فقر و تغذیه ناکافی، سالهاست که وزارت بهداشت رو به تدوین طرح توزیع مکملهای بارداری در مناطق محروم واداشته؛ این طرح مکملیاری، شامل توزیع مکملهای کلسیم، آهن، اسید فولیک و مولتیویتامین از یک ماه پیش از زایمان تا چهار ماه بعد به زنان باردار هست. طرحی که گویا بیشتر روی کاغذ جاری بوده تا در زندگی واقعی زنان. حالا از این مناطق خبر رسیده که در بسیاری از مراکز بهداشت، یا مکملی برای توزیع وجود نداره یا نیروی کافی برای مشاوره و پیگیری.
فرحناز امراللهی، مدیرعامل موسسه پرتو که در این منطقه در حال خدمترسانی آموزشی و غذایی به مردمه میگه: «توزیع مکملها به زنان باردار ساکن مناطق محروم، قطع شده.»
مسئولان وزارت بهداشت میگن دانشگاههای علوم پزشکی در شهرهای مختلف، مسئول اختصاص بودجه مکملهای دارویی رایگان برای زنان باردارن، اما مسئولان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان که مسئول تهیه مکملهای دارویی برای زنان باردار در مناطق محروم هست به پیگیریهای «هممیهن» در اینباره پاسخی نداده و ترجیح دادن سکوت کنن.
دیماه ۱۳۹۸، گزارشی از طرف دانشگاه علوم پزشکی زاهدان منتشر شد که نشون میداد شاخصهای سوءتغذیه در سیستان و بلوچستان دو برابر استانهای کشوره و دسترسی به غذای سالم مورد نیاز در این استان برای همه بهویژه زنان باردار و کودکان امکانپذیر نیست. در این گزارش اومدهبود که ۲۰درصد کودکان زیر پنج سال در سیستان و بلوچستان مبتلا به سوءتغذیهان و به عارضههای لاغری، کموزنی و کوتاهقدی دچارن و از نظر امنیت غذایی در مرز هشدار قرار دارن.
پژوهشی که وضعیت فقر و ناامنی غذایی در مناطق شهری ایران در سال ۱۴۰۱ رو بررسی کرده هم نشون میده که تنها ۴۵درصد از ساکنان شهری از امنیت غذایی بهرهمندن و ۵۵ درصد دچار فقر غذایی هستن.
بهدلیل وجود همین آمارها بود که وزارت بهداشت تصمیم بر توزیع رایگان مکملهای دارویی در مناطق محروم گرفت اما فرحناز امراللهی که حدود هشت ساله در منطقه سراوان بلوچستان برای جلوگیری از ترک تحصیل دانشآموزان در حال فعالیته میگه از تابستان ۱۳۹۹ متوجه شده که توزیع مکملها به زنان باردار قطع شده: «از اونجایی که ما در حوزه آموزش دانشآموزان فعالیت داریم این موضوع برای ما حائز اهمیته. علاوه بر اینکه خود مادران برای ما مهمن، تولد نوزادانی که بعدا به کودکان مدرسهای تبدیل میشن هم اهمیت داره.»
با همه این حرفها اما احمد اسماعیلزاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت میگه برنامه مکملیاری رایگان برای همه گروههای سنی طبق دستورالعمل شبکه بهداشت و درمان از جمله برای زنان باردار در کل کشور در حال انجامه: «شاید گزارشهایی درباره اتمام این مکملها به دست ما رسیده باشه اما بهطورکل چنین گزارشی که سه یا چهار ساله که در سراوان یا دیگر مناطق محروم توزیع این مکملها قطع شده نداشتیم. در شبکههای بهداشت و درمان، هر گروه سنی یک فواصل مراجعه به مراکز درمانی برای دریافت این مکملها داره.»
به گفتهی اسماعیلزاده مادرانی که به شبکههای بهداشت و درمان در دوران باردای مراجعه میکنن مکملهای اسید فولیک همراه با ید و مکمل مولتیویتامین رو بهصورت رایگان دریافت میکنن.
فرحناز امراللهی معتقده که وزارت بهداشت باتوجه به اینکه رشد جمعیت رو تشویق میکنه، باید در این جهت و برای مقابله با خطری که جان مادران و آینده نوزادان رو تهدید میکنه، به تامین مکملهای دارویی توجه جدی نشون بده.
در سطح جهانی، ۳۷درصد زنان باردار از کمخونی رنج میبرن که خطر مرگ مادر، وزن پایین هنگام تولد و عوارض مادامالعمر برای نوزاد رو افزایش میده. ویتامینهای دوران بارداری میتونن این کمبودها رو بهطور موثری جبران کنن اما رسوندن این مکملها به زنانی که بیشترین نیاز رو دارن، همچنان یک مانع بزرگه.
مدلهای موفق بینالمللی نشون میدن که اگه مکملهای بارداری به شکل ساده، رایگان و در زمان مناسب به دست زنان برسه، اگه آموزش و پیگیری بهطور پیوسته در جریان باشه و اگه زنان نهفقط گیرنده بلکه تصمیمگیرنده و همراه این مسیر باشن، میشه زندگی هزاران مادر و کودک رو نجات داد.
در واکنش به این وضعیت، یونیسف برنامهای جهانی راهاندازی کرده که هدفش ارائه مکملها، خدمات مشاورهای و کمکهای تغذیهای به ۱۶ میلیون زن در ۱۶ کشور تا پایان سال ۲۰۲۵ هست. این تلاشها شاید اولین گام واقعی برای مقابله با فقر غذایی زنان باردار در سطح جهانی باشه.
پاسخ ها