اگر اهل دنبال‌کردن اخبار دنیای فناوری اطلاعات باشید، به‌احتمال زیاد نام چت جی‌پی‌تی (ChatGPT) را شنیده‌اید، رباتی پرسروصدا که این روزها توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این ربات گفت‌وگوکننده با پاسخ‌های هوشمندانه و گاه زیرکانه خود بسیاری از علاقه‌مندان به دنیای هوش مصنوعی را هیجان‌زده کرده است. در عین حال کاربردهای متنوع و توانایی‌های این ربات نگرانی‌هایی را برای برخی متخصصان ایجاد کرده است. در این مقاله، درباره کارکردها و محدودیت‌های این ربات و نگرانی‌هایی که ایجاد کرده است صحبت می‌کنیم. سپس امکان استفاده از این ربات برای کاربران ایرانی را توضیح می‌دهیم. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
چت جی‌پی‌تی یک ربات است، اما نه رباتی که دست و پا و ظاهری شبیه انسان داشته باشد. (دست‌کم فعلا که ندارد!) جی‌پی‌تی مدلی از هوش مصنوعی است که می‌تواند با انسان گفت‌وگو کند. آن را می‌توان ربات چت‌کننده نامید، از همان ربات‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام یا برخی وب‌سایت‌ها برای ارائه خدمات مختلف استفاده می‌شوند.
شرکتی به‌نام اوپن‌اِی‌آی (OpenAI) این ربات را طراحی و در نوامبر ۲۰۲۲ ارائه کرد. حروف اختصاری GPT به‌معنای «مولدِ پیش‌تمرینِ تبدیل‌شونده» (Generative Pre-training Transformer) است. بله، عبارت گیج‌کننده‌ای است که فقط متخصصان هوش مصنوعی از آن سر درمی‌آورند!
آنچه باعث تفاوت این ربات با سایر ربات‌های چت می‌شود، این است که جی‌پی‌تی توانایی یادگیری بسیار بیشتری دارد. این ربات می‌تواند در گفت‌وگو با انسان و با استفاده از بازخورد انسانی، پاسخ‌های خود را بهتر کند. بنابراین این توانایی را دارد که با انسان وارد گفت‌وگو شود، پاسخ‌های تکمیلی به پرسش‌های مرتبط بدهد و حتی به اشتباه خود در پاسخگویی اعتراف کند. می‌توان گفت این ربات مانند دانش‌آموزی زیرک است که علاوه بر ذخیره‌سازی داده‌های موجود در اینترنت، از حرف‌زدن با آدم‌ها نیز یاد می‌گیرد و دانش خود را به‌روز می‌کند.
شرکت اوپن‌اِی‌آی برای نشان‌دادن زیرکی رباتش، از آن پرسید که کریستف کلمب در چه ماهی از سال ۲۰۱۵ به آمریکا آمد. ربات ضمن رد این ادعا که کلمب سال ۲۰۱۵ به خاک آمریکا قدم گذاشته است، اعلام کرد که در صورت تمایل کاربر، می‌تواند درباره نحوه واکنش کلمب در صورت ورودش به آمریکا در این سال اظهار نظر کند. به بیان دیگر، ربات قادر بود این پرسش فرضی نادرست را درک کند و نه‌تنها بخش اشتباهش را بیان کند، بلکه این فرض را به پاسخ تکمیلی سرگرم‌کننده‌ای پیوند بزند.
این برنامه هنوز در مراحل اولیه رشد خود قرار دارد. بااین‌حال از همین حالا می‌توان درباره کاربردهای احتمالی فعلی و آینده آن صحبت کرد. اولین کاربرد این چت، همان طور که از اسمش پیداست، چت‌کردن با مخاطبان است. مخاطبان، یعنی انسان‌ها، می‌توانند انواع پرسش‌ها را از این ربات هوشمند بپرسند. ربات نیز بر اساس منابع موجود در اینترنت و تجربیات آموخته، پاسخ می‌دهد. نکته جالب این است که این پاسخ‌ها در اغلب موارد طبیعی‌اند. یعنی شما هنگام خواندن آنها احساس نمی‌کنید که در حال صحبت با یک ربات هستید! اما این تنها کاربرد این ربات نیست.
