پردازش ابری چیست؟ هر آنچه باید در مورد پردازش ابری بدانید

فضای ابری و پردازش ابری چیست و چه تأثیری بر شما دارد؟ آیا این فناوری واقعا یک تکنولوژی جدید است؟ در این‌ مقاله به این سؤال پاسخ خواهیم داد.

فناوری کلاد چیست؟ کلاد کجا است؟ آیا هم‌اکنون ما در کلاد هستیم؟ شاید تا‌کنون با خود فکر کرده و با سؤالاتی از این قبیل مواجه شده‌اید. عبارت «پردازش ابری» (Cloud Computing) همه جا هست.

برای توضیح ساده در این مورد باید گفت پردازش ابری یعنی نگه‌داری و دسترسی به داده‌ها و برنامه‌ها به‌جای اینکه فقط به رایانه‌ی شما محدود باشد، در سراسر اینترنت دردسترس قرار بگیرد. کلاد را می‌توان استعاره‌ای برای اینترنت دانست. 

کلاد درباره‌ی هارد درایو فیزیکی رایانه‌ی شما نیست. هنگامی که داده‌ها را روی هارد دیسک خود ذخیره می‌کنید یا برنامه‌ای را از روی هارد اجرا می‌کنید، درواقع با فضای ذخیره‌سازی و پردازش محلی کار کرده‌اید. در این شرایط هر آنچه نیاز دارید از نظر فیزیکی به شما نزدیک است و این یعنی می‌توانید به‌آسانی و با سرعت بالا به داده‌های خود دسترسی داشته باشید. درواقع روش عملکرد صنعت کامپیوتر برای چند دهه شبیه به شیوه‌‌ی کار شما با هارد درایوتان بوده است. برخی از افراد معتقدند که روش کارکرد یادشده حتی همین حالا هم بر پردازش‌ ابری ارجحیت دارد. برای تأیید این حرف دلایلی وجود دارد که در ادامه به‌صورت مختصر به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.

باید توجه داشته باشید که فناوری ابری همچنین به این معنی نیست که شما یک شبکه‌ی مجهز به چند فضای ذخیره‌سازی سخت‌افزاری متصل به هم داشته باشید. ذخیره‌سازی داده‌ها در شبکه‌های خانگی یا شبکه‌های محل کار، بخشی از قابلیت‌های کلاد به شمار نمی‌رود. 

پردازش ابری را اینگونه در نظر بگیرید که امکان دسترسی به داده‌ها یا برنامه‌های شما از سراسر اینترنت فراهم باشد یا حداقل یک سری داده را با سایر اطلاعات موجود در وب همگا‌م‌سازی کرده باشید. در کسب و کارهای بزرگ، شاید نیاز داشته باشید که اطلاعاتی در مورد آن‌سوی اتصال داشته باشید. به‌عنوان یک کاربر شخصی، شاید هیچ‌گاه به این موضوع فکر نکنید که در طرف دیگر اتصال، چه فرآیندهای عظیم پردازشی‌ در حال انجام هستند. نتیجه‌ی نهایی در نهایت یکسان است؛ با یک اتصال آنلاین، امکان انجام پردازش‌های ابری از هر کجا و در هر زمان وجود دارد.

تولد ابرها

اگرچه پردازش ابری بیشتر مفهومی متعلق به قرن ۲۱ است، اما مفهوم و شالوده‌ی آن قدمتی زیاد و ریشه در زمانی پیش از دهه‌ی ۱۹۵۰ میلادی دارد. روزهایی که مشخصه‌ی آن، اتاق‌های سرور بزرگ بود با رایانه‌های فوق قوی غول‌آسا. این اَبَررایانه‌ها میان چندین کاربر و ازطریق اتصال‌هایی که به‌وسیله‌ی ترمینال‌های اشتراکی برقرار می‌شد، به اشتراک گذاشته می‌شد و این در حالی بود که بیشتر پردازش صورت گرفته، در خود این اَبَر رایانه‌ها انجام می‌شد.

تصویری را که ترسیم شد در ذهن داشته باشید و فاصله‌ی یک اینترنت میان ترمینال و ابَر رایانه را به آن اضافه کنید؛ متوجه خواهید شد که آنچه در آن زمان وجود داشت، به‌شدت به پردازش ابری، ذخیره‌سازی ابری و سایر سرویس‌های ابری امروزی ما شباهت دارد.

یک کلاد یا ابر، در حقیقت ردیفی گسترده از کامپیوترهایی است که به یکدیگر متصل شده‌اند و به‌عنوان یک اکوسیستم واحد به فعالیت می‌پردازند. ابرها به گونه‌ای پیکربندی می‌شوند تا یک یا چند نوع سرویس خاص (نظیر ذخیره‌ی داده، تحویل محتوا یا اپلیکیشن‌ها) را  به گونه‌ای ارائه کنند که کاربران آن یعنی ما و شما بتوانیم از راه دور به این سرویس‌ها دسترسی داشته باشیم. تصور کنید که یک فضای ذخیره‌سازی روی یک سرور اجاره کرده‌اید. اگر این سرور به‌صورت واحد و بدون هیچ ارتباطی با سایر سرورها وظیفه‌ی نگه‌داری و پردازش داده‌های شما را بر عهده داشته باشد، ممکن است بارها و بارها بنا بر دلایل مختلفی از به‌روزرسانی سیستم‌عامل گرفته تا مشکل سخت‌افزاری با نقصان مواجه شود. حال اگر مجموعه وسیعی از کامپیوترها را به گونه‌ای سازمان‌دهی کنیم که بار پردازشی و ذخیره‌سازی در میان آن‌ها به‌صورت پویا تقسیم شود، نتیجه چه خواهد شد؟ مسلما پایداری بی‌نظیر یکی از خصیصه‌های اصلی این اقدام خواهد بود؛ و این همان ابر یا کلاد است.

