سازمان بهداشت جهانی خودمراقبتی را چنین تعریف می‌کند: «توانایی افراد، خانواده‌ها و جوامع برای ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری، حفظ سلامت، و مقابله با بیماری و ناتوانی با یا بدون حمایت ».

طبق این تعریف، خودمراقبتی شامل همه چیزهایی است که به حفظ سلامت جسمانی مربوط می شود - از جمله بهداشت، تغذیه، و جستجوی مراقبت های پزشکی در صورت نیاز. این همه اقداماتی است که یک فرد می تواند برای مدیریت عوامل استرس زا در زندگی خود و مراقبت از سلامت و رفاه خود انجام دهد.

یافته های تحقیقات

در سال 2019، محققان چارچوب خودمراقبتی را منتشر کردند تا مشخصاً اشاره کنند که علاوه بر این که خودمراقبتی فعالیت‌هایی است که افراد به تنهایی برای ارتقای سلامت جسمی و عاطفی انجام می‌دهند، همچنین شامل راه‌هایی است که افراد با پزشکان و سیستم‌های مراقبت بهداشتی در تعامل هستند. تمایل به سلامت جسمی و روحی دارند. این بدان معناست که خودمراقبتی شامل مواردی مانند دریافت واکسن، برنامه‌ریزی غربالگری‌های سرطان یا مصرف داروهای تجویزی در برنامه است – اما ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و سازمان‌ها نیز در میزان مشارکت افراد در این شیوه‌های خودمراقبتی نقش دارند. به عبارت دیگر: افراد و عوامل زیادی بر توانایی هر فرد در خودمراقبتی تأثیر می‌گذارند.

خود مراقبتی به مسؤولیت‌پذیری افراد در مقابل سلامت خود از طریق اتخاذ سبک زندگی سالم، تدبیر اندیشی به منظور جلوگیری از پیش آمدن حوادث و بیماری‌ها، نگهداری و استفاده صحیح از داروهای بدون نسخه در بیماری‌های جزیی و مراقبت بهینه بیماری‌های مزمن اطلاق می‌شود.

خود مراقبتی بخشی از مراقبت‌های نوزادان، کودکان، نوجوانان، سالمندان و بزرگسالانی است که قادر به خود مراقبتی نیستند و نیازمند دریافت مراقبت‌های بهداشتی از ارائه دهندگان خدمات اجتماعی یا بهداشتی می باشند و این موارد از جمله ویژگی‌های مستمر خود مراقبتی است.

خود مراقبتی چه شاخه هایی دارد؟

خودمراقبتی عاطفی: مانند صحبت با خود ، به خود اجازه استراحت کردن دادن، یا گذاشتن یک قرار هفتگی قهوه با یک دوست، اختصاص وقت و زمان روزانه برای تفکر و تأمل، مراجعه به روان پزشک یا روان شناس در صورت بروز مشکل یا ناراحتی روانی، انجام اقدامات لازم برای کاهش تنش و استرس، توجه به تجارب، آرزوها، افکار و احساسات خود، مطالعه شاهکارهای ادبی و هنری، اختصاص زمان مناسب برای رفتن به دامن طبیعت؛

خودمراقبتی فیزیکی: مانند اولویت دادن به خواب، اتخاذ یک برنامه ورزشی که می توانید به آن پایبند باشید، یا دوری ازغذاهای بسیار فرآوری شده، خوردن منظم غذای سالم، انجام ورزش روزانه، انجام معاینات پزشکی دوره ای به منظور پیشگیری و تشخیص سریع بیماری ها، دریافت خدمات و مراقبت های پزشکی مورد نیاز، استراحت کافی هنگام بیماری، انجام فعالیت های جسمی منظم، داشتن خواب و استراحت کافی، رعایت پوشش مناسب و بر اساس فصول سال، رفتن به تعطیلات، اجتناب از وسایل، لوازم و رفتارهای پر خطر؛

خودمراقبتی معنوی: مانند شرکت در مراسم مذهبی، گذراندن وقت در طبیعت، مدیتیشن، گنجاندن کارهای مهربانانه منظم در روز خود، یا نگه داشتن یک دفترچه سپاسگزاری

خود مراقبتی چه ضرورت و فایده‌ای دارد؟

داشتن یک روال خودمراقبتی موثر مزایایی برای سلامتیتون داره بعضی از این موارد عبارتند از:

• در برابر بیماری مقاوم
• کاهش فرسودگی شغلی
• کاهش مشکلات روحی و روانی
• احساس ارزشمندی و بهبود خلق و خو
• حفظ سلامتی جسمی و روحی
• افزایش انرژی و رسیدن به اهداف
• کاهش استرس و بهبود تاب آوری
• روابط بین فردی قوی تر میشه
• کاهش اضطراب و درمان افسردگی
• بالا رفتن اعتماد به نفس و عزت نفس
• افزایش شور و شوق جوانی و انگیزه در موفقیت
• جوانی سالم، ایمن و با نشاط را تجربه کرده
• بهتر درس بخوانیم و آینده شغلی بهتری داشته باشیم

با خودمراقبتی ما میتونیم کارهامون رو بهتر انجام بدیم و در محیط کار و خانه مفیدتر باشیم.چون باعث میشه بتونیم اهداف و اولویت هامون رو منظم کنیم و در نتیجه متمرکزتر باشیم و به کارهای مورد علاقه خودمون هم برسیم.

به این علت که یاد گرفتیم به بعضی کارها نه بگیم و روی فعالیت های اصلی خودمون متمرکز بشیم و بازدهی بیشتری رو تجربه کنیم.

آیا من خود مراقبتی دارم؟

. وقتی نوبت به خودمراقبتی جسمی میرسه سؤالهای زیر رو از خودتون بپرسین تا ارزیابی کنین، شما تا چه اندازه به بدنتون توجه دارین؟

• آیا خواب کافی دارین؟
• آیا رژیم غذایی شما به خوبی به بدن شما سوخت میده؟
• آیا شما مسئولیت سلامتی خودتون رو به عهده میگیرین؟
• آیا به اندازه کافی ورزش میکنین؟
• آیا غذاهای سالم مصرف می‌کنی؟
• آیا ورزش های روزانه مثل: پیاده روی، شنا، دویدن و … رو انجام میدی؟
• چکاپ دوره‌ای میری؟