این ربات علاوه بر پاسخگویی به پرسش‌های شما، می‌تواند آثار هنری نیز خلق کند. مثلا کاربری از این ربات خواست اثر هنری فی‌البداهه خلق کند. نتیجه را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید!
در نمونه‌ای دیگر، برخی کاربران چت گزارش دادند که جی‌پی‌تی می‌تواند کدنویسی کند و کد‌های نوشته‌شده کاربران را اصلاح کند. نمونه‌ای از آن را در تصویر زیر می‌بینید.
برخی دانشجویان هیجان‌زده از توانایی این ربات نیز گفته‌اند از آن برای نوشتن مقالات و تکالیف دانشگاهی استفاده کرده‌اند. این موارد همگی نشان می‌دهند که ما با چیزی فراتر از رباتی چت‌کننده طرفیم. با استفاده هرچه بیشتر از ربات، توانایی آن نیز افزایش می‌یابد. برخی کاربران از همین حالا با مقایسه پاسخ‌های این ربات و موتور جست‌وجوی گوگل، آن را جایگزین آینده موتورهای جست‌وجو می‌دانند.
به‌رغم همه این ویژگی‌های هیجان‌انگیز، این ربات هنوز محدودیت‌های زیادی دارد. مثلا این ربات نمی‌تواند به پرسش‌های دوپهلو به‌درستی پاسخ دهد. ربات به‌جای اینکه از شما بخواهد منظورتان را شفاف‌تر بیان کنید، صرفا حدس می‌زند که منظور شما چه بوده است و پاسخی مهیا می‌کند. همچنین این ربات گاهی به برخی پرسش‌ها پاسخ‌های منسجم اما بی‌معنی می‌دهد. به عبارت دیگر، هرچند جملات پاسخ هرکدام به‌تنهایی منطقی‌اند، ترکیب آنها با هم معنایی ایجاد نمی‌کند. در این حالت، پاسخ‌ها بیشتر شبیه نوعی پرحرفی به نظر می‌رسند.
برخی منتقدان می‌گویند که ربات گرچه به‌ظاهر کلمات را به‌درستی کنار هم قرار می‌دهد و پاسخ‌هایی می‌سازد، توانایی فهم این پاسخ‌ها و درک گفته‌هایش را ندارد. آنها می‌گویند که این ربات‌ها صرفا کلمات را کنار هم جمع می‌کنند، اما از درک درستی یا فهم آنها عاجزند.
یکی دیگر از محدودیت‌های مهم این ربات که تفاوتش با موتور جست‌وجو را نیز مشخص می‌کند، به‌روزبودن آن است. در حال حاضر، Chat GPT صرفا داده‌های تا سال ۲۰۲۱ را در خود دارد. بنابراین اگر از او بپرسد که کدام تیم قهرمان جام جهانی ۲۰۲۲ شد، نمی‌تواند پاسخی به شما بدهد. این در حالی است که موتورهای جست‌وجو مانند گوگل مرتب داده‌های خود را با کاوش محتوای فضای اینترنت به‌روز می‌کنند.
اکثر ما هنگام مواجهه با هوش مصنوعی، درباره آینده آن ابزار نگرانی می‌کنیم. برخی از ما فکر می‌کنیم که هوش مصنوعی قرار است بشر را نابود کند یا جای آن را در عرصه‌های مختلف زندگی بگیرد. اینها نگرانی‌هایی منطقی اما دورازانتظارند. در آینده نزدیک، بعید است که سناریوهایی مانند فیلم «نابودگر» رقم بخورند. مشکلاتی که هوش مصنوعی مانند همین ربات چت امروزه می‌توانند ایجاد کنند از جنس دیگری‌اند. مثلا توانایی این چت در نوشتن مقاله درباره هر موضوعی می‌تواند باعث تقلب دانش‌آموزان و دانشجویان شود. گرچه این مقالات همیشه درست نیستند، ساختاری منطقی دارند. بنابراین کاربر می‌تواند با اصلاح آنها به‌سرعت تکلیف خود را انجام دهد بی‌آنکه تلاشی کرده باشد. این امر باعث شده است برخی مراکز آموزشی دسترسی به این چت را هنگام حضور در محیط آموزشی ممنوع کنند.