سرویس‌های ابری کاملا از پیش پیکربندی می‌شوند تا کاربر بتواند بدون نیاز به اعمال هیچ‌گونه تنظیمات خاصی، به بهره بردن از آن بپردازد. اما شاید ذهن شما هم به این نکته‌ی ظریف مشغول شده باشد که چرا عبارت کلاد به‌معنی ابر برای این شیوه انتخاب شده است؟ هیچ‌کس به شکل دقیق نمی‌داند اما تصور یک پاسخ منطقی و قابل قبول به هیچ وجه دور از ذهن نیست. مجموعه‌ی عظیمی از واحدهای منفرد، زمانی‌که از فاصله‌ی نزدیک نظاره شوند، می‌توانند مفهوم و تصویر یک ابر واحد و منحصربه‌فرد را تداعی کنند. درست همانند ابری که از ذرات بخار آب یا غبار معلق در هوا به‌وجود می‌آید. ذکر این مسئله نیز خالی از لطف نیست که در زبان انگلیسی به پرواز دسته‌جمعی پرندگان و ملخ‌ها و... نیز عبارت کلاد یا ابر را نسبت می‌دهند؛ حال تصور دسته‌ی هماهنگی از کامپیوترها به‌عنوان یک ابر آنقدرها هم نمی‌تواند دشوار باشد.

فضای ذخیره‌سازی ابری کجا قرار دارد و آیا امن است؟

چه چیزی ذخیره‌سازی ابری را متفاوت می‌کند؟ برخلاف ذخیره‌سازی در دستگاه شخصی خود شما (همانند موبایل، یا هارد دیسک لپ‌تاپ)، داده‌های ابری روی محل دیگری «در سرورهایی که متعلق به شرکت‌های بزرگ است» ذخیره می‌شوند و شما می‌توانید ازطریق اینترنت به آن داده‌ها دستیابی پیدا کنید.

هنگامی‌که مردم به پردازش ابری فکر می‌کنند، اغلب آن‌ها به یاد فضای ابری «متصل به اینترنت» همانند آمازون، مایکروسافت و گوگل می‌افتند. اگر شما از جیمیل، دراپ‌باکس یا آفیس 365 استفاده می‌کنید، در حقیقت از سرویس ابری استفاده می‌کنید. همچنین نوعی فضای ابری وجود دارد که به‌عنوان‌ مثال عکس‌های شما را در فضای مجازی نگه‌داری می‌کند (همانند فیسبوک یا توییتر) یا ایمیل‌ها و موسیقی‌های شما را نگه می‌دارند (همانند اپل یا گوگل).

هرکدام از این شرکت‌ها سیستم پردازش ابری «سرورهای کامپیوتری و دستگاه‌های ذخیره‌سازی متصل شده به شبکه‌های ارتباطی کامپیوتری» دارند و به تمام دنیا سرویس‌دهی می‌کنند. سرورهای فیسبوک می‌توانند به بیش از یک میلیارد نفر اجازه‌ی تعامل با یکدیگر بدهند. داده‌های شما معمولا در نزدیک‌ترین مرکز داده به محل زندگی شما ذخیره‌سازی و نگه‌داری می‌شود.

شرکت‌های مستقل نیز می‌توانند فضای ابری مختص به خود (که فضای ابری خصوصی نامیده می‌شود) داشته باشند و کارمندان و مشتریان آن شرکت ازطریق اینترنت و ازطریق شبکه خصوصی خود، می‌توانند به این فضا دسترسی داشته باشند.

پردازش ابری می‌تواند به گونه‌ی متفاوتی اطلاعات را پردازش کند. آن‌ها از نرم‌افزارهای مخصوصی استفاده می‌کنند که می‌توانند حجم کاری را با دستگاه‌های مختلف به اشتراک بگذارد. عکس‌های شما در فیسبوک محل ذخیره‌سازی ثابتی ندارند و روی یک چیپ خاص ذخیره نمی‌شوند، بلکه ممکن است بین کامپیوترها جابه‌جا شوند.

وقتی حجم کاری به اشتراک گذاشته می‌شود، کامپیوترها می‌توانند تقریبا با حداکثر ظرفیت کاری خود «با انجام چند کار هم‌زمان» کار کنند. این کار بسیار مؤثرتر از حالتی است که هر کامپیوتر در هرزمانی فقط یک کار را انجام بدهد.

