گاهی اوقات اسهال شدید یا خوردن غذاهای تند باعث بروز احساس سوزش هنگام مدفوع میشود. البته این دو تنها علل این عارضه نیستند و ممکن است این سوزش نشانه نوعی بیماری جدی نیز باشد. اگر سوزش هنگام دفع مدفوع بهندرت رخ دهد، جای نگرانی نیست، اما اگر مرتب تکرار شود یا با علائم غیرعادی دیگری همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر میخواهید بیشتر درباره علل سوزش مقعد هنگام مدفوع، روشهای پیشگیری از آن و زمان مراجعه به پزشک بدانید، با ما همراه باشید.
عوامل مختلفی ممکن است باعث دفع دردناک شوند. گاهی این عارضه موقت است و بهسبب مشکل گوارشی کوتاهمدتی ایجاد میشود، اما اگر دردی شدید یا طولانی حین دفع مدفوع حس کنید، شاید نشانه عارضهای جدی باشد. ممکن است درد موقت زمانی ایجاد شود که بهعلت مصرف کم فیبر و آب، مدفوع سفت و دفع آن دشوار شده است. دفع دردناک مدفوع بر اثر یبوست معمولا با برطرفشدن یبوست از بین میرود.
درد هنگام دفع یا احساس سوزشی که گاهی با آن همراه میشود، ممکن است ناراحتکننده باشد، اما فقط در بعضی موارد خطرناک است. باید به علائم دیگری که با این سوزش همراه میشوند توجه داشته باشید تا با اطلاعرسانی مناسب به پزشک، به تشخیص قطعی برسید.
اگر هنگام دفع مدفوع دچار مشکلاتی میشوید، ممکن است متوجه یک یا چند مورد از این علائم شوید:
ممکن است این سوزش علت سادهای مانند مصرف غذاهای تند داشته باشد. البته اگر احساس سوزش پس از حذف غذاهای تند از رژیم غذایی برطرف نشود، شاید به یکی از عارضههایی دچار باشید که در ادامه نوشتهایم.
اگر یبوست گهگاهی رخ دهد، عادی است. گاهی دستگاه گوارش شما تحتتأثیر عواملی مانند رژیم غذایی، استرس و تغییرات هورمونی قرار میگیرد. یبوست مزمن از عوامل احتمالی احساس سوزش هنگام دفع است. افراد زیادی دچار یبوست میشوند و درمانهای مختلف زیادی نیز دارد.
خوب است بدانید که تلاش برای دفع مدفوع عادی نیست. اگر یبوست چند هفته یا چند ماه ادامه داشته باشد، مزمن در نظر گرفته میشود. شاید دفع مدفوع ۳ بار در هفته برای بعضی افراد عادی باشد، اما نباید با درد یا زورزدن شدید همراه شود. یبوست مداوم حتی شاید نشانه انسداد روده باشد. اگر دچار گرفتگی شکم نیز باشید، باید به این عارضه شک کنید و بهسرعت به پزشک مراجعه کنید.
اسهال مدفوعی شل و آبکی است که شاید چند بار در روز رخ دهد. این عارضه ممکن است باعث درد و سوزش شود، مخصوصا اگر پوست اطراف مقعد تحریک شده باشد. علائم اسهال عبارتاند از:
اسهال عارضهای شایع است و علل مختلفی دارد از جمله عفونت، مسمومیت غذایی، دوره قاعدگی یا پیش از قاعدگی، تغییر در رژیم غذایی و قرارگرفتن در موقعیت استرسآور. این عارضه با روشهای زیر در منزل درمان میشود:
اگر اسهال بیشتر از ۳ روز ادامه پیدا کند یا با علائمی مانند استفراغ، تهوع یا مدفوع خونی همراه شود، باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است آزمایشهایی برای تشخیص علت انجام شوند. علت اسهال شاید ویروس، باکتری یا عارضهای طولانیتر باشد.
