بیماری شانه یخ زده که نام دیگر آن «کپسولیت چسبنده» است، شانه را دردناک و خشک میکند و بهمرور زمان حرکتدادن این اندام بسیار سخت خواهد شد. فیزیوتراپی با تمرکز روی انعطافپذیری شانه درمان اصلی پیشنهادی برای فروزن شولدر است. در این مقاله بیماری شانه منجمد، علل بروز آن، علائم و نحوه درمانش را توضیح میدهیم. پس تا انتهای مقاله همراهمان بمانید.
شانه مفصلی توپی تشکیلشده از ۳ استخوان بازو (هومروس)، کتف (اسکاپولا) و ترقوه است. راس استخوان بازو داخل حفرهای کمعمق در استخوان کتف قرار میگیرد. بافتی پیوندی و قوی بهاسم «کپسول شانه» اطراف این مفصل را میگیرد. مایع مفصلی برای کمک به تحرک راحتتر شانههای فرد، کپسول شانه و این مفصل را لیز میکند.
در افراد مبتلا به شانه منجمد، کپسول شانه ضخیم و درنهایت خشک و محکم میشود تا نوارهای بافتی ضخیمی بهاسم «چسبندهها» شکل بگیرند. در بسیاری از موارد مقدار مایع مفصلی نیز کم است. بیماری شانه یخ زده ۳ مرحله دارد که در ادامه هریک را بررسی کردهایم.
در این مرحله، درد شانه فرد بهتدریج بیشتر میشود. بهدنبال شدتیافتن درد، شانه قدرت حرکت خود را از دست میدهد. یخزدن شانه معمولا ۶ تا ۹ ماه طول میکشد.
علائم دردناک این بیماری در این مرحله بهتر میشوند، اما خشکی شانه همچنان پابرجاست. مرحله یخزدگی ۴ تا ۶ ماه طول میکشد و طی این مدت، انجام فعالیتهای روزانه ممکن است بسیار سخت باشد.
در این مرحله امکان حرکتدادن شانه بهآهستگی بهتر میشود. برگشت کامل به وضعیت طبیعی یا نزدیک به حالت طبیعی و حرکتدادن شانهها معمولا ۶ ماه تا ۲ سال طول میکشد.
علل بیماری فروزن شولدر کاملا مشخص نشدهاند. البته چند عامل زمینهای احتمال بروز شانه یخ زده را بیشتر میکنند.
آمار ابتلای افراد دیابتی به شانه منجمد بیشتر است و علتش هنوز مشخص نیست. علاوه بر این، بیماران دیابتی مبتلا به شانه یخ زده خشکی شانههایشان بیشتر است و مدت آن قبل از مرحله بازشدن یخ طولانیتر خواهد بود.
بعضی از مشکلات پزشکی به شانه منجمد ربط دارند از جمله پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید، بیماری پارکینسون و بیماری قلبیعروقی.
زمانی که شانه فرد مدتی بهعلت جراحی، شکستگی یا آسیبهای دیگر تحرک نداشته باشد، امکان بروز شانه یخ زده وجود دارد. به بیمارانی که آسیب خاصی دیدهاند یا جراحی کردهاند، توصیه میشود برای جلوگیری از این بیماری شانههای خود را هرچه زودتر حرکت دهند.
درد شدید و محدودشدن حرکت شانهها علائم شانه یخ زده هستند. درد فروزن شولدر معمولا بهحالت گرفتگی یا تیرکشیدن است. این درد در ابتدای این بیماری و زمانی که شانه خود را حرکت میدهید، معمولا بدتر میشود و در بالای ناحیه خارجی شانه و گاهی قسمت فوقانی بازوست.
پزشک پس از صحبت درباره علائم و سوابق پزشکی شما، شانهتان را معاینه میکند. او شانه را با دقت در تمام مسیرها حرکت میدهد تا بررسی کند محدودیت حرکتی خاصی وجود دارد و در این حین دردی حس میکنید یا خیر.
زمانی که فرد دیگری شانه شما را حرکت میدهد، دامنه حرکتی «دامنه حرکتی غیرفعال» نام دارد. پزشک این دامنه را با زمانی که خودتان شانهتان را حرکت میدهید (دامنه حرکتی فعال) مقایسه میکند. افراد مبتلا به شانه یخ زده دامنه حرکت فعال و غیرفعال محدود دارند.
پزشک با انجام بعضی دیگر از تستها میتواند سایر علل خشکی و درد شانه را رد کند، از جمله:
شانه منجمد با گذشت زمان بهتر میشود، گرچه این روند ممکن است تا ۳ سال طول بکشد. تمرکز درمان این بیماری روی مهار درد و بازگرداندن قابلیت حرکتدادن شانهها بهکمک فیزیوتراپی است.
اکثر افراد مبتلا به شانه یخ زده با درمانهای نسبتا ساده برای مهار درد و بازگرداندن حرکت بهبود پیدا میکنند. بااینحال چند درمان غیرجراحی برای این بیماری وجود دارد.