برای کاربران اهمیتی ندارد که داده‌های آن‌ها درحال‌حاضر در چه مکانی ذخیره‌شده است. پردازش‌ها در بخش ابری انجام می‌پذیرد و حالت ایده‌آل این است که اگر یکی از پردازنده‌ها از کار بیافتد، بخش دیگری وظایف پردازشی را با کمترین تأخیر بر عهده می‌گیرد.

درحال‌حاضر پردازش ابری در همه‌جا وجود دارد که خود این موضوع یکی از دلایل اصلی نگرانی مردم در ارتباط با امنیت داده‌های آن‌ها است. ما بسیار شنیده‌ایم که هکرها ازطریق اینترنت به داده‌های بسیاری از مردم دسترسی پیداکرده‌اند. بسیاری از این هک‌ها در سرورهای قدیمی انجام می‌شود. هیچ‌کدام از هک‌های مهم در فضای ابری عمومی انجام‌نشده‌اند.

همان‌گونه که نگه‌داشتن پول در خزانه بانک از نگه‌داشتن آن در کمد شما امن‌تر است، نگه‌داری داده‌های شما نیز در فضای ابری امن‌تر خواهد بود و از آن‌ها محافظت می‌شود.

رایانش ابری چه مزایایی دارد؟

چرا رایانش ‌ابری با استقبال چشمگیری مواجه شده است؟ درادامه، به مهم‌ترین مزایای استفاده از سرویس‌های ابری اشاره می‌کنیم:

سرمایه‌گذاری مطمئن و براساس نیاز

برخلاف گذشته و به‌جای آنکه از ابتدا برای راه‌اندازی یا خرید تجهیزات دیتاسنتر هزینه‌ی بسیاری صرف کنید، می‌توانید فقط براساس نیاز و به‌شکل آنلاین و لحظه‌ای منابع لازمتان را تهیه کنید. هر زمانی به منابع بیشتری نیاز داشتید، بدون دغدغه و به‌سرعت می‌توانید این منابع را افزایش و با کاهش نیاز منابع را کاهش دهید. درنتیجه، فقط براساس نیازتان و به تناسب مصرف هزینه می‌پردازید.

قیمت مناسب

باتوجه‌به اینکه در سرویس‌های ابری تعداد مشتریان زیاد است، تهیه‌ی سخت‌افزار برای Cloud Provider هزینه‌ی کمتری دارد و درنتیجه، می‌تواند منابع لازمِ مشتریان را نیز با قیمت مناسب‌تری دراختیارشان قرار دهد.

سرویس‌دهی مستمر (Business Continuity)

سرور‌های شما در زیرساخت ابری همواره فعال است و خرابی سخت‌افزار سبب ازدست‌رفتن دسترسی به سرور‌ها نخواهد شد. این موضوع از درخواست‌های مهم کسب‌وکارهای بزرگ است که به سرویس‌دهی مستمر به مشتریانشان نیاز دارند و ازدسترس خارج‌شدن (Down) سرویسشان حتی برای چند دقیقه، خسارت بسیار زیادی به‌بار می‌آورد. درنتیجه، این یکی از دلایل مهم‌ کسب‌وکارهای بزرگ آنلاین برای مهاجرت به سرویس‌های ابری است.

افزایش سرعت و چابکی

در رایانش ابری، تمامی سرویس‌های مدنظرتان را با چند کلیک راه‌اندازی می‌کنید و به‌سرعت به آن‌ها دسترسی خواهید داشت. این موضوع در سرعت و چابکی کسب‌وکارتان بسیار تأثیرگذار است و به شما امکان می‌دهد بیشترین تمرکز را روی محصول خود بتوانید داشته باشید.

کارایی (Performance) بیشتر

فراهم‌کننده‌های سرویس رایانش ابری، مانند آروان، باتوجه‌به مشتریان و تقاضاهای متفاوتشان همواره سعی می‌کنند بهترین کارایی را در حوزه‌های مختلف مانند پهنای باند اینترنت و کارایی دیسک و قدرت پردازنده دراختیار مشتریان قرار دهند. بنابراین وقتی مشتریان در این بستر قرار می‌گیرند، دغدغه‌ای برای کارایی بخش‌های مختلف سیستم نخواهند داشت و با اطمینان به توسعه و بهبود محصولشان مشغول خواهند شد.

انواع ابر و مفهوم هر یک

ابرها به‌شکل کلی در یکی از دو دسته‌بندی اصلی زیرساخت یا سرویس قرار می‌گیرند. از منظر زیرساخت، چهار دسته‌بندی متفاوت وجود دارند که به شرح زیر هستند.

ابر خصوصی: ابر خصوصی به منظور استفاده‌ی یک واحد یا سازمان ایجاد می‌شود و مختص خدمت‌رسانی به نیازهای همان واحد یا سازمان می‌ماند. البته با وجود این مسئله، ابر همچنان باید در خارج از مؤسسه و در فضای مخصوص دیتاسنتر باقی بماند تا مفهوم ابر به آن گفته شود. مدیریت یک ابر خصوصی می‌تواند به شیوه‌ی داخلی (توسط واحدی که از این ابر استفاده می‌کند) یا توسط شخص یا مرکز ثالث (که ابر را برای واحد مذکور مدیریت خواهد کرد) صورت پذیرد.