پارگی در پوست کانال مقعدی یا فیشر مقعدی میتواند دردناک باشد و باعث احساس سوزش هنگام دفع مدفوع شود. زورزدن هنگام دفع یا دفع مدفوع سفت از علل ایجاد این پارگی هستند. البته عوامل دیگری نیز شقاق مقعدی ایجاد میکنند و این عارضه در کودکان نسبتا شایع است. علائم شقاق مقعدی عبارتاند از:
درمان زخم مقعدی شامل کاهش درد و سوزش هنگام التیام طبیعی زخم است. البته درمان عامل زمینهساز عارضه، مثلا یبوست، نیز بخشی از درمان است. درمانهای خانگی این عارضه عبارتاند از:
زخمهای مقعد شایعاند، معمولا با درمانهای خانگی التیام مییابند و دیگر تکرار نمیشوند. البته اگر متوجه درد هنگام دفع شدید، خوب است برای تشخیص زخم مقعد بهعنوان علت آن به پزشک مراجعه کنید و درمان شوید. با مشاهده خون درون یا روی مدفوع نیز مراجعه به پزشک و ردکردن علل ضروری میشود.
سرطان روده یا راستروده معمولا با رشد غدههایی بهنام پولیپ روی دیواره داخلی رودهها ایجاد میشود. پولیپها میتوانند رشد کنند و سرطانی شوند. همچنین ممکن است خونریزی داشته باشند، رودهها را مسدود کنند یا به درون اندامهای دیگر رشد کنند. درد هنگام دفع معمولا هنگام ابتلا به سرطان روده یا مقعد رخ میدهد، اما در سرطان مقعد شایعتر است. علائم سرطانهای روده و مقعد عبارتاند از:
درمان سرطان روده و مقعد با روشهای جراحی، پرتودرمانی، شیمیدرمانی و ایمونوتراپی انجام میشود. روش درمان سرطان بسته به نوع سرطان، تواناییهای بیمار و میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد. ممکن است بعضی افراد هنگام تجربه سوزش هنگام دفع سریع نگران ابتلا به سرطان شوند. با اینکه این عارضه یکی از علائم سرطان است، در بیشتر موارد ناشی از سرطان نیست. البته مراجعه سریع به پزشک باعث میشود بیماریهای خطرناکی مانند سرطان شناسایی یا رد شوند.
بیماری التهابی روده یا IBD که شامل بیماریهای کرون و کولیت اولسراتیو است، در دسته بیماریهای التهابی مربوط به ایمنی قرار میگیرد و باعث التهاب در دستگاه گوارش و سایر قسمتهای بدن میشود. این بیماری التهابی روده میتواند باعث اسهال یا یبوست شود که به نوع بروز بیماری بستگی دارد. علائم دیگر این عارضه عبارتاند از:
اسهال، یبوست، زخم و تاولها میتوانند باعث درد هنگام دفع شوند. در بیماری التهابی روده، هدف اصلی مهار علت زمینهای التهاب است. این کار باعث کاهش عوارض بیماری و بعضی علائم همراه با بیماری میشود. درمان معمولا شامل مصرف دارو، تغییرات سبک زندگی و درمانهای مکمل است. افراد مبتلا باید با مشاهده علائم جدید یا بدترشدن علائم قبلی به پزشک مراجعه کنند. بیماری التهابی روده نوعی بیماری مادامالعمر است، پس فرد مبتلا باید منظم (حداقل ۱ یا ۲ بار در سال) توسط متخصص گوارش معاینه شود.
هموروئید بیماری شایعی است که میتواند باعث بروز درد هنگام دفع شود. البته بیشتر افراد مبتلا به این بیماری دچار درد نیستند. هموروئید هنگامی رخ میدهد که رگهای مقعد یا راستروده ملتهب و دردناک شوند. این رگها میتوانند خونریزی کنند و دردناک شوند، مخصوصا هنگام دفع یا پاککردن مقعد. علائم شایع هموروئید عبارتاند از:
درمان هموروئید ابتدا با داروهای بدون نسخه و درمانهای خانگی برای کاهش التهاب و درد انجام میشود. بعضی روشهای درمان آن عبارتاند از:
اگر درمانهای خانگی مؤثر نباشند یا عارضه با خونریزی، درد یا علائم شدید دیگری همراه شود، باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است کرمها، پمادها و داروهای قویتر تجویز شوند یا پزشک درباره درمانهای دیگری مانند جراحی با شما صحبت کند.
