اختلال پیکا یا هرزه خواری چیست؟ چه عوارض و درمانی دارد؟

افراد مبتلا به سندروم پیکا یا هرزه خواری موادی را مصرف می‌کنند که ارزش غذایی ندارند. ممکن است این افراد به خوردن مواد بی‌ضرری مثل یخ یا مواد خطرناکی مثل تکه‌های رنگ یا فلز تمایل داشته باشند. چرا افراد دچار اختلال پیکا می‌شوند؟ چه عوارضی دارد؟ چطور می‌شود درمانش کرد؟ در این مقاله به تمام این سؤالات پاسخ می‌دهیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

راهنمای مطالعهنمایش

اختلال پیکا

علائم سندروم پیکا

علت هرزه خواری

پیکا چطور تشخیص داده می‌شود؟

عوارض هرزه خواری

درمان پیکا

تغییر وضعیت پیکا در گذر زمان

پیشگیری از اختلال پیکا

شما بگویید

اختلال پیکا

کودکان و زنان باردار بیشتر دچار این اختلال می‌شوند که معمولا موقتی است. بر اساس آمار، ۴ تا ۲۶درصد از جمعیت دچار سندروم پیکا یا هرزه خواری هستند. در موارد خطرناک، اختلال پیکا ممکن است عواقب جدی مثل مسمومیت با سرب را به همراه داشته باشد و درمان بیماری از عوارض جانبی جدی جلوگیری خواهد کرد. اگر خودتان یا کودکتان به خوردن مواد غیرغذایی تمایل دارید، فوری به پزشک مراجعه کنید.

سندروم پیکا افراد مبتلا به ناتوانی‌های ذهنی را هم درگیر می‌کند و در افراد مبتلا به ناتوانایی‌های شدید رشدی شدیدتر و طولانی‌تر است.

علائم سندروم پیکا

افراد مبتلا به سندروم پیکا مرتب مواد غیرغذایی می‌خورند. این رفتار باید حداقل یک ماه ادامه داشته باشد تا به‌عنوان سندروم پیکا شناخته شود. اگر کسی به پیکا مبتلا باشد، ممکن است از این مواد بخورد:

• مو؛
• یخ؛
• گچ؛
• شن؛
• دکمه؛
• خاک؛
• رنگ؛
• چسب؛
• مدفوع؛
• صابون؛
• خاک رس؛
• خاکستر سیگار؛
• ته‌سیگار.

علت هرزه خواری

هرزه خواری فقط یک علت ندارد. بعضی مواقع کمبود آهن، روی یا سایر مواد غذایی مسبب پیکا می‌شود. مثلا کم‌خونی ناشی از فقر آهن ممکن است علت اصلی هرزه خواری در زنان باردار باشد.

میل غیرمعمول به مواد غیرغذایی می‌تواند نشان‌دهنده تلاش بدن برای جبران میزان پایین این مواد غذایی باشد.

پیکا در افراد مبتلا به بیماری‌های روانی خاص مثل اسکیزوفرنی و اختلال وسواس فکری و عملی ممکن است مکانیسمی مقابله‌ای باشد.

حتی ممکن است بعضی افراد از بافت یا طعم بعضی مواد غیرغذایی لذت ببرند و آن را هوس کنند. در بعضی فرهنگ‌ها خوردن خاک رس فرهنگی پذیرفته‌شده است. این نوع هرزه خواری ژئوفاژی یا خاک‌خوری نامیده می‌شود.

رژیم غذایی و سوءتغذیه هم می‌توانند به هرزه خواری ختم شوند. گاهی خوردن مواد غیرغذایی در فرد احساس سیری ایجاد می‌کند.

پیکا چطور تشخیص داده می‌شود؟

آزمایشی برای هرزه خواری وجود ندارد. پزشک ممکن است بر اساس سابقه پزشکی و چند عامل دیگر سندروم پیکا را تشخیص بدهد. باید درباره مواد غیرغذایی مصرفی‌تان با پزشک صادق باشید و به پزشک کمک کنید دقیق‌تر تشخیص بدهد.

اگر فرد به پزشک نگوید از چه موادی استفاده می‌کند، ممکن است تشخیص هرزه خواری سخت شود. این مسئله برای کودکان و افراد مبتلا به اختلالات ذهنی هم صادق است.

ممکن است پزشک برای بررسی مقدار روی و آهن آزمایش خون تجویز کند. با آزمایش خون، کمبود مواد غذایی اساسی مثل کمبود آهن تشخیص داده می‌شود.