ابر عمومی: پر واضح است که ابرهای عمومی برای استفاده‌ی عموم افراد دردسترس قرار دارند. از منظر ساختاری، به‌جز در ارائه دسترسی به اشخاصی که امکان استفاده از این سرویس‌ها را دارند، تفاوت خاصی بین ابر خصوصی و عمومی وجود ندارد. یک مثال محبوب از ابر عمومی می‌تواند سرویس شناخته‌شده‌ی دراپ‌باکس باشد.

ابر آمیخته (هیبریدی): زمانی‌که یک ارائه‌کننده‌ی خدمات ابری، هم سرویس عمومی و هم خصوصی ابری ارائه کند، آنچه با آن مواجه هستیم ابر آمیخته نام خواهیم گذاشت. چنین رخدادی برای نمونه زمانی اتفاق می‌افتد که دو ابر جدا از یکدیگر، برای اشتراک عملکردها به یکدیگر بپیوندند یا زمانی‌که یک کمپانی به‌خصوص، به تکامل و گسترش سیستم‌های خود به منظور ارائه‌ی سرویس‌های جدید می‌پردازد.

ابر اجتماعی: زمانی‌که یک ابر خصوصی در میان چند واحد یا سازمان به اشتراک گذاشته شود، به یک ابر اجتماعی (کامیونیتی) تبدیل خواهد شد. اگر بخواهیم از زاویه‌ی دیگری به این گزینه بنگریم، ابر اجتماعی در حقیقت یک ابر شبه‌عمومی است که به چند سازمان یا واحد به‌خصوص محدود شده است.

انواع سرویس‌های رایانش ابری چیست؟

از منظر طبقه‌بندی مبتنی بر سرویس، سه دسته‌ی کلی درحال‌حاضر وجود دارد که با توسعه و تحول روزافزون ابرها، هرروز به زیرمجموعه‌های آن افزوده می‌شود.

زیرساخت به‌عنوان سرویس (IaaS): زمانی‌که سرویس ارائه‌شده توسط کلاد دربرگیرنده‌ی منابع پردازشی نظیر سخت‌افزار سرور، پهنای باند شبکه یا سیستم‌های بالانس بار باشد، در چنین حالتی گفته می‌شود که این ابر ارائه‌کننده‌ی زیرساخت است. یک نمونه‌ی شناخته‌شده از این نوع، سرویس‌های وب آمازون است.

پلتفرم به‌عنوان سرویس (PaaS): هنگامی که یک ابر، به ارائه‌ی محیطی می‌پردازد که کاربران می‌توانند از آن به منظور توسعه‌ی نرم‌افزاری بهره ببرند، آنچه ارائه‌ شده است پلتفرم می‌نامیم. چنین سرویسی برای کاربرانی که قصد دارند تنها روی توسعه‌ی حقیقی برنامه تمرکز کنند و مجبور نباشند بار سنگین مدیریت و پیکربندی مسائل سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سیستم میزبان را که موجب فعالیت ابر می‌شود بر دوش بکشند بسیار مناسب است. می‌توان سرویس Force.com را نمونه‌ای از این دسته نامید.

نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS): در این دسته که متداول‌ترین مورد محسوب می‌شود، سرویس ارائه‌شده توسط ابر، مبتنی بر اعطای دسترسی به کاربران عمومی به نرم‌افزارها و برنامه‌هایی است که روی آن ابر منزل گزیده‌اند. نمونه‌های مطرح این دسته را می‌توان با نام‌هایی نظیر جیمیل، بیس‌کمپ و نت‌فلیکس یادآور شد.

در بین این دسته‌بندی‌ها، جالب است بدانید براساس پیش‌بینی گارتنر، اندازه‌ی بازار سرویس IaaS در سال ۲۰۲۲ حداقل صدمیلیارد دلار خواهد بود که نشان‌دهنده‌ی نیاز فراوان بازار در این حوزه است.

کاربردهای شخصی در برابر کاربردهای تجاری

بگذارید در اینجا موضوع را روشن کنیم. صحبت‌های ما از پردازش ابری در مورد تأثیر این فناوری بر مشتریان شخصی است؛ افرادی که مثل در خانه یا ادارات کوچک تا متوسط از اینترنت برای انجام کارهای معمولی بهره می‌برند.

اما هنگامی که صحبت از کلاد در کسب و کارها به میان بیاید، شرایط کاملا فرق خواهد کرد. برخی از کسب و کارها پیاده‌سازی «نرم‌افزار به‌عنوان یک سرویس» (SaaS) را انتخاب کرده‌اند که در این شرایط مشترکان ازطریق اینترنت به خدمات نرم‌افزاری این نوع کمپانی‌ها دسترسی دارند. علاوه بر این خدمات دیگری موسوم به «پلتفرم به‌عنوان سرویس» (PaaS) وجود دارد که در آن شرکت‌ها می‌توانند اپلیکیشن‌هایی سفارشی برای استفاده در سراسر خود کمپانی تولید کنند. همچنین نباید «زیرساخت به‌عنوان یک سرویس» (IaaS) را فراموش کنیم؛ جایی که در آن شرکت‌هایی مثل آمازون، مایکروسافت، گوگل و راک‌اسپیس، سرویس‌های زمینه‌ی مورد نیاز برای فعالیت‌های سایر کمپانی‌ها را ارائه می‌دهند. از جمله شرکت‌های دیگری که از خدمات پایه‌ای شرکت‌های نامبرده استفاده می‌کنند می‌‌توان به نتفلیکس اشاره کرد که سرویس‌هایش را به کاربرانی مثل شما ارائه می‌دهد و خود این کمپانی خود یکی از مشتریان خدمات ابری آمازون است.

