انواع باندهای الاستیک ارتودنسی

الاستیک ارتودنسی  (Elastics) یکی از ابزارهای مورداستفاده در درمان ناهنجاری‌هایی مانند مال اکلوژن یا همپوشانی فک‌هاست. در نظر داشته باشید که مال اکلوژن همانند ناهنجاری‌های از قبیل اوربایت، کراس بایت، آندربایت، اپن بایت و غیره تنها توسط بریس ارتودنسی اصلاح نمی‌شوند. در چنین شرایطی متخصصان امر علاوه بر بریس از کش‌های ارتودنسی برای برطرف کردن مشکلات به وجود آمده استفاده می‌کنند. این آیتم‌ها هم مدت‌زمان درمان را می‌کاهد و هم اینکه نیاز به روش‌های دیگر را کم می‌کنند.

کاربرد کش ارتودنسی

از کش ارتودنسی برای حرکت فک‌ها یا دندان‌ها به منظور قرار گرفتن در موقعیت مناسب استفاده می‌شود. در این بین الاستیک‌ها ممکن است دارای جنس‌های مختلفی باشند که پرکاربردترین‌ آنها لاتکس‌ها هستند. البته در برخی موارد این امکان وجود دارد که بیمار نسبت به لاتکس حساسیت داشته باشد که در این حالت از مدل‌های دیگر می‌بایست استفاده نمود.

ازجمله مهم‌ترین خصوصیات کش لاتکس حفظ قدرت ارتجاعی تا بعد از 24 ساعت است که موجب شده به‌کارگیری این نوع الاستیک بیش از پیش در دستور کار ارتودنتیست‌ها قرار بگیرد.

انواع الاستیک ارتودنسی

به طور کلی در طی درمان ارتودنسی ممکن است از دو نوع کلی الاستیک استفاده شود که بسته به شرایط بیمار انتخاب می‌شوند. اولین مدل کش ارتودنسی کوچک بوده که به آن لیگاشور یا (Orthodontic Tie) گفته می‌شود. با توجه به ابعادی که این مدل دارند قادرند تنها به دور یک براکت پیچیده شوند.

نوع دوم کش‌های ارتودنسی دارای طول بیشتر بوده و قطر زیادتری نیز دارند. به وسیله این براکت‌ها می‌توان دو و یا حتی بیشتر از دو براکت را به هم متصل نمود. معمولاً از این نوع کش برای حرکت فک‌ها در جهت خاصی استفاده می‌شود.

انواع اتصال کش ارتودنسی

هدف از این بخش بررسی براکت‌هایی است که کش‌ها امکان اتصال به آنها را دارند. درواقع با توجه به نوع مشکل و شدت آن نحوه اتصال کش‌ها می‌تواند متفاوت باشد. برای این موارد کلاس‌های مختلفی تعریف شده است که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

الاستیک کلاس 1

اولین وظیفه‌ای که برای کش ارتودنسی تعیین می‌شود بستن فاصله بین دندان‌ها در یک ردیف دندانی است. برای مثال کشی که در کلاس 1 قرار دارد می‌تواند به براکت قلاب‌داری که بر روی دندان نیش فک بالا و دندان آسیاب همین ردیف قرارگرفته است متصل شود تا فاصله بین آنها را با نزدیک‌تر کردنشان ببندد.

الاستیک کلاس 2

کش‌های کلاس 2 برای جابجایی جزئی دندان‌های فک بالا به سمت عقب و دندان‌های آسیاب فک پایین به جلو مورداستفاده قرار می‌گیرند. در این کلاس الاستیک به دندان‌های نیش بالا و دندان اول یا دوم آسیاب از فک پایین اتصال می‌یابد.

الاستیک کلاس 2 مثلثی

هدف از این کلاس نیز همانند الاستیک کلاس 2 است به این تفاوت که سه دندان به شکل مثلثی درگیر می‌شوند. معمولاً دندان نیش فک بالا، دندان آسیاب کوچک فک پایین و دندان آسیاب بزرگ از همین ردیف تحت تأثیر کش قرار می‌گیرند.

الاستیک کلاس 3

در کلاس 3 پیکربندی کش برخلاف نوع 2 است. در حقیقت الاستیک به قلاب براکت نیش فک پایین و دندان آسیاب فک بالا متصل می‌شود. این نوع اتصال موجب حرکت دندان‌های فک بالا به سمت جلو و دندان‌های فک پایین به سمت عقب می‌شوند.

