تا حالا هیچ‌کس نگفته است که تدریس به دانش‌آموزان کار آسانی است. ایجاد انگیزه در دانش آموزان نیز به مراتب سخت‌تر است. فرقی نمی‌کند شما معلم یک مدرسه‌ی ابتدایی باشید یا هنرستان، ترغیب دانش‌آموزان به یادگیری کار دشواری است. روش‌های زیادی وجود دارد که به شما کمک می‌کند بتوانید محیطی شاد و هیجان‌انگیز را برای شاگردان خود فراهم کنید. اگر معلم هستید و یا با دانش‌آموزان و فضای آموزشی سروکار دارید، این مقاله به شما کمک می‌کند تا پاسخ پرسش چگونه دانش آموزان را به درس علاقه مند کنیم را پیدا کنید.
انگیزه، آن نیروی نامرئی اما قدرتمندی است که دانش‌آموز را از یک یادگیرنده منفعل به یک داشن‌آموز فعال تبدیل می‌کند. اما ایجاد انگیزه در دانش آموزان دقیقاً چه تأثیری بر فرآیند یادگیری و آینده آنها دارد؟ این نیرو چگونه تلاش، انتخاب‌ها و در نهایت عملکرد تحصیلی آنها را شکل می‌دهد؟ چگونه دانش آموزان را به درس علاقه مند کنیم؟
پاسخ اینجاست که انگیزه تنها به معنای علاقه داشتن به درس نیست؛ بلکه یک عامل روانشناختی پیچیده است که مستقیماً بر جنبه‌های مختلف آموزش و رفتار دانش‌آموز اثر می‌گذارد. در ادامه، ۶ تأثیر کلیدی انگیزه بر دانش‌آموزان را بررسی می‌کنیم.
انگیزه مانند یک قطب‌نما عمل می‌کند؛ مسیر را مشخص کرده و به دانش‌آموز کمک می‌کند تا برای رسیدن به مقصدی معین تلاش کند. این نیروی درونی به‌طور مستقیم روی انتخاب‌های روزمره او تأثیرگذار است. برای مثال:
دانش‌آموز باانگیزه می‌داند که چرا بین شرکت در کلاس فیزیک یا هنر، یکی را انتخاب می‌کند.
او تصمیم می‌گیرد که آیا بعد از مدرسه مستقیماً به خانه برود و روی تکالیفش کار کند یا وقت خود را به فعالیت‌های دیگر اختصاص دهد.
در واقع، انگیزه به دانش‌آموز قدرت هدف‌گذاری می‌بخشد و انتخاب‌های او را معنادار می‌کند.
انگیزه، سوخت موتور یادگیری است. این عامل تعیین می‌کند که یک دانش‌آموز با چه میزان انرژی و اشتیاقی با چالش‌های تحصیلی روبرو می‌شود.
شروع یک کار مهم است، اما ادامه دادن آن تا رسیدن به نتیجه، مهم‌تر. انگیزه دقیقاً همین نقش را ایفا می‌کند؛ استمرار و پشتکار را در دانش‌آموز تقویت می‌کند. دانش‌آموزی که انگیزه بالایی دارد، زمان بیشتری را صرف یک مسئله یا تکلیف می‌کند و در مواجهه با سختی‌ها به‌سادگی تسلیم نمی‌شود. این زمان مفید مطالعه (Time on Task) یکی از تعیین‌کننده‌ترین عوامل در موفقیت تحصیلی است.
شاید عجیب به نظر برسد، اما انگیزه بر نحوه پردازش اطلاعات در مغز نیز تأثیر می‌گذارد. دانش‌آموزان باانگیزه به دنبال یادگیری عمیق (Deep Learning) هستند:
در مقابل، دانش‌آموزان بی‌انگیزه به یادگیری سطحی (Surface Learning) روی می‌آورند؛ یعنی فقط مطالب را حفظ می‌کنند تا امتحان را پشت سر بگذارند، بدون آنکه درک عمیقی از موضوع به دست آورند.
انگیزه مشخص می‌کند که چه نتایجی برای دانش‌آموز “تشویق‌کننده” و چه نتایجی “ناامیدکننده” است. برای مثال، دانش‌آموزی که انگیزه درونی قوی برای پیشرفت تحصیلی دارد:
از گرفتن نمره عالی (مثلاً ۲۰) احساس رضایت و غرور می‌کند و این موفقیت، خود یک پاداش بزرگ است.