البته پردازش ابری یک کسب‌و‌کار بزرگ محسوب می‌شود. درآمدزایی این بازار در سال ۲۰۱۲ معادل ۱۰۰ میلیارد دلار بود و این میزان در سال ۲۰۱۷ می‌تواند به ۱۲۷ میلیارد دلار و تا سال ۲۰۲۰ به ۵۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد.

مثال‌های رایجی از خدمات ابری

مرز بین پردازش‌های محلی و پردازش‌های ابری در برخی از شرایط به میزان بسیار زیادی از بین می‌رود؛ زیرا امروزه خدمات کلاد تقریبا بخشی از تمام رایانه‌های ما است. شما می‌توانید یک بخش محلی از نرم‌افزار (به‌عنوان مثال مایکروسافت آفیس ۳۶۵) مورد نظرتان را دراختیار داشته باشید که از پردازش ابری (سرویس وان‌درایو مایکروسافت) برای ذخیره‌سازی داده استفاده می‌کند. 

باتوجه‌به آنچه گفته شد، مایکروسافت همچنین یک سری اپلیکیشن تحت وب موسوم به آفیس آنلاین به کاربران خود ارائه می‌دهد. این اپلیکیشن‌ها شامل نسخه‌هایی از ورد، اکسل، پاورپوینت و وان‌نوت می‌شود که فقط ازطریق اینترنت دردسترس کاربران قرار دارند و شما بدون نیاز به نصب هیچ ابزاری و تنها با استفاده از مرورگر وب خود می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. این نوع اپلیکیشن‌ها را می‌توان نسخه‌هایی از پردازش ابری (مبتنی بر وب = کلاد) دانست.

در ادامه به برخی از مثال‌های بارز دیگری که در آن‌ها از پردازش ابری بهره گرفته شده است و شما از آن‌ها استفاده می‌کنید، اشاره خواهیم کرد.

گوگل درایو: این یک سرویس پردازش ابری خالص با فضای ذخیره‌سازی کاملا آنلاین است و بنابراین اپلیکیشن‌های ابری می‌توانند از این سرویس استفاده کنند. از جمله اپلیکیشن‌های ابری گوگل می‌توان به گوگل داکز، گوگل شیتز و گوگل اسلایدز اشاره کرد. درایو علاوه بر دسکتاپ در سایر پلتفرم‌ها نیز دردسترس کاربران است و شما می‌توانید از خدمات آن در تبلت‌هایی مثل آیپد یا گوشی‌های هوشمند نیز بهره ببرید. علاوه بر این گوگل اپلیکیشن‌هایی مجزا برای داکز و شیتز ارائه کرده است. در حقیقت بیشتر خدمات گوگل را می‌توان نوعی از خدمات پردازش ابری دانست؛ سرویس‌هایی مثل تقویم گوگل، نقشه‌های گوگل و ....

اپل آی‌کلاد: سرویس ابری اپل از فضای ذخیره‌سازی آنلاین برای پشتیبان‌گیری و همگان‌سازی ایمیل‌ها، تقویم و ... کاربران بهره می‌برد. تمام داده‌های مورد نیاز شما به لطف وجود سرویس آی‌کلاد در تمام دستگاه‌های مجهز به آی‌اواس، مک اواس یا ویندوز در دسترستان قرار دارد. البته کاربران ویندوز برای استفاده از این ویژگی باید کنترل پنل آی‌کلاد را روی سیستم خود نصب کنند. طبیعتا شرکت اپل توسط رقبای حاضر از میدان به در نمی‌شود. این کمپانی نسخه‌هایی ابری از نرم‌افزارهای پردازش‌گر متن (پیچز)، صفحات گسترده (نامبرز) و پرزنتیشن‌ها (کی‌نوت) را نیز به‌صورت اختصاصی دراختیار مشترکان سرویس آی‌کلاد قرار داده است. اپل از سرویس آی‌کلاد برای ارائه قابلیت Find My iPhone نیز بهره گرفته است؛ این ویژگی به کاربران کمک می‌کند تا در صورت گم کردن آیفون خود، بتوانند آن را با استفاده از آی‌کلاد پیدا کنند.