یکی دیگر از نگرانی‌ها انتشار داده‌های اشتباه است. این ربات به اینترنت متصل نیست. بنابراین ممکن است پاسخ‌هایی غلط و به‌روزنشده به پرسش‌ها بدهد. البته خود ربات به این امر واقف است که پاسخ‌هایش همیشه درست نیستند و به کاربران می‌گوید که پاسخ‌هایش را واقعیت یا حقیقت در نظر نگیرند و همواره هر پاسخی از هر منبعی را راستی‌آزمایی کنند.
برخی کاربران گزارش داده‌اند که چت جی‌پی‌تی سوگیری سیاسی دارد، یعنی به پرسش‌های سیاسی پاسخ‌های دوگانه می‌دهد. این نگرانی بابت بی‌طرفی چت جی‌پی‌تی زمانی تقویت شد که بنیانگذار شرکت اوپن‌اِی‌آی در مصاحبه‌ای با Fortune، یکی از اهداف اولیه این ربات را شکست نظام سرمایه‌داری عنوان کرد و به‌نوعی از گرایش‌های سیاسی چپ خود پرده برداشت.
نمونه‌ای جالب از این سوگیری‌ها وقتی رخ داد که یکی از کاربران از ربات خواسته بود درباره دستاوردهای زندگی تد کروز، سناتور مشهور راست‌گرای آمریکا، شعری بسراید. ربات از این کار سر باز زد و آن را برخلاف رویکرد بی‌طرفی‌اش دانست. سپس همین درخواست دوباره مطرح شد با این تفاوت که این بار از وی خواسته شد شعری در وصف دستاوردهای زندگی فیدل کاسترو، رهبر انقلاب کمونیستی کوبا، بسراید (عکس پایین). این بار ربات به این درخواست پاسخ مثبت داد و شعری در ستایش کاسترو سرود!
گرچه Chat GPT در ماه‌های اخیر سر زبان‌ها افتاده است، ربات‌های دیگری هم وجود دارند که برای انجام کارهای مشخص بتوان به آنها رجوع کرد. مثلا گزینه‌های مشابه مانند یوچت (YouChat)، جاسپر (Jasper) و چت‌سونیک (Chatsonic) از رقبای کمترشناخته‌شده چت جی‌پی‌تی به شمار می‌روند. این ربات‌ها شاید به‌اندازه رقیب پرسروصدای خود همه‌فن‌حریف نباشند، اما اغلب اوقات خلوت‌ترند و می‌توانند در حوزه‌های مشخص به کاربران کمک کنند.
در زمان ارائه، این ربات رایگان بود چراکه سازندگانش به‌دنبال استفاده حداکثری کاربران برای رفع عیوب احتمالی بودند. پس از مدتی، شرکت اوپن‌اِی‌آی اعلام کرد که نسخه‌ای پولی و ویژه را برای کاربرانی که بخواهند حتی در زمان‌های شلوغی از این ربات استفاده کنند فراهم می‌کند. در حال حاضر کاربران می‌توانند با پرداخت ماهانه از توانایی‌های این ربات بهره ببرند. در نسخه مجانی، سرور‌های ربات اغلب شلو‌غ‌اند و نمی‌توان انتظار پاسخ‌دهی سریع داشت. بااین‌حال کاربران با پرداخت ماهانه ۲۰ دلار می‌توانند در نسخه پولی بدون اتلاف وقت به‌سرعت پاسخ پرسش‌های خود را دریافت کنند.
به‌هرحال دسترسی