عوارض هرزه خواری

گاهی خوردن مواد غیرغذایی خاص موجب عوارض جدی می‌شود از جمله:

• شوک؛
• مسمومیت؛
• انسداد روده؛
• عفونت‌های انگلی.

همچنین مصرف بعضی مواد خاص این عوارض احتمالی را در پی دارد:

• اختلال در خوردن مواد غذایی سالم می‌تواند موجب کمبود مواد مغذی بدن شود.
• مصرف تکه‌های رنگ با خطر مسمومیت همراه است، مثلا مسموم‌شدن با سرب. مصرف این مواد می‌تواند خطر اختلالات یادگیری یا آسیب مغزی را در کودکان افزایش دهد.
• مصرف مواد غیرقابل‌هضم مثل سنگ ممکن است موجب یبوست یا انسداد مجرای گوارشی مثل روده کوچک یا بزرگ شود. همچنین اجسام سخت یا تیر مثل گیره کاغذ یا فلز می‌تواند موجب پارگی پوشش مری یا روده شود.
• باکتری‌ها و انگل‌های موجود در خاک و سایر مواد هم می‌توانند سبب عفونت‌های جدی شوند. بعضی عفونت‌ها موجب آسیب کلیوی یا کبدی می‌شوند.
• اختلالات رشد درمان را سخت‌تر می‌کنند.

درمان پیکا

پزشک معمولا کار را با درمان عوارض ناشی از مصرف مواد غیرغذایی شروع می‌کند. مثلا اگر فرد با خوردن تکه‌های رنگ دچار مسمومیت با سرب شده باشد، ممکن است پزشک کلات درمانی را تجویز کند. در این روش، پزشک دارویی تجویز می‌کند که به سرب متصل می‌شود تا سرب از طریق ادرار دفع شود. این دارو هم خوراکی است و هم نوع وریدی آن وجود دارد مثلا اتیلن‌دی‌آمین‌تترااستیک‌اسید یا به‌اختصار ای.دی.تی.ای (EDTA).

اگر پزشک به این نتیجه برسد که هرزه خواری به‌علت کمبود مواد مغذی در بدن است، شاید ویتامین یا مکمل معدنی تجویز کند. مثلا اگر تشخیص بدهد هرزه خواری به‌علت فقر آهن است، شاید مصرف مکمل آهن را تجویز کند.

همچنین ممکن است پزشک برای بررسی اختلال وسواس فکری یا سایر بیماری‌های روانی معاینات بالینی انجام بدهد و بسته به تشخیص، دارو، درمان یا هر دو را تجویز کند.

تاکنون محققان دارویی خاص برای کمک به افراد هرزه خوار تولید نکرده‌اند، اما تحقیقی نشان می‌دهد که استفاده از مکمل مولتی‌ویتامین می‌تواند روی بعضی افراد اثر درمانی داشته باشد.

اگر فردِ مبتلا به پیکا ناتوانی یا بیماری روانی داشته باشد، داروهای کنترل مشکلات رفتاری می‌تواند باعث کاهش یا محدود‌شدن تمایل آنها به مواد غیرمغذی شود.

تغییر وضعیت پیکا در گذر زمان

هرزه خواری کودکان و زنان باردار معمولا ظرف چند ماه و بدون درمان از بین می‌رود. اگر کمبود مواد مغذی عامل هرزه خواری باشد، رفع کمبودها علائمش را کاهش می‌دهد.

پیکا همیشه از بین نمی‌رود، به‌خصوص ممکن است در افراد دچار ناتوانی‌های ذهنی سال‌ها باقی بماند. پزشک می‌کوشد برای بیمار دورنمایی واضح از وضعیتش ایجاد کند و در مدیریت شرایط به او کمک کند.

پیشگیری از اختلال پیکا

هیچ راه خاصی برای پیشگیری از هرزه خواری وجود ندارد. با این حال، توجه به عادات غذایی و نظارت دقیق به موادی که کودکان وارد دهانشان می‌کنند تا حدی جلوی اختلال را می‌گیرد.

شما بگویید

با توجه به مطالبی که در این مقاله گفتیم، آیا تا به حال دچار سندروم پیکا شده‌اید؟ به خوردن چه نوع ماده غیرغذایی تمایل داشتید؟ برای درمان این مشکل چه کاری انجام دادید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در بخش ارسال دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید و برای آشنایی اطرافیانتان با این سندروم عجیب، این مقاله را از طریق شبکه‌های اجتماعی در اختیارشان قرار بدهید.