آمازون کلاد درایو: این سرویس درواقع فضای‌ ذخیره‌سازی حجیم مورد نیاز ارائه‌دهندگان خدماتی مثل موسیقی را ارائه می‌دهد. به‌عنوان مثال اگر عضویت آمازون پرایم را داشته باشید، این شرکت امکان استفاده از فضای ذخیره‌سازی نامحدود برای نگه‌داری آنلاین تصاویر را در اختیارتان قرار می‌دهد. آمازون کلاد درایو همچنین تمام آیتم‌های خریداری شده برای کیندل را نگه‌داری می‌کند. اساسا این سرویس، فضای ذخیره‌سازی لازم برای تمام داده‌های دیجیتالی است که از آمازون خریداری می‌کنید.

سرویس‌های هیبریدی مثل باکس، دراپ‌باکس و شوگر‌ سینک همگی اعلام کرده‌اند که در کلاد فعالیت دارند؛ زیرا این سرویس‌ها نسخه‌ای همگام‌سازی شده از فایل‌های شما را به‌صورت آنلاین نگه‌داری می‌‌کنند. همگام‌سازی یکی از پایه‌های اساسی تجربه‌ی خدمات پردازش ابری است، حتی در شرایطی که شما به‌صورت محلی به فایل‌های خود دسترسی داشته باشید.

فرض کنید شما جامعه‌ای از کاربرانی را دراختیار دارید که هر کدام باید با دستگاهی مجزا یک داده‌ی یکسان را دریافت کنند؛ این مورد را نیز می‌توان پردازش ابری در نظر گرفت. مثال دیگر در این زمینه هنگامی است که بخواهید به‌طور گروهی روی یک پروژه کار کنید و اطلاعات در این پروژه نیاز به همگام‌سازی داشته باشند. 

سخت‌افزار کلاد

درحال‌حاضر یکی از بهترین‌ مثال‌هایی که کاملا بر اساس خدمات کلاد کار می‌کند، کروم بوک‌ها هستند. این لپ‌تاپ‌ها حافظه‌ی ذخیره‌سازی محلی بسیار کمی دارند که آن هم برای اجرای سیستم‌عامل کروم اواس مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیستم‌عامل کروم اساسا مرورگر گوگل کروم را به یک سیستم‌عامل تبدیل می‌کند. از جمله کارهایی که می‌توان با یک کروم بوک انجام داد می‌توان به استفاده از اپلیکیشن‌های آنلاین، تماشا و پخش فایل‌های صوتی و تصویری اشاره کرد. تمام قابلیت‌هایی که کروم بوک دراختیار کاربر قرار می‌دهد، بر پایه خدمات ابری کار می‌کنند.

علاوه بر این برای تجربه‌ی خدمات ابری می‌توانید از کروم‌بیت استفاده کنید. کروم‌بیت یک درایو بسیار کوچک است که با اتصال آن به درگاه HD‌ام‌آی می‌توان دستگاه مدنظر را به یک رایانه‌ی مجهز به سیستم‌عامل کروم تبدیل کرد.

البته شاید اکنون به این موضوع فکر کنید که اگر شخصی به داده‌های خود نیاز پیدا کند، ولی اتصال اینترنتی وی برقرار نباشد چه خواهد شد؟ این مورد یکی از بزرگ‌ترین انتقاد‌هایی است که کاربران معمولا در مورد سیستم‌عامل کروم بیان می‌کنند. البته باید اشاره کنیم که قابلیت‌های آفلاین این سیستم‌عامل رفته رفته در حال گسترش یافتن است.

کروم‌بوک اولین محصولی نیست که از این روش برای ارائه‌ی خدمات به کاربران استفاده کرده است. dumb terminals - که از فضای ذخیره‌سازی محلی بی‌بهره‌ است و برای کارکرد نیاز به اتصال به یک سرور محلی یا رایانه‌ی مرکزی دارد - از دهه‌ها قبل وجود داشته است. از جمله محصولاتی که سعی داشتند کاملا مبتنی بر اینترنت باشند می‌توان به نسل قدیم nic (کامپیوتر اینترنتی جدید) موسوم به Netpliance iOpener و 3Com Audrey اشاره کرد. بسیاری از افراد بر این باور هستند که پردازش ابری برای همه‌ی ما به یک حالت دردسترس است؛ چراکه سرعت اتصال به اینترنت حداقل برای برخی از کاربران با سرعت دسترسی به اطلاعات هارد درایو یکسان است.

فرقی نمی‌کند که کیفیت اتصال پهن‌باند شما چقدر بالا است؛ زیرا استفاده از اینترنت برای ارسال داده‌ها مسلما از ارسال فیزیکی اطلاعات ارزان‌تر خواهد بود.

پردازش ابری به ماهیت اینترنت بسیار شبیه است، با این تفاوت که در فناوری کلاد همانند غرب وحشی، قوانین به‌طور دائم ایجاد می‌شوند و شما باید امیدوار باشید بهترین قانون‌ برای شرایط شما وضع شود.

