آیا تا به حال افسردگی صبحگاهی را تجربه کرده‌اید؟ این مشکل بیشتر در افرادی دیده می‌شود که مبتلا به اختلال افسردگی عمده هستند. افسردگی صبحگاهی باعث می‌شود نشانه‌های اختلال افسردگی صبح‌ها بیشتر از ساعات دیگرِ شبانه‌روز ظاهر شود، نشانه‌هایی مانند اندوه فراوان، ناامیدی، خشم یا خستگی. به بروز علائم افسردگی در صبح «تنوع خلقی روزانۀ افسردگی» نیز گفته می‌شود. یادتان باشد این افسردگی با اختلال عاطفی فصلی متفاوت است و ارتباطی با تغییر خلق‌وخو به‌دلیل عوض‌شدن فصل‌ها ندارد. این روزها، افسردگی صبحگاهی یکی از نشانه‌های شایع ابتلا به افسردگی است.
در سال ۲۰۱۳، تحقیقی انجام شد که نشان می‌داد ساعت زیستی در افراد مبتلا به افسردگی دچار اختلال می‌شود. این اختلال از دلایل عمده افسردگی صبحگاهی است. به‌طور کلی، بدن انسان ساعتی داخلی در ۲۴ ساعت شبانه‌روز دارد که باعث می‌شود در هنگام شب، حالتی خواب‌آلود پیدا کند و صبح‌ها سرحال و هوشیار باشد. به این چرخۀ خواب‌وبیداریِ طبیعی ساعت زیستی می‌گویند.
ساعت زیستی بدن خیلی چیزها را برایمان مرتب می‌کند و سروسامان می‌دهد، از ضربان قلب بگیرید تا دمای بدن. این ساعت روی انرژی، تفکر، هوشیاری و خلق‌وخو هم اثرگذار است. سلامتی و پایداری خلق‌وخو تا حد زیادی وابسته به ساعت زیستی است.
ریتم و تنظیمات بعضی از هورمون‌ها مانند کورتیزول و ملاتونین باعث می‌شوند بدن برای قرارگرفتن در موقعیت‌های خاص آماده شود؛ برای مثال، زمانی که خورشید طلوع می‌کند، کورتیزول در بدن ترشح می‌شود. این هورمون به بدن کمک می‌کند در طول روز فعال و هوشیار بماند. کورتیزول فشار خون، قند خون، ضربان قلب و میزان نفس‌کشیدن در دقیقه را افزایش می‌دهد.
در بلندمدت، کورتیزولِ زیاد مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، فقدان تمرکز و اختلال در حافظه را به همراه می‌آورد. معمولا بعد از بیدارشدن، سطح کورتیزول افزایش می‌یابد؛ البته بدن هم در مقابل آن واکنش نشان می‌دهد و باعث آرام‌شدن و کاهش کورتیزول می‌شود.
با غروب خورشید هم پای هورمون دیگری یعنی ملاتونین به میان می‌آید؛ هورمونی که بدن را به‌سمت دنیای خواب و خواب‌آلودگی می‌کشاند.
زمانی‌که این ریتم و نظمِ هورمون‌ها به هم می‌خورد، بدن شروع به تولید هورمون‌ها در زمانی نامناسب می‌کند. چنین روندی روی روان و جسم اثرات نامطلوب می‌گذارد؛ برای نمونه، تولید ملاتونین در روز سبب خواب‌آلودگی و بداخلاقی در صبح می‌شود.
دانشمندان مقدار زیادی از ماده‌ای شیمیایی موسوم به اینترلوکین-۶ در مغز افراد مبتلا به افسردگی، اسکیزوفرنی و اختلالات روانی دیگر پیدا کرده‌اند. مقدار این ماده در افرادِ مختلف در زمان‌های گوناگون دچار نوساناتی است؛ اما در صبحگاه در بیشترین میزان خود قرار دارد.
نتایج یک پژوهش نشان داده اینترلوکین-۶ در بعضی از افراد در طول شب افزایش می‌یابد و در زمان رسیدن کورتیزول به بیشترین مقدار خود، آن نیز به پیک یا نقطه اوجش می‌رسد. ماده اینترلوکین-۶ به‌واسطه وجود التهاب در بدن تولید می‌شود؛ پس التهاب هم روی ترشح کورتیزول و افسردگی صبحگاهی تأثیراتی دارد.
افسرده‌بودن نیز به‌طور کلی، موجب شکل‌گیری افسردگی صبحگاهی می‌شود. البته این را هم یادتان باشد که نداشتن خواب باکیفیت هم به افسرده‌شدن دامن می‌زند.
@داناییmedia صفحه جدید ما را دنبال کنید 
افراد مبتلا به افسردگی صبحگاهی هنگام بیدارشدن در صبح علائم و نشانه‌های شدیدی مانند غم و افسردگی را احساس می‌کنند؛ اما به‌مرور، در طول روز، از نگرانی و حالات ناخوشایندشان کاسته می‌شود.