پروکتیت شامل التهاب لایه درونی راستروده است. این عارضه ممکن است به علل زیر ایجاد شود:
درد و احساس گرفتگی در مقعد، راستروده یا قسمت چپ شکم از علائم شایع پروکتیت هستند که ممکن است هنگام دفع رخ دهند. سایر علائم عبارتاند از:
از آنجا که پروکتیت بهعنوان علامت یک بیماری دیگر بروز میکند، معمولا با درمان آن بیماری بهتر میشود. اگر متوجه دفع خون، مخاط یا چرک هنگام مدفوع شدید یا درد شدید شکمی احساس کردید، بهسرعت به پزشک مراجعه کنید.
مصرف غذاهای پرادویه و اسیدی از علل بسیار شایع سوزش هنگام دفع است. اگر مقعد هنگام دفع احساس سوزش داشت، شاید رژیم غذایی علتش باشد. فلفل قرمز چیلی از غذاهایی است که میتواند سوزش ایجاد کند. این نوع فلفل حاوی مادهای شیمیایی بهنام کاپسایسین است که با گیرندههای درد ترکیب میشود و احساس سوزش را به مغز منتقل میکند. در بیشتر موارد، بدن کاپسایسین را پیش از رسیدن به مقعد هضم میکند، اما گاهی ممکن است کامل هضم نشده باشد و باعث سوزش هنگام دفع شود.
غذاهای اسیدی که میتوانند باعث سوزش هنگام دفع شوند عبارتاند از:
درمان این عارضه به علت زمینهساز آن بستگی دارد. شلکنندههای مدفوع و داروهای بدون نسخه مانند هیدروکورتیزون یا ایبوپروفن معمولا به این منظور به کار میروند. عارضههای جدیتر مانند سرطان یا بیماری کرون به درمان پزشکی نیاز دارند. برای درمان خانگی سوزش مقعدی بعد از دفع رعایت نکات زیر میتواند مؤثر باشد:
با اینکه سوزش هنگام دفع همیشه قابلپیشگیری نیست، رعایت بعضی نکات احتمال بروز این عارضه را کاهش میدهد. اگر از غذاهای پرادویه لذت میبرید، به خاطر داشته باشید که گاهی این غذاها میتوانند باعث سوزش هنگام دفع شوند. اگر نمیتوانید این غذاها را از رژیم غذایی خود حذف کنید، با ترکیب آنها با خوارکیهای حاوی نشاسته مانند نان و برنج میتوانید از اثرات محرکشان کم کنید.
برای پیشگیری از هموروئید یا زخم مقعد باید آب و غذاهای غنی از فیبر مانند لوبیا، تمشک، بروکلی و مغزها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. مصرف فیبر باعث نرمشدن و افزایش حجم مدفوع میشود، دفع را آسانتر و از یبوست پیشگیری میکند.
همچنین برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده و مقعد، باید از ۴۵سالگی منظم غربالگری سرطان روده را انجام دهید. همچنین اجتناب از مصرف تنباکو، کاهش مصرف الکل، ورزش منظم، وزن مناسب و رژیم غذایی سالم به کاهش خطر ابتلا به این سرطان کمک میکنند.
احساس سوزش هنگام دفع ممکن است ناشی از عامل سادهای باشد مانند غذای تندی که شب قبل خوردهاید، اما میتواند نشانه نوعی بیماری رودهای خطرناک نیز باشد. اگر این سوزش ادامه داشت یا با یک یا چند مورد از علائم زیر همراه شد، به پزشک مراجعه کنید:
احساس سوزش یا آزردگی هنگام دفع علل احتمالی مختلفی دارد. بعضی از این علل یبوست، اسهال، زخم مقعد و بیماری التهابی روده هستند. میتوانید با برنامه غذایی و دفع منظم و بعضی عادات سالم دیگر از این عارضه پیشگیری کنید. سرطان بهندرت از علل سوزش هنگام دفع است. برای درمان عارضه نیز میتوانید از درمانهای خانگی یا پمادهای بدون نسخه استفاده کنید. اگر همراه با این سوزش متوجه علائم گوارشی دیگری شدید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
پاسخ ها