اگر فیزیوتراپی و سایر روشهای گفتهشده برای تسکین علائم شانه یخ زده نتیجهبخش نباشند، پزشک جراحی را پیشنهاد میدهد. مهم است درباره احتمال ادامه بهبود با درمانهای ساده و خطرهای مرتبط با جراحی با پزشک خود صحبت کنید.
جراحی برای درمان فروزن شولدر معمولا در مرحله یخزدگی توصیه میشود. هدف جراحی کشدادن کپسول مفصل خشکشده و آزادسازی آن است. رایجترین روشهای جراحی شامل ﻣﺎﻧﻴﭙﻮﻻﺳﻴﻮن تحت ﺑﻴﻬﻮشی و آرتروسکوپی شانهاند.
در بسیاری از موارد برای کسب بهترین نتیجه، ﻣﺎﻧﻴﭙﻮﻻﺳﻴﻮن و آرتروسکوپی همراه هم انجام میشوند. اکثر بیماران پس از این دو عمل نتیجه خوبی گرفتهاند؛ درد آنها کم شده یا از بین رفته است و دامنه حرکتی بهتری نیز داشتهاند.
پس از جراحی، فیزیوتراپی برای حفظ حرکت شانه الزامی است. مدتزمان ریکاوری در افراد مختلف متفاوت و از ۶ هفته تا ۳ ماه است. گرچه این فرایند آهسته است، باید ادامهدادن درمان را جدی بگیرید تا بتوانید فعالیتهای روزمره خود را مانند قدیم انجام دهید و از آنها لذت ببرید.
البته در بعضی موارد حتی با گذشت چندین سال حرکت شانهها کاملا به حالت طبیعی برنمیگردد و مقداری خشکی باقی میماند. بیماران دیابتی اغلب پس از جراحی همچنان تا حدی دچار خشکی شانهاند. همچنین امکان عود شانه یخ زده وجود دارد، بهویژه اگر عامل تأثیرگذار بر آن مانند دیابت درمان نشده باشد. البته این مسئله رایج نیست.
۱. روی زمینه دراز بکشید و زانوهای خود را بالا بیاورید، اما پاهایتان روی زمین باشند. یک حوله بردارید و دو طرف آن را محکم بگیرید. آن را تا ۹۰ درجه بالا آورید و بهآهستگی از یک سمت به سمت دیگر حرکت دهید. این تمرین به بهبود حرکتپذیری شانه کمک خواهد کرد اما اگر شانهتان خشک است، تمرین را بهآرامی شروع کنید.
۲. روی صندلی بنشینید و دست قویتر خود را زیر دست دردناکتان نگه دارید، بهنحوی که از آن پشتیبانی کند. بهآرامی بازوی خود را به یک طرف و سپس سمت دیگر حرکت دهید، انگار کودکی را در آغوش گرفتهاید. این تمرین را روزی ۲ مرتبه در ۳ ست و با ۲۰ تکرار انجام دهید.
۳. با انگشتان خود روی دیوار بهسمت بالا راه بروید اما نه مستقیم، بلکه با زاویه ۳۰ درجه تا زمانی که دیگر نتوانید. سپس انگشتانتان را پایین آورید. این تمرین را ۴ مرتبه در روز در ۴ ست و با ۱۰ بار تکرار انجام دهید.
۴. حولهای را باز پشت سر خود بگیرید. دست سالمتان یک سر آن را بگیرد و سر مخالف حوله در دست دیگرتان باشد که در پایین کمرتان قرار دارد. با دست سالم خود حوله را به بالا بکشید تا در شانهتان احساس ناراحتی و کششی عمیق کنید. سپس با دست دیگر حوله را پایین بکشید. این تمرین را روزانه ۳ مرتبه در ۳ یا ۴ ست با ۱۰ مرتبه تکرار انجام دهید و در بالای حرکت ۲ ثانیه مکث کنید.
۵. در چارچوب در بایستید و انگشتان خود را اطرافش قفل کنید، بهطرف جلو خم شوید. سرتان را بهسمت مخالف و صاف بگیرید تا در امتداد قسمت فوقانی بازو، قسمت جلویی و اندکی داخل قفسه سینهتان، احساس کشش کنید. این تمرین ماهیچه سینهای را کش میدهد.
بهسبب بیماری شانه یخ زده، شانه و بافتهای پیوندی اطراف مفصل شانه ملتهب و خشک میشوند، بنابراین حرکت شانه را محدود میکنند. از هر ۵۰ بزرگسال ۱ نفر مبتلا به شانه منجمد میشود. این بیماری بین افراد ۴۰ تا ۶۰ سال بیشتر رایج است. علت فروزن شولدر مشخص نیست، اما آن را مرتبط با بیماریهای خاصی مانند بیماری تیروئید، سل، سرطان ریه، بیماری قلبی، سکته و بهویژه دیابت میدانند.
آیا مبتلا به شانه یخ زده هستید؟ چطور این بیماری یا درد خود را مهار میکنید؟ چه تجربه درمانی داشتهاید؟ نظر خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید. همچنین اگر این مطلب برایتان مفید بود، میتوانید آن را برای دوستان خود نیز ارسال کنید.
پاسخ ها