چه چیز باعث متفاوت شدن کلاد شده است؟

کلاد مدیریت‌شده است

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کلاد این است که سرویس ارائه‌شده توسط اشخاص یا شرکت‌های دیگر که شما از آن‌ها استفاده می‌کنید به‌طور کاملا مدیریت‌شده دردسترس‌تان قرار گرفته‌اند. اگر شما از سرویسی مثل اسناد گوگل استفاده می‌کنید، هیچ نگرانی خاصی بابت خرید امتیاز استفاده از نرم‌افزار پردازنده کلمه‌ نخواهید داشت و علاوه بر این نرم‌افزار یادشده همیشه به‌روز خواهد بود. از دیگر مزایای خدمات ابری، نداشتن نگرانی بابت ویروس‌ها و بدافزارها است و اطلاعاتی که در فضای ابری نگه‌داری می‌شوند معمولا امنیت بسیار بالایی دارند و هیچ فایل مخربی به آن‌ها آسیب نخواهد رساند. افزون بر این کاربران سرویس‌های ابری نیازی به دانستن روش ارائه‌ی این خدمات ندارند. با استفاده از اپلیکیشن‌ها و خدمات تحت‌وب می‌توان در هر زمان که اتصال اینترنتی برقرار باشد، کار مورد نظرتان را انجام دهید و هیچ‌گونه نگرانی بابت خرابی نرم‌افزار، مشکلات پردازشی و ... نخواهید داشت.

کلاد بر اساس تقاضا است

سرویس‌های ابری بر اساس تقاضای مشتریان ارائه می‌شوند و می‌توان با خرید اشتراک از آن‌ها استفاده کرد. خرید خدمات ابری اساسا به خرید مواردی مثل برق، خدمات تلفن یا خرید اینترنت شبیه است. گاهی اوقات خدمات ابری به‌طور رایگان ارائه می‌شوند و در برخی موارد برای استفاده از این نوع سرویس‌ها باید هزینه پرداخت کرد. به‌عنوان مثال سرویس ایمیل هات‌میل به‌رایگان ارائه‌ می‌شود و درآمد مورد نیاز خود را از راه تبلیغات به دست می‌آورد. درست همانند برق مصرفی خانه‌تان، اگر از خدمات ابری استفاده کنید، هزینه‌ی استفاده از این نوع خدمات بر اساس میزان استفاده‌ی شما تعیین خواهد شد. این ویژگی باعث می‌شود کلاد برای موارد غیر قابل پیش‌بینی یک گزینه‌ی ایده‌آل باشد. این یعنی برای انجام بسیاری از کارها نیازی به خرید یک سیستم کامپیوتری با مشخصات فنی قدرتمند نخواهید داشت.

کلاد هم خصوصی است و هم عمومی

امروزه تقریبا در اکثر خانه‌ها یک رایانه‌ وجود دارد که کاربران به آن‌ها دسترسی کامل دارند و مسئوليت استفاده از رایانه نیز به‌طور کامل بر عهده‌ی خود کاربر است. پردازش ابری این وضعیت را تغییر می‌دهد. خدمات ابری در دو نوع اساسی ارائه می‌شود: عمومی و خصوصی که درواقع معادل ابری اینترنت و اینترانت محسوب می‌شوند. سرویس‌ ایمیل مبتنی بر وب مثل خدمات ایمیل گوگل یکی از آشنا‌ترین مثال‌های خدمات ابری عمومی است. بزرگ‌ترین خرده‌فروشی جهان یعنی آمازون در اوایل سال ۲۰۰۶ عنوان بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده‌ی خدمات ابری عمومی جهان را از آن خود کرد. سرویس‌ آمازون در زمان شروع به کار فقط بخش کوچکی از قدرت پردازشی خود را به کار گرفت و سپس این کمپانی فروش جداگانه‌ی فضای ابری خود را آغاز کرد. فضای ابری آمازون اکنون با عنوان سرویس‌های وب آمازون یا به اختصار AWS شناخته می‌شود. شیوه‌ی کارکرد پردازش ابری خصوصی نیز شبیه به شیوه‌ی کارکرد پردازش ابری عمومی است؛ اما در اینجا شما با اتصال‌های امن به منابع مورد نظرتان دسترسی خواهید داشت. آمازون همچنین این امکان را فراهم آورده است تا کاربران بتوانند فضای ابری خصوصی و امن مختص خود را با استفاده از خدمات ابری عمومی این کمپانی ایجاد کنند. به این نوع فضای ابری خصوصی و امن، سرویس ابری خصوصی مجازی (VPC) گفته می‌شود که از شبکه‌های خصوصی مجازی استفاده می‌کند.

آینده‌ی پردازش ابری

با درنظرگرفتن اینکه امروزه سیستم‌های ابری از عهده‌ی چه کارهایی بر آمده‌اند، تصور اینکه تا چه میزان زندگی ما به سرویس‌هایی که از این تکنولوژی بهره می‌گیرند گره خورده است، در ذهن هر کسی نقش می‌بندد. اپلیکیشن‌های موبایل از گوگل درایو و دراپ‌باکس گرفته تا برنامه‌هایی که ارتباطی به ذخیره‌سازی ندارند اغلب داده‌های خود را روی فضای ابری ذخیره می‌کنند. زیرساخت‌های ابری همان چیزی هستند که توان ارائه‌ی سریع و بی‌نقص محتوا را برای سرویس‌هایی نظیر آمازون و یوتیوب فراهم می‌کنند. بدون ابر ما حتی نیمی از اپلیکیشن‌های پرکاربرد امروزی را نیز به چشم نمی‌دیدیم.