گرفتن نمره‌ای پایین‌تر از انتظار برایش یک “زنگ خطر” است و او را وادار می‌کند تا تلاش خود را برای جبران دوچندان کند.
در نتیجه، انگیزه به نتایج تحصیلی وزن و معنا می‌بخشد.
در نهایت، تمام موارد بالا به یک نتیجه ختم می‌شوند: بهبود عملکرد کلی دانش‌آموز. وقتی دانش‌آموز هدفمند انتخاب می‌کند (مورد ۱)، با انرژی و تلاش بیشتری کار می‌کند (مورد ۲)، پشتکار بیشتری به خرج می‌دهد (مورد ۳)، مطالب را عمیق‌تر یاد می‌گیرد (مورد ۴) و برای نتایج بهتر ارزش قائل است (مورد ۵)، موفقیت تحصیلی او تقریباً تضمین‌شده خواهد بود.
اما چگونه دانش آموزان را به درس علاقه مند کنیم یا به معنای دیگر چطور در دانش آموزان انگیزه ایجاد کنیم؟
دانش‌آموزان در طول دوران تحصیل خود با معلم‌های زیادی سروکار دارند. زمانی دانش‌آموز به حرف معلم خود گوش می‌دهد که توانسته باشد، ارتباط خوبی با او برقرار کند و به او ثابت شود که آنچه قرار است در کلاس درس یاد بگیرد برایش مفید است. وقتی دانش‌آموز مطمئن شود که معلم بهترین فرد برای کمک کردن به او است، با اشتیاق بیشتری در کلاس حاضر می‌شود و به درس گوش می‌دهد.
اگر به دنبال ایجاد انگیزه در شاگردان خود هستید، باید به آنها ثابت کنید حرفهای خوبی برای شنیدن دارید. ممکن است روز اول دانش‌آموزان با شما ارتباط خوبی برقرار نکنند، اما باید همه‌ی تلاش خود را برای جلب اعتماد دانش‌آموزان بکنید. معلم باید استعداد شاگردان خود را به خوبی شناسایی کند.
اگر هنوز دنبال پاسخ سوال چگونه دانش آموزان را به درس علاقه مند کنیم هستید در ادامه، ۴ روش معرفی شده است. با این ۴ روش هر معلمی می‌تواند برای افزایش انگیزه تحصیلی شاگردانش به کار گیرد، به صورت خلاصه و کاربردی معرفی شده است.
نحوه صحبت کردن شما در کلاس، نقشی حیاتی دارد. برای تأثیرگذاری مثبت، به جای یک سخنرانی یک‌طرفه و مستبدانه، یک ارتباط دوطرفه و محترمانه ایجاد کنید. کلید اصلی سوال چگونه دانش آموزان را به درس علاقه مند کنیم در هنر برقرار ارتباط موثر است.
دانش‌آموزان به راحتی می‌توانند علاقه یا بی‌تفاوتی شما نسبت به موضوع درس را تشخیص دهند.
شور و انرژی معلم به سرعت به کل کلاس سرایت می‌کند. یک معلم پرانرژی، دانش‌آموزان را هوشیار و درگیر نگه می‌دارد.
ظاهر شما به عنوان معلم، بخشی از هویت حرفهای شماست و بر دیدگاه دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد.
برای رسیدن به هدف خود بیشتر تلاش کنید، حتی بیشتر از تلاشی که ممکن است هر معلم دیگری انجام دهد. اگر دانش‌آموزی تکلیف خود را به موقع انجام نمی‌دهد، بعد از کلاس با او صحبت کنید و در انجام تکلیف کمکش کنید، شاید لازم باشد روش مناسب انجام پژوهش را دوباره برایش توضیح دهید.
اگر دوست دارید دانش‌آموزان نسبت به موضوع در حال تدریس علاقه‌ی بیشتری از خود نشان دهند، سعی کنید، موضوعات درسی را بیشتر بسط دهید. همیشه اطلاعات خود را مطابق با علم روز، به‌روزرسانی کنید و آخرین اخبار پیرامون موضوعات درسی را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهید.
