محدودیت رشد داخل رحمی جنین (Iugr) وضعیتی هست که جنین به اندازه سنش رشد و تکامل پیدا نکردهباشه. دلایل مختلفی برای iugr وجود داره. اما شایعترین علت محدودیت رشد جنین به وجود مشکل در جفت مربوط میشه. جفت یک بافت هست که به مادر و جنین اتصال داره. جفت اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز بدن جنین رو بهش میرسونه و مواد زائد رو از بدن جنین خارج میکنه. در مقالات قبل به بررسی کولین و رشد مغز جنین و همچنین رشد جنین در هر ماه پرداختیم. در ادامه این مقاله از نی نی سایت قصد داریم شایعترین علت محدودیت رشد جنین رو مورد بررسی قرار بدیم.
از جمله شایعترین دلایل محدودیت رشد جنین که عموما با بدن مادر مرتبط هستند، میشه به موارد زیر اشاره کرد:
· اضافه وزن یا نامناسب بودن تغذیه مادر در دوران حاملگی
· عفونتهایی مثل توکسوپلاسموز، سیفلیس، سرخجه یا سیتومگالوویروس.
· اختلالات ژنتیکی یا مادرزادی مثل سندرم داون (تریزومی 21) در نوزاد
· مصرف دخانیات و نوشیدنیهای الکلی (سیگار، مواد مخدر و...)
· الیگوهیدرآمنیوس (پایین بودن سطح مایع آمنیوتیک)
· کمتر بودن وزن مادر از 45 کیلوگرم
· مصرف داروهای ضد تشنج
· ناهنجاریهای رحم
· بیماریهای خودایمنی مثل لوپوس
· بیماریهای ریوی یا کلیوی
· حاملگیهای متعدد
· نقصهای کروموزومی
· مشکلات جفت
· مشکلات بند ناف
· بیماریهای قلبی و عروقی
· بارداری چند قلویی
· ابتلای مادر به دیابت بارداری
· بالا بودن فشار خون مادر
· آنمی (کمخونی) یا سوء تغذیه
محدودیت رشد جنین میتونه مشکلات زیر رو ایجاد کنه:
· هیپرویسکوزیتی (کاهش جریان خون در نتیجه بالا رفتن تعداد گلبولهای قرمز).
· افزایش آسپیراسیون مکونیوم (خارج شدن اولین مدفوع و بلعیده شدن اون توسط نوزاد).
· افزایش هیپوکسی (کمبود اکسیژن حین تولد نوزاد)
· پلی سیتمی (افزایش تعداد گلبولهای قرمز خون)
· کاهش مقاومت نوزاد در برابر عفونتها.
· هیپوگلیسمی (قند خون پایین)
· خطر بروز مشکلات عصبی.
· پایین بودن وزن نوزاد حین تولد
هرچند محدودیت رشد جنین در مادران سالم هم اتفاق میفته، اما انجام دادن اقدامات زیر، میتونه تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری کنه:
· رعایت کلیه مراقبتهای دوران حاملگی برای جلوگیری از محدودیت رشد جنین و یا درمان به موقع اون.
· توجه کردن به حرکات جنین در شکم مادر (حرکت نکردن یا کند حرکت کردن جنین میتونه نشونه وجود مشکل باشه. پس اگه متوجه تغییر در حرکات جنین شدید، حتما پزشک رو در جریان بذارید).
· عدم مصرف هرگونه دارو بدون مشورت با پزشک زنان.
· داشتن رژیم غذایی سالم و مصرف مواد غذایی با میزان کالری کافی.
· داشتن استراحت کافی (حداقل باید 8 ساعت یا بیشتر خواب با کیفیت داشتهباشید).
تشخیص محدودیت رشد جنین از طریق روشهای زیر امکانپذیر هست:
· سونوگرافی: از طریق سونوگرافی میشه رشد جنین در رحم رو ارزیابی کرد. در واقع با سونوگرافی اندازه سر و شکم جنین گرفته شده و در نهایت نمودار رشد جنین توسط پزشک (با توجه به این اندازهها) تخمین زده میشه. البته با سونوگرافی مقدار مایع آمنیوتیک داخل رحم رو هم میشه اندازه گیری کرد. پایین بودن مقدار مایع آمنیوتیک، ممکنه به دلیل محدودیت رشد جنین باشه.
· سونوگرافی داپلر: برای اندازهگیری مقدار و سرعت جریان خون رگهای جنین با کمک امواج صوتی، از سونوگرافی داپلر استفاده میشه.
· ارزیابی وزن: وزن مادر به صورت منظم توسط پزشک اندازهگیری و ثبت میشه. پزشک از این طریق میزان رشد نوزاد رو تشخیص میده.
· ارزیابی جنین: الکترودهای حساس برای اندازهگیری الگو و تعداد ضربان قلب جنین روی شکم مادر قرار داده میشن.
کوچکتر بودن جنین نسبت به سن بارداری (کمتر بودن وزن جنین از صدک 10) مهمترین علامت تشخیص محدودیت رشد هست. لاغر یا رنگ پریده بودن، خشک و شل بودن پوست، پایین بودن دمای بدن، قند خون پایین یا نازک بودن بند ناف نوزاد، علایم دیگه محدودیت رشد جنین هستند.
درمان محدودیت رشد جنین رو باید از داخل رحم شروع کرد. معمولا در مورد حاملگی بیش از 34 هفته، زایمان پیشنهاد میشه؛ چون نوزاد میتونه خارج از رحم به زندگی ادامه بده. اما برای بارداری کمتر از 34 هفته، یک سری اقدامات مراقبتی انجام شده و زایمان تا 34 هفتگی به تعویق میفته. بهبود تغذیه و استراحت کافی هم در درمان iugr موثر هست.
پاسخ ها