از علائم و نشانه‌های افسردگی صبحگاهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افسردگی صبحگاهی بخشی از بیماری افسردگی است و به همین خاطر، برای تشخیص آن از معیارهای جداگانه‌ای استفاده نمی‌شود. به‌عبارت دقیق‌تر، پزشک برای تشخیص افسردگی صبحگاهی به‌دنبال بررسی معیارها و نشانه‌های چندان ویژه‌ای در فرد نمی‌گردد؛ اما برای تشخیص این مسئله، از بیمار درباره الگوی خواب و تغییرات خلق‌وخویش در طول روز سؤالاتی پرسیده می‌شود.
درمان‌گر یا روان‌شناس پرسش‌هایی مانند موارد زیر از بیمار می‌پرسد:
در ادامه، راجع‌به درمان‌هایی خواهید خواند که به رفع مشکل افسردگی صبحگاهی کمک می‌کنند:
برخلاف نشانه‌های دیگر افسردگی، استفاده از داروهای بازدارندۀ بازجذب سروتونین (SSRIs) برای رفع افسردگی صبحگاهی چندان مفید نیستند. این نوع داروها داروهای ضدافسردگی‌ای هستند که می‌توانند علائم و نشانه‌های افسردگیِ شدید را بهبود بخشند؛ اما داروهای مهارکنندۀ بازجذب سروتونین ـ نوراپی‌نفرین (SNRI) مانند ونلافاکسین (Venlafaxine) با نام تجاری افکسور (Effexor) می‌توانند برای رفع افسردگی صبحگاهی مؤثر باشند.
گفت‌وگودرمانی هم مانند رفتاردرمانی شناختی , روان‌درمانی بین‌فردی (Interpersonal Therapy) و روان‌درمانی، برای درمان افسردگی صبحگاهی استفاده می‌شود. تلفیق گفت‌وگودرمانی و دارودرمانی اثرگذاری این دو را افزایش می‌دهد.
نوردرمانی نیز در درمان افسردگی صبحگاهی مفید است. در این روش، فرد در مقابل جعبه نور می‌نشیند یا در نزدیکی آن مشغول به فعالیت می‌شود. از جعبه، نوری درخشان ساطع می‌شود که مشابه نور طبیعیِ بیرون است. گفته می‌شود قرارگرفتن در معرض نور روی مواد شیمیایی مغزی مرتبط با خلق‌وخو اثرات مثبت می‌گذارد. البته نوردرمانی غالبا برای رفع اختلال عاطفیِ فصلی کاربرد دارد؛ اما ممکن است در زمینه درمان افسردگی صبحگاهی هم مؤثر باشد.
درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور (ECT) نیز درمانی برای افسردگی صبحگاهی است. در این روش، جریان الکتریسیته، با قصد ایجاد تشنج، به مغز وارد می‌شود. در نتیجۀ چنین درمانی، تغییراتی در شیمی مغز ایجاد می‌شود و ظاهرا می‌تواند علائم افسردگی را تغییر بدهد و آنها را درمان کند. فرد در درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور بیهوش می‌شود؛ یعنی در هنگام درمان، فرد خواب است. جریان‌های الکتریکی با تنظیماتی کنترل‌شده به مغز وارد می‌شوند تا با کمترین میزانِ عوارض جانبی درمان انجام شود.
درمان‌هایی که گفته شد در ازبین‌بردن مشکلات وابسته به افسردگی نقش دارند و علائم ناشی از آن را کاهش می‌دهند. از مشکلات وابسته به افسردگی صبحگاهی می‌توان به درگیری‌ها در روابط عاطفی، مشکلات در محیط کار یا شکل‌گیری افکار منفی ذهنی اشاره کرد.
علاوه بر درمان‌هایی که گفته شد، ایجاد تغییراتی کوچک در الگوی خواب هم به بهبود افسردگی صبحگاهی کمک می‌کند. تغییرات کوچک باعث می‌شوند چرخه خواب و بیداری با ساعت زیستی بدن هماهنگ شود و علائم افسردگی صبحگاهی کاهش یابد.
این توصیه‌ها را به خاطر بسپارید:
این روش‌ها ساعت زیستی بدن را تنظیم و نیز ترشح هورمون‌ها در زمان مناسب را ممکن می‌کنند. با تنظیم هورمون‌ها، خلق‌وخویتان بهتر و علائم ناخوشایند دیگر هم از شما دور می‌شود.
مانند انواع دیگر افسردگی، افسردگی صبحگاهی نیز قابل‌درمان است. اگر فکر می‌کنید به این مشکل دچار هستید با پزشک صحبت کنید. پزشک بهتر می‌داند چه درمانی را برایتان تجویز کند. لطفا اگر دچار افسردگی صبحگاهی هستید، از تجاربتان برایمان بگویید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها