گیربکس های ماشین آلات صنعتی

گیربکس که در زبان فارسی به جعبه دنده نیز شناخته می شوند متشکل از یک یا چند شافت می باشند که بر روی آنها دنده هایی به شکل های مختلف سوار و بصورت درگیر با یکدیگر در حال انتقال گشتاور و نیرو و در حالت خلاص هنگام تعویض دنده قرار می گیرند. گیربکس ها یک وظیفه مشخص را در ماشین آلات صنعتی ایفا می کنند و آن کاهش سرعت دریافتی از موتور الکتریکی و افزایش قدرت و یا گشتاور در خروجی می باشد.

در ماشین آلات صنعتی تبدیل نیروی پتانسیل به نیروی جنبشی چه در موتور های احتراق داخلی و چه در الکتروموتور ها و یا موتور های الکتریکی تبدیل به یک ورودی به داخل گیربکس می شود چرا که این ورودی ابتدا دارای سرعت دورانی بسیار بالا و نیروی پیش ران گشتاور اندکی می باشد. موتور های الکتریکی و یا الکتروموتور ها با تبدیل انرژی برق یا الکتریسیته توسط روتور های دوار داخلی و موتور های احتراق داخلی با سوزاندن سوخت های فسیلی که سبب حرکت رفت و برگشتی پیستون شده و در نهایت بر روی یک میل لنگ در خروجی نیروی جنبشی دورانی را برای گیربکس ها فراهم می آورند.

انواع گیربکس

گیربکس ها دارای دسته بندی های متنوعی هستند و بر حسب نوع دارای قدرت و گشتاور خروجی متنوع بوده و برای به حرکت در آوردن انواع دیگر از ماشین آلات مورد استفاده قرار می گیرند. نوعی از دسته بندی های گیربکس ها بر حسب نوع دنده ها و شافت ها نبوده و صرفا بر حسب نوع اتصالی که با الکتروموتور ها ایجاد می کنند بوجود آمده است. بعنوان مثال گیربکس هایی تحت نام هالو شافت Hollow shaft دسته ای از گیربکس ها هستند که در ورودی و برای اتصال با موتور الکتریکی نیازی به کوپلینگ نداشته و شافت الکتروموتور بدون واسطه در آنها داخل می شود. دسته بندی مهندسی گیربکس ها با معرفی سه نوع گیربکس که دو مدل آنها طرح های قدیمی تر و یک مدل از طرح های جدید تر می باشد است.

گیربکس حلزونی : یکی از معمول ترین انواع گیربکس های صنعتی محسوب می شود که در آن شافت ورودی و شافت خروجی غیر هم راستا و حتی در برخی از موارد بصورت عمود بر هم قرار می گیرند. گیربکس های حلزونی دارای قابلیت انتقال قدرت به میزان متوسط هستند و اغلب با برند هایی مانند ROSSI که یک برند ایتالیایی است عرضه می شوند.

گیربکس خورشیدی: یکی از انواع گیربکس ها با دقت بالا و با قابلیت انتقال قدرت بالایی می باشد که در آن شافت ورودی و خروجی اغلب در یک راستا قرار می گیرند. گیربکس خورشیدی در دو نوع خورشیدی داخلی و خارجی تولید می شود.

گیربکس شافت مستقیم: نوع جدیدی از گیربکس های صنعتی می باشد که از دو سیستم کلاچ بصورت همزمان استفاد می کند. کاربری گیربکس های شافت مستقیم در داخل ماشین های مسابقه ای می باشد چرا که انتقال قدرت و گشتاور در آنها به هیچ عنوان قطع نمی شود و با خارج شدن یکی از سیستم های انتقال قدرت بر اثر کلاچ گیری سیستم دیگر بصورت فعال باقی مانده و به انتقال قدرت می پردازد. گیربکس های شافت مستقیم برای اولین بار توسط برند SEW آلمان طراحی و تولید شده اند.

صفحه های اصطکاکی گیربکس

یکی از اجزای داخلی گیربکس های صنعتی که در مورد گیربکس های خورشیدی کاربرد گسترده ای دارد صفحه های گیربکس می باشند. صفحه گیربکس در واقع صفحه هایی اصطکاکی هستند که اغلب بصورت پره دار و یا دنده دار تولید می شوند. صفحه های اصطکاکی برای داشتن مقاومت سایشی مناسب بر روی سطح فلزی صفحه که با حداکثر خاصیت الاستیسیته و بصورت فنری می بایست تولید شده باشد دارای یک لایه نازک و مخصوص مانند لایه های برنزی که بصورت پاششی و اسپری و گاهی بصورت پرسی و حرارتی بوجود می آیند استفاده می کنند که به آنها صفحه برنزی گیربکس نیز گفته می شود. در برخی دیگر از موارد برای کاربری های ماشین آلات صنعتی از صفحه گیربکس گرافیتی نیز استفاده می شود که بر روی صفحه فلزی لایه ای نازک با اصطکاک بالا به شکل کاغذی و گرافیتی استفاده شده است.

صفحه های گیربکس با برند های مختلفی تولید می شوند که برند هایی مانند FMC که برندی انگلیسی می باشد دارای قدمت بسیار بالا و کیفیت مناسبی است. صفحه های اصطکاکی گیربکس اغلب بصورت زوج با صفحه آهنی مورد استفاده قرار می گیرند و بصورت یک ست هستند که بعنوان مثال از ۶ عدد صفحه آهنی و ۶ عدد صفحه گرافیتی و یا صفحه برنزی تشکیل شده اند. کیفیت نوع پوشش سطح صفحه فلزی در مقابل سایش و کیفیت و قابلیت فنریت خود صفحه فلزی که از تغییر فرم و تاب در برابر تنش ها جلوگیری کند از مهمترین ویژگی های کیفی صفحات اصطکاکی گیربکس محسوب می شوند.

به نقل از تبریز بیدار