مطابق با ماده ۱ قانون حمایت صنعتی مصوب ۱۴۰۳، اختراع دستاورد فکر فرد یا افرادی است که در قالب یک فرآورده یا فرایند، مشکلی را در یک صنعت حل مینمایند؛ در واقع اختراع راه حل پاسخ به یک مشکل در صنعت است. منظور از صنعت، صنعت به مفهوم عام بوده و شامل صنایع دستی، کشاورزی، ماهیگیری و خدمات نیز میشود؛ بنابراین، اگر شخصی برای مشکلی که در صنعت ماهیگیری وجود دارد، راه حلی ارائه دهد که ویژگیهای اختراع را داشته باشد، قابل ثبت است. همانطور که ذکر گردید، اختراع می تواند به صورت فرآورده (مثل یک دستگاه صنعتی پمپ آب) یا فرایند (فرمول دارویی خاص) باشد.
پس از اینکه اختراع به ثبت رسید، به شخص متقاضی گواهینامه اختراع إعطاء میگردد؛ این گواهینامه، سندی است که مرجع ثبت مالکیت صنعتی برای اختراع صادر میکند و نشان دهنده حقوق انحصاریِ دارنده آن است.
برای اینکه اختراع قابل ثبت باشد، بایستی همه شرایط زیر را داشته باشد:
۱- کشفیات، نظریههای علمی، روشهای ریاضی و آثار هنری
۲- کاربرد جدید از فراوردهها یا فرایندهای شناختهشده
۳- طرحها، قواعد و روشهای انجام فعالیتهای ذهنی و فعالیتهای اجتماعی، کسب و کار و بازیها
۴- روشهای پیشگیری، تشخیص، جراحی و درمانِ بیماریهای انسان و حیوان
۵- گیاهان و جانوران همانگونه که در طبیعت وجود دارند، منابع ژنتیک و فرآیندهای بیولوژیک
۶- اختراعی که بهرهبرداری از آن، خلاف موازین شرعی، نظم عمومی و یا اخلاق حسنه است.
۷- اختراعی که بهرهبرداری از آن با حفظ حیات یا سلامت انسان مغایرت دارد یا موجب آسیب جدی به محیط زیست یا کاهش تنوع زیستی میگردد.
اشخاص زیر میتوانند به سامانه مرکز مالکیت معنوی مراجعه کرده و تقاضای ثبت اختراع نمایند:
۱- مخترع (شخص پدیدآورنده اختراع) یا نماینده قانونی او
۲- شخصی که اختراع به سفارش او حاصل شده است یا نماینده وی
گام اول:
اولین اقدام برای ثبت اختراع، ثبت اظهارنامه و مشخص کردن مالک و مخترع مورد نظر میباشد. در برخی موارد مخترع و مالک اختراع هر دو، یک نفرند و در برخی موارد ممکن است این دو نفر، دو شخص مجزا باشد. مالک یک اختراع میتواند یک شخص حقوقی یا حقیقی باشد اما مخترع، لزوما یک شخص حقیقی است.
در این راستا، مدارک هویتی مالک و مخترع از قرار ذیل میباشد:
همچنین لازم به ذکر است که در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی (به طور مثال وکیل) صورت میگیرد، مدارک مربوط به نمایندگی نیز بایستی بارگذاری شود.
گام دوم:
در این مرحله، متقاضی اقدام به پر کردن مشخصات فنی اختراع خود، در فرمهای مخصوصی که توسط اداره مالکیت معنوی تهیه شده است، مینماید. مواردی که بایستی در این مرحله تکمیل و سپس بارگذاری شوند، عبارتند از:
گام سوم:
پس از بارگذاری مدارک مذکور و وارد کردن اطلاعات مربوطه، پرونده وارد کارتابل کارشناسان اداره مالکیت معنوی میشود و تمامی مدارک، مورد بررسی کارشناسان ثبت اختراع قرار میگیرد. در صورتی که کارشناسان، ایرادی وارد نمایند و یا اختراع را فاقد اوصاف لازم بدانند، طی ابلاغیهای این موضوع را به متقاضی اعلام مینمایند؛ در اینصورت متقاضی باید ظرف مهلت مقرر، نسبت به رفع آن اقدام نماید. در صورتی که کارشناسان، اختراع را واجد شرایط لازم بدانند، آن را به ثبت میرسانند.
گام نهایی:
در این مرحله اختراع مورد تقاضا ثبت و از تاریخ تسلیم اظهارنامه، گواهینامه اختراع با اعتبار ۲۰ ساله به متقاضی ارائه میگردد. پس از انقضای مدت ۲۰ سال، اختراع متعلق به عموم جامعه خواهد بود و ایشان میتوانند از آن اختراع استفاده نمایند.
منبع مقاله: اختراع و مراحل ثبت آن در ایران
پاسخ ها