اما مهم‌تر از آنچه گفته شد، آینده‌ی پردازش ابری به چه شکل و شمایلی خواهد بود؟ این آینده برای ما و زندگی‌مان چه معنایی در خود نهفته دارد؟

ریسک‌های امنیتی: ذخیره‌سازی ابری به کاربران این امکان را می‌دهد که از هر کجا و در هر شرایطی به داده‌های خود که صد البته حضوری در دستگاه‌های خودشان ندارد دسترسی پیدا کنند، خواه دستگاه در میان استفاده از داده‌ها دچار اشکال شود و خواه شخص درون یک ترمینال شلوغ و به دور از سیستم خانگی خود باشد. نقطه مقابل این مزیت، مسئله‌ی اعتماد به سرویس‌های ارائه‌دهنده‌ی فضای ابری است که همیشه داده‌های شما را در امنیت و حریم دست نخورده‌اش حفظ و امانت‌داری کنند. هرچه ما در این مسیر به پیش می‌رویم، تکنولوژی ابری ملزم خواهد بود که سطح امنیت خود را برای پاسخگویی به نگرانی عمومی ناشی از وابستگی به سرویس‌های مبتنی بر آن افزایش داده و تقویت کند.

اپلیکیشن‌های موبایل بیشتر: نقطه عطف این حرکت هم‌اکنون نیز آغاز شده است. شرکت‌ها روزبه‌روز بر تعداد اپلیکیشن‌های خود که تنها بر بستر وب اجرا می‌شوند می‌افزایند و اپلیکیشن‌های بومی در سیستم‌عامل‌ها کم‌رنگ‌تر می‌شوند. هرچه قطار این تکنولوژی بیشتر در مسیر خود حرکت می‌کند، شاهد محصولات بسیار بیشتری خواهیم بود که مدل SaaS یعنی نرم‌افزار بعنوان سرویس را به کار می‌بندند.

اینترنت اشیاء: این شاخه بیشتر به مه شبیه است تا ابر؛ اما در هر صورت اینترنت اشیاء بخشی جدایی ناپذیر از آینده‌ی ما خواهد بود. دنیایی را تصور کنید که در آن تمامی دستگاه‌ها و ابزارها به شبکه‌ای داخلی و عظیم به یکدیگر متصل هستند و خود این شبکه در ابرهای گسترده لانه گزیده است. بجای اینکه مجبور باشیم هر بار برای استفاده از داده‌ها آن‌ها را از ابر بازخوانی یا ارسال کنیم، همه‌چیز در ابر است و حس کارکرد روان‌تر و قابل درک‌تری به خود می‌گیرد. و در این میان اندکی نیز به ترسناک بودن یک حمله‌ی سایبری خراب‌کارانه فکر کنید که شرکت‌های بزرگ ید طولایی در مواجهه با آن‌ها داشته‌اند.

جمع‌بندی 

باتوجه‌به توضیحاتی که در این مقاله ارائه شد، مسلما فناوری کلاد همانند هر فناوری دیگری مزایا و معایبی دارد که به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کردیم. با استفاده از خدمات ابری می‌توان همیشه به داده‌های خود دسترسی داشت و دیگر بابت امنیت و مدیریت نگه‌داری داده‌ها هیچ نگرانی خاصی وجود نخواهد داشت. جابه‌جایی و همگام‌سازی داده‌ها بین تمام دستگاه‌ها یکی از مهم‌ترین قابلیت‌هایی است که به لطف فناوری کلاد دردسترس قرار گرفته است.

البته درحال‌حاضر انتقادهایی هم به این سرویس وارد آمده که مهم‌ترین آن بحث امنیت و دسترسی پذیری کاربران به اینترنت پرسرعت و پایدار برای استفاده از این نوع خدمات است. مسلما سرویس‌های ابری برای کاربرانی مفید هستند که هزینه‌ی اتصال اینترنتی و استفاده از خدمات کلاد برای آن‌ها کمتر از هزینه‌ی مورد نیاز برای خرید فضای ذخیره‌سازی فیزیکی یا خرید رایانه‌ است.

به‌ نظر می‌رسد کفه‌ی ترازو درحال‌حاضر به سمت مزایای فناوری کلاد سنگینی می‌کند. همچنین بیشتر متخصصان و تحلیل‌گران آینده‌ی رو به پیشرفتی برای این حوزه پیش‌بینی کرده‌اند؛ بد نیست اشاره کنیم که وضعیت فناوری کلاد در زمان حاضر نسبت به آنچه چندین سال پیش پیش‌بینی می‌شد، پیشرفت بیشتری داشته است.

به واقع امروزه در عجب دنیایی زندگی می‌کنیم... و متحیرم که آینده برای ما چه رهاورد و ارمغانی خواهد داشت...

شما در امروز و فال آینده‌ی تکنولوژی ابری چه می‌بینید؟ تفکرات خود را با ما و سایر خوانندگان دیجیتال از بخش نظرات به اشتراک بگذارید.

این مقاله با مشارکت همکاران سیستم تهیه شده است.