علاوه بر سه مدلی که در بالا به آنها اشاره شد، اتصالات دیگری ازجمله الاستیک کلاس 3 مثلثی، کلاس مستطیلی، میدلاین، کراس بایت و مثلثی قدامی از دیگر مواردی هستند که بنا به شرایط خاص مورداستفاده قرار می‌گیرند.

زمان و دستورالعمل استفاده از کش ارتودنسی

ایده‌آل‌ترین حالت استفاده از کش الاستیک ارتودنسی  به توصیه متخصص به‌کارگیری آن در 24 ساعت شبانه‌روز است که همان‌طور که پیداست زیاد عملی نیست. علاوه بر این پزشکان از بیماران خود می‌خواهند حتی در زمان خوردن غذا نیز از کش استفاده کنند چرا که در این حالت یعنی جویدن دندان‌ها سرعت حرکت بیشتری دارند.

به طور کلی بر اساس آنچه بیان شد خارج کردن کش در زمان خواب، ورزش و بازی جایز نیست. تنها در موقعیت‌های خاص مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و یا قرار دادن کش جدید می‌توان الاستیک را از دهان خارج کرد.

زمان تعویض کش ارتودنسی

با توجه به ضخامت و قدرتی که الاستیک ارتودنسی دارد، ممکن است بین 3 یا 4 بار در روز نیاز به تعویض آن وجود داشته باشد. بدیهی است که دلیل این امر از دست رفتن خاصیت ارتجاعی کش‌ها بعد از چند ساعت است.

با توجه به اینکه افراد نیاز به تعویض مکرر کش‌ها در طول روز دارند توصیه می‌شود که یک بسته کامل از الاستیک تجویز شده توسط دکتر تهیه و مصرف شود. البته ذکر این نکته ضروری است که برخی از متخصصان بر این باورند که کش‌های ارتودنسی می‌توانند تا 12 ساعت هم مثمر ثمر باشند.

در نظر داشته باشید که کش خارج شده از دهان دیگر کارایی لازم را ندارد و باید آن را دور انداخت. اغلب یک ارتودنتیست مجرب، به بیمار خود تمامی مراحل قرار دادن و خارج کردن الاستیک ارتودنسی را آموزش می‌دهد. در صورتی که بیمار نیز تعهد لازم را در انجام این کارها داشته باشد بعد از گذشت زمان کوتاهی به راحتی می‌تواند تعویض کش‌ها را انجام دهد.

کش رنگی ارتودنسی یا تای الاستیک

کش رنگی ارتودنسی که به آن لیگاشور نیز گفته می‌شود الاستیک کوچک و ضخیمی است که به منظور فیکس کردن سیم ارتودنسی در براکت مورداستفاده قرار می‌گیرد. همچنین این کش‌ها در جلساتی که به آن جلسه تنظیم گفته می‌شود، توسط متخصص تعویض می‌شود تا آیتم‌های جدید بتوانند وظیفه مدنظر را دنبال کنند. به بیان ساده‌تری این کش‌ها موجب محکم شدن سیم داخل براکت می‌شوند که امری بسیار مهم است.

خرید کش ارتودنسی

قبل از هر چیز باید بیان شود که خرید کش ارتودنسی  یک کار تخصصی است که باید توسط پزشک انجام شود. همان‌طور که پیش‌تر بیان شد انواع مختلفی از این الاستیک‌ها در دسترس می‌باشند که انتخاب آنها نیاز به تجربه و دانش کافی را دارد؛ بنابراین در این زمینه اکیداً توصیه می‌شود که افراد مستقل عمل نکنند مگر با راهنمایی کامل پزشک معالج.

از طرفی برندهای متعددی برای تهیه کش ارتودنسی و سایر تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی در بازار کشورمان وجود دارند. هر یک از این نام‌ها ویژگی‌ها و کیفیت‌های متفاوتی دارند که بر همین اساس قیمت‌گذاری نیز شده‌اند. در این بین مجموعه توسعه صنعت هلال به‌عنوان یک تولیدکننده داخلی توانسته با تکیه‌بر دانش و تجربه متخصصین داخلی محصولات درخور توجهی را در این زمینه تولید کند.