برای مثال، اگر معلم علوم هستید هم می‌توانید یک مقاله‌ی علمی را سر کلاس برای شاگردان خود بخوانید یا خلاصه‌ای از یک مقاله و تصاویر مربوط به آن را به دانش‌آموزان نشان دهید و سپس سؤالاتی در مورد مقاله، تصاویر و برخی جملات آن از دانش‌آموزان بپرسید.
تکالیف و پروژه‌هایی که به دانش‌آموزان می‌دهید، باید علاوه‌بر اینکه باعث رشد خلاقیت دانش‌آموزان می‌شود جنبه‌ی سرگرمی نیز داشته باشد. برای مثال، فعالیت فوق برنامه‌ای برای کلاس علوم یا هر کلاس دیگری طراحی کنید، مثل بازدید از موزه‌ی حیات وحش برای درس علوم کودکان. یا از دانش‌آموزان بخواهید یادداشتی در مورد موضوع درس بنویسند و برای تشویق آنها، یادداشت یا مقاله‌ی نوشته شده را چاپ کنید و در کتابخانه‌ی مدرسه یا محله در دسترس سایرین قرار دهید.
شاد و شوخ‌طبع بودن معلم در کلاس موجب توجه بیشتر دانش‌آموزان به درس می‌شود. همیشه فضایی شادی در کلاس ایجاد کنید، با این کار دانش‌آموزان ارتباط بهتری با معلم و مدرسه برقرار می‌کنند. اگر رفتار معلم در کلاس درس خشک و جدی باشد، دانش‌آموزان نمی‌توانند ارتباط خوبی با معلم برقرار کنند.
معلم باید بتواند دانش‌آموزان را متقاعد کند به صحبت‌هایش گوش دهند. اگر دوست دارید دانش‌آموزان در زمینه‌ی درسی انگیزه‌ی بیشتری برای مطالعه داشته باشند، باید استعدادها و توانایی‌های خود را به نمایش بگذارید. فقط یک معلم نباشید. در کاری که قرار است انجام دهید، بهترین باشید.
اگر دانش‌آموزان احساس کنند شما وظیفه‌ی خود را نمی‌دانید، از این فرصت برای تنبلی کردن در انجام تکالیف استفاده می‌کنند.
اگر دانش‌آموزی دچار افسردگی شده است و یا حس می‌کنید حال خوبی ندارد، بعد از کلاس با او صحبت کنید. در هنگام سؤال کردن به چشمهایش خیره نشوید. اگر تمایل نداشت در مورد مشکلش صحبت کند، اصرار نکنید، مگر اینکه مطمئن شوید مشکل بسیار جدی است.
اگر دانش‌آموزان احساس کنند که در کلاس درس فقط شما صحبت می‌کنید و نظر آنها برای شما اهمیت ندارد، انگیزه‌ای برای حضور در کلاس و گوش دادن به درس نخواهند داشت. پس دانش آموزان را به نظر دادن تشویق کنید چون باعث ایجاد انگیزه در دانش آموزان می‌شود.
اگر برای اولین بار است که وارد یک کلاس می‌شوید باید بدانید که دانش‌آموزان می‌دانند هیچ شناختی از آنان ندارید.
دانش‌آموز باید بداند چرا جبر، هندسه یا فلسفه می‌خواند. آنها را با موضوعاتی روبه‌رو کنید که قبلا کمتر به آن توجه کرده‌اند. موضوعات مربوط به مردم، جامعه، کشور و جهان. گفتن دلیل ظاهرا شاید مهم نباشد اما باعث ایجاد انگیزه در دانش آموزان می‌شود، انگیز واقعی و دائمی.
واگذاری پروژه‌های تحقیقاتی (فردی یا گروهی) به دانش‌آموزان، روشی بسیار مؤثر برای افزایش انگیزه، هیجان و اشتیاق آنها به یادگیری است. این کار دانش‌آموزان را به تلاش برای ارائه بهترین عملکرد ترغیب می‌کند.
این رویکرد فعال، جایگزین بسیار بهتری برای سخنرانی‌های یکنواخت و خسته‌کننده معلم است، زیرا مشارکت دانش‌آموزان از طریق ارائه تحقیقاتشان، فضای کلاس را پویا و شاداب می‌سازد و انگیزه را به سایر همکلاسی‌ها نیز منتقل می‌کند.
