نحوه ثبت اختراع در ایران

اختراع چیست؟

در نتیجه فکر یک مخترع ، اختراع صورت می گیرد و به عنوان یک محصول صنعتی به وجود می آید . اختراع به عنوان راه حلی جدید است که باعث ایجاد یک محصول ، روش ، دستگاه و ... می شود که به صورت کاملا جدید است و ممکن است باعث بهبود پیدا کردن روند تولید یک محصول و یا یک فرایند شود . در رابطه با اختراع باید بگوییم که اختراع به پیدا کردن آن چیزی که در طبیعت موجود است نمی گویند ، بلکه اختراع در نتیجه یک ابتکار انسانی و خلاقیت شکل می گیرد .

بر اساس قوانین کشور های مختلف از یک اختراع زمانی حمایت می شود که اختراعات بر اساس تشریفات خارجه آن کشور در زمان مقرر شده به ثبت رسیده باشد

.
شرایط ثبت اختراع چگونه است ؟

جدید بودن :

منظور از جدید بودن ادعای اختراع این است که در سطح جهان دارای تازگی باشد ، لذا جدید بودن موضوع اختراع در ایران برای ثبت آن کافی نمی باشد بلکه جدید بودن در سطح جهانی حائز اهمیت است .

گام ابتکاری :

بر اساس این شرط ، اختراع باید برای دارنده مهارت یک گام ابتکاری قابل توجه باشد و در فن و صنعت وجود نداشته باشد .

کاربرد صنعتی :

نکته اساسی این است که اختراع باید به صورت کاربردی باشد و در رشته ای در صنعت قابل ساخت و یا استفاده باشد و به عبارت دیگر باید دارای کاربرد صنعتی باشد .

موضوع اختراع مورد نظر باید به گونه ای باشد که قابل حمایت باشد .

همچنین لازم به ذکر است که شرایط استفاده از این حقوق را مرجع ذی صلاح مربوطه یعنی اداره ثبت اختراعات تعیین می کند

شرایط ثبت اختراع چگونه است ؟
ورقه مربوط به ثبت اختراع چه مدتی دارای اعتبار می باشد ؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که اعتبار گواهینامه ثبت اختراع بعد از گذشت 20 سال از تاریخ تنظیم اظهارنامه اختراع منتفی می گردد و حفظ گواهینامه در طی این 20 سال به این شرط بستگی دارد که اقساط سالیانه آن پرداخت گردد .
اختراعات غیر قابل ثبت :

بر اساس ماده 4 قانون مواردی که در قسمت زیر ذکر می شود ، در حیطه حمایت از اختراع قرار نمی گیرد :

    اکتشافات ، نظریه های علمی ، آثار هنری و روش های ریاضی
    فعالیت های ذهنی و فعالیت هایی که در زمینه اجتماعی هستند و طرح ها و قواعد
    روش هایی که مربوط به معالجه بیماری های انسان می باشد .
    منابع ژنتیکی و فرآیند های بیولوژیکی که برای تولید آنها صورت می گیرد .
    همچنین تمامی چیزهایی که در علم فنون و صنایع قبلا پیش بینی شده باشد :

در این بخش لازم به ذکر است که منظور از فن و صنعت تمامی آن چیزی است که در هر گوشه ای از جهان به صورت کتبی و یا شفاهی و یا به وسیله استفاده عملی در موارد حق تقدم ناشی از اظهارنامه ثبت اختراع افشا شده باشد .
ثبت اختراع در ایران چگونه است ؟

برای ثبت اختراعات در ایران باید به اداره مالکیت صنعتی مراجعه کرد که در این خصوص با مراجعه به سایت http://iripo.ssaa.ir امکان ثبت اینترنتی اختراع فراهم می شود .

افرادی که قصد ثبت اختراعی را دارند با مراجعه به این وب سایت باید اطلاعات موجود در مدارک شخصی خود مانند : کارت ملی ، کپی شناسنامه و ... را وارد کنند و سپس این اطلاعات توسط کارشناسان مورد تایید قرار می گیرد .

گاهی اوقات ثبت اختراع به سفارش اشخاص حقیقی و یا حقوقی صورت می گیرد که در این صورت شخصی که سفارش می دهد ، صاحب این اختراع می باشد که این شخص در وب سایت به عنوان دریافت کننده ابلاغ ها معرفی می شود تا اطلاعات لازم را از طریق ایمیل و یا پیامک دریافت کند .

در رابطه با مشخصات فنی اختراع لازم است بگوییم که متقاضیان باید برای یافته خود نامی را انتخاب کنند و مشخصات فنی و تخصصی خود را شرح نمایند .

در توصیف مشخصات باید به نکاتی مانند حوزه کارکرد اختراع ، اهداف شخص مخترع از ساخت اختراع مورد نظر و نوآورانه بودن اختراع و فواید اختراع اشاره شود .
مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع :

ارائه 3 نسخه اظهارنامه مربوط به اختراع :

بر اساس ماده 2 آیین نامه مربوط به قانون ثبت اختراعات ، ثبت اختراعات نیاز به ارائه اظهارنامه به مرجع ثبت دارد . اظهارنامه عضو اوراق بهادار می باشد و باید این فرم را از واحد فروش اوراق بهادار در اداره کل ثبت شرکت ها تهیه و تنظیم نمود .

در صورتی که اسناد ضمیمه اظهارنامه و اسناد مربوطه دیگر به زبان دیگری به غیر از فارسی نوشته شده باشد ، باید اصل مدارک همراه با ترجمه عادی کامل آنها به طور الزامی مورد ارائه قرار بگیرد .

اگر امکان ترجمه کامل مدارک برای متقاضی میسر نباشد ، می توان خلاصه آنها را به فارسی ضمیمه نمود . همچنین لازم به ذکر است که مرجع ثبت مورد نظر در صورتی که نیاز باشد می تواند ترجمه مدارک مورد نظر را طلب کند .

همچنین برای تنظیم و ارائه اظهارنامه موارد ذکر شده در قسمت زیر نیز باید رعایت گردند :

نام و اطلاعات لازم در رابطه با متقاضی و فرد مخترع و یا نماینده قانونی او در صورتی که وجود داشته باشد و عنوان اختراع باید در اظهارنامه مورد نظر درج گردد .

در صورتی که متقاضی شخص مخترع نباشد ، مدارک باید مبنی بر سمت قانونی او همراه با اظهارنامه ارائه داده شود .

ادعای ذکر شده در اظهارنامه باید به صورت مختصر و واضح باشد و همراه با توصیف باشد و حداقل یک روش اجرایی را برای شخص مخترع ارائه کند .

ادعاهای مربوط به اختراع :

ارائه خلاصه ای از توصیف اختراع :

بر اساس ماده 13 و 14 خلاصه توصیف اختراع باید شامل 70 تا 200 کلمه باشد و فقط برای بیان اطلاعات اختراع باشد .

نقشه و یا نقشه ها در صورتی که وجود آن لازم باشد :

    در صورتی که نقشه ها و نمودارها و جداول ، بخشی از ضمیمه اظهارنامه مربوط به اختراع باشند ، برای رسم آنها باید نکات زیر رعایت گردد :
     بر روی کاغذ بادوام در ابعاد A4 به صورت پر رنگ و یک دست نوشته شود و برای رسم آنها از ابزار های فنی نقشه کشی استفاده شود . حاشیه لازم در این اوراق از بالا 2/5 سانتی متر و از چپ 2/5 سانتی متر و از پایین نیز یک سانتی متر باشد .
    نقشه ها میبایست دارای امکان تکثیر داشته باشند
    تمامی عنصر های نقشه و یا نمودار باید دارای مقیاس باشد و برای فهم اختراع بخشی از نقشه و نمودار باید برجسته شود
    اعداد و حروف و نشانه ها باید خوانا باشند
     صفحات باید به ترتیب شماره گذاری شوند
     توضیحی نباید بر روی نقشه باشد به غیر ازتوضیحات جداول

ارائه مدارکی که مربوط به هویت مخترع باشد

الف : مدارک هویت شخص متقاضی

اشخاص حقیقی : ارائه کپی شناسنامه وکارت ملی

اشخاص حقوقی : آخرین روزنامه رسمی شرکت ، کپی شناسنامه و کارت ملی مدیریت و اعضا

    ارائه مدارکی که مربوط به حق تقدم می باشند
    ارائه مدارکی که مربوط به نماینده قانونی باشد : در صورتی که تقاضای ثبت شده توسط نماینده قانونی ثبت شده باشد .
    ارائه رسید پرداخت هزینه ها و قبض ها برابر تعرفه قانونی

برای ثبت اختراع چه مراحلی باید طی شود ؟

    ابتدا باید به پورتال اداره کل مالکیت صنعتی به نشانی : http://iripo.ssaa.ir و بخش ثبت اظهارنامه وارد شد که مراحل مورد نیاز برای ثبت اظهارنامه در سامانه بر اساس زیر می باشد :
    قبول کردن تعهد نامه برای رعایت مواد قانونی
    انتخاب کردن نوع اظهارنامه
    وارد کردن اطلاعات مربوط به اظهارنامه

در این بخش می خواهیم بدانیم که مالکیت اظهارنامه چگونه است ؟ مالک اظهارنامه به کسی گفته می شود که اختراع مورد نظر به نام او و با تقاضای او به ثبت رسیده باشد . مالک اختراع می تواند هم شخص حقیقی باشد و هم شخص حقوقی

نماینده قانونی :

در صورتی که شخص متقاضی دارای نماینده قانونی نباشد ، باید گزینه مرحله بعد را انتخاب کند .

بارگزاری کردن ضمائم :

برای بارگزاری کردن ضمائم باید بر روی گزینه بارگزاری پیوست کلیک کرد و ضمائم را پیوست نمود .

مورد بازبینی قرار دادن ضمائم و اطلاعات :

مشاهده کردن خلاصه ای از اطلاعات وارد شده و تایید آن در صورت صحیح بودن . این مرحله از تایید اطلاعات مربوط به مرحله اول و دوم می باشد که به صورت خلاصه نمایش داده می شود .

پرداخت کردن هزینه و دریافت شماره اظهارنامه :

بر اساس ماده 30 آیین نامه علائم واختراعات مقرر شده است که در صورتی که اظهارنامه به صورت صحیح و قانونی مشخص شود ، اختراع باید در دفتر مخصوصی با ذکر مراتب زیر درج شود :

    شماره ثبت
    شماره مربوط به دفتر اظهارنامه
    تاریخ وصول شدن اظهارنامه با تعیین کردن روز ، ماه و سال و تاریخ
    نام و نشانی کامل شخصی که اظهارنامه را ارائه داده است .
    نام و نشانی وکیل که برای اختراع درخواست داده است .
    موضوع اختراع مورد نظر
    مدت زمانی که ورقه اختراع اعتبار دارد .
    شماره ثبت اختراع و مدت اعتبار اختراع در خارج
    تاریخ ثبت اختراع
    امضای مربوط به ریاست شعبه ثبت علائم تجاری و اختراعات
    امضای شخص درخواست کننده ثبت اختراع و یا نماینده او

اداره مالکیت صنعتی باید بعد از ثبت اختراع امور ذکر شده در زیر را انجام دهد :

الف : در رابطه با ثبت اختراع در یک نوبت آگهی را منتشر کند .

ب : صدور گواهینامه ثبت اختراع

ج : رونوشت مربوط به گواهی نامه ثبت اختراع را بایگانی کند و بعد از دریافت نمودن هزینه مقرر شده اصل آن را به متقاضی ارائه دهد .

د : بنا به درخواست شخص دارنده گواهینامه اختراع ، تغییراتی را برای تعیین کردن حدود حمایت اعطا شده انجام دهد .

شخصی که حق انحصاری استفاده از اختراع ثبت شده را دارد باید هر سال با پرداخت حق الثبت به صندوق ثبت مربوطه درخواست را به تمدید انحصاری بودن اختراع مربوطه اعلام کند و اگر در موعد مقرر شده حق الثبت را پرداخت نکند ، به صورت اماره ای برای انصراف مخترع می باشد و بعد از آن هر کسی می تواند از آن استفاده نماید . البته مدت سه ماه هم برای مخترع مهلت در نظر گرفته می شود .
هزینه مربوط به ثبت اختراع چه قدر است ؟

در رابطه با هزینه ثبت اختراع باید بگوییم که هزینه ثبت اختراع در کشور ایران بسیار پایین تر از سایر کشور ها می باشد و بخشی از این هزینه در طول 20 سال اعتبار گواهی مربوط به ثبت اختراع از مخترع دریافت می گردد . همچنین لازم به ذکر است که هزینه ثبت اختراع برای متقاضیان حقیقی متفاوت از متقاضیان حقوقی است .

از دیگر هزینه هایی که برای ثبت اختراع وجود دارد ، هزینه درج کردن آگهی در روزنامه رسمی کشور می باشد . همچنین مرجع مربوط به استعلام نیز توسط خود شما و یا اداره ثبت اختراعات معرفی می شود برای بررسی کردن شرایط ماهوی هزینه ای را دریافت می کند که میزان این هزینه را می توان از مراجع مربوطه سوال کرد

مزایای ثبت اختراع چیست ؟
مزایای ثبت اختراع چیست ؟

    باعث ایجاد یک موقعیت قدرتمند در بازار می شود و امتیاز های رقابتی دارد .
    باعث افزایش در آمد بر اساس تفویض اجاره بهره برداری و انتقال اختراع می شود .
    امکان دسترسی به بازار های جدید را فراهم می کند .
    باعث توانایی بیشتر برای دریافت وام و جمع آوری منابع مالی می گردد .
    همچنین ثبت اختراع باعث ارتقا وجهه شرکت میگردد .
    باعث می شود که از تسهیلات شرکت های فناور و دانش بنیان بتوان استفاده کرد .
    ثبت اختراع موجب تسهیل سود بیشتر و بازگشت بهتر سرمایه نیز می گردد .
    دسترسی پیدا کردن به فناوری هایی که تحت مالکیت دیگران است از طریق موافقت نامه و لیسانس دو جانبه نیز از دیگر مزایای ثبت اختراع می باشد .
    خطر نقض حق با ثبت اختراع کاهش پیدا می کند .
    باعث کسب امکان اقدام قانونی بر علیه سوءاستفاده کنندگان می گردد .
    باعث استفاده از مزایای بنیاد ملی نخبگان می شود .
    باعث به دست آمدن سود بیشتر و بازگشت بهتر سرمایه از طریق نظام انحصار می گردد .

برای ثبت اختراع چه نظام هایی وجود دارد ؟

برای ثبت اختراع دو نظام اعم از : نظام اعلامی و نظام بررسی ماهیتی وجود دارد .

نظام اعلامی :

ثبت اختراع در روش نظام اعلامی بر اساس ادعا صورت می گیرد . به این معنا که ادعای مخترع مقرون به صحت تلقی شده نمی باشد و به شرط عدم سابقه ثبت ، اختراع مورد نظر به ثبت میرسد .

نظام بررسی به صورت ماهیتی :

بر اساس نظام ماهیتی ، اختراع قبل از ثبت به صورت محرمانه نگهداری می شود و حق تقدمی برای ثبت متقاضی منظور می گردد . در این روش اگر ادعای مخترع صحت داشته باشد ، از تاریخ تقاضا ثبت می شود .

لازم به ذکر است که در برخی از کشورها از هر دو روش استفاده می گردد ولی در ایران ، نظام ثبت اختراع به صورت اعلامی است .