضای مجازی خطراتی وجود دارد. قلدری سایبری یکی از این خطرات است. البته چنین خطراتی نباید باعث شود فرزندان خود را محدود کنید. بهتر است آنها را با این مسائل آشنا کنید و به آنها راههای مقابله را آموزش بدهید.
پاسخ ها