کار گروهی با افزایش انگیزه، تقویت روابط اجتماعی و ایجاد دیدگاه‌های متنوع، به یادگیری دانش‌آموزان عمق می‌بخشد. همچنین، ایجاد رقابت سالم بین گروه‌ها می‌تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند برای افزایش هیجان و مشارکت در کلاس درس عمل کند، به شرطی که این رقابت همواره در فضایی متعادل و مثبت نگه داشته شود.
برای افزایش انگیزه دانش‌آموزان، تکالیفی طراحی کنید که فراتر از کتاب درسی بوده و با علایق شخصی آنها همسو باشد. سپردن پروژه‌های تحقیقاتی جذاب (مانند تحقیق روی یک کتاب علمی محبوب) یا تشویق آنها به شرکت در رویدادهای مرتبط (مانند شب شعر) و ارائه گزارش، روشی فوق‌العاده برای تعمیق یادگیری، افزایش سطح علمی و ایجاد دیدگاهی جدید و کاربردی در دانش‌آموزان است.
قرار دادن گزینه‌های بیشتر برای انجام دادن، انگیزه‌ی دانش‌آموزان را به یادگیری افزایش می‌دهد. انتخاب‌های بیشتر باعث می‌شود دانش‌آموزان احساس استقلال بیشتری داشته باشند. آنها را در انتخاب هم گروهی آزاد بگذارید و یا چند موضوع را برای تحقیق پیشنهاد کنید و اجازه دهید دانش‌آموزان بر اساس علائق شخصی و گروهی خود یکی را انتخاب کنند.
اگر به دنبال راهی برای ترغیب دانش‌آموزان به یادگیری بیشتر هستید، بهتر است نسبت به انجام تکالیف و فعالیت‌های کلاسی آنها بازخورد مناسب و شایسته‌ای نشان دهید. اگر بدانند نقاط قوت آنها در کجاست، انگیزه‌ی بیشتری برای یادگیری و انجام تکالیف پیدا می‌کنند. گاهی نوشتن یک جمله در انتهای تکالیف درسی، نمره دادن و یا حتی یک کلام محبت‌آمیز می‌تواند انگیزه‌ی دانش‌آموز را برای یادگیری بیشتر کند. وقتی دانش‌آموزان احساس کنند شما از موفقیت آنها خوشحال می‌شوید و این موضوع برای شما اهمیت زیادی دارد، تلاش بیشتری برای یادگیری می‌کنند.
سرفصل‌ها، خطوط قرمز و اصول کاری خود را برای دانش‌آموزان شفاف بیان کنید. اگر آنها هیچ تصوری در مورد دیدگاه‌ها و اصول و قوانین شما نداشته باشند و ندانند شما چه توقعی از شاگردان کلاس خود دارید، دچار سردرگمی می‌شوند و انتظارات شما هم برآورده نمی‌شود. داشتن دستورالعمل‌ها و اصول کاری شفاف و دادن پاسخ صریح به همه‌ی سؤالات دانش‌آموزان در ترغیب آنها به یادگیری بیشتر در کلاس مؤثر خواهد بود. واقعا چگونه دانش آموزان را به درس علاقه مند کنیم اگر ندانند چه انتظاری از آنها داریم.
در هر جلسه می‌توانید مخلوطی از همه چیز داشته باشید، هم درس دادن و هم انجام تکلیف. با این کار شما یک کلاس کسل کننده، نخواهید داشت و دانش‌آموزان نیز انگیزه‌ی بیشتری برای حضور فعال در کلاس دارند. برای مثال، می‌توانید زمانی حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه را به درس دادن بپردازید و بعد تکلیفی را به صورت گروهی حل کنید تا میزان درک و یادگیری دانش‌آموزان از موضوع درس داده شده را بررسی کنید. می‌توانید تمرینی را بر روی تخته یادداشت کنید تا دانش‌آموزان آن را حل کنند و یا فیلم کوتاهی را مربوط به موضوع درس برای شاگردان‌تان نمایش دهید. داشتن یک برنامه‌ی کلاسی پویا فضای بهتری را برای یادگیری فراهم می‌کند.
حالا که فهیمیدم چگونه دانش آموزان را به درس علاقه مند کنیم وقت مرور چند نکته است:
برگرفته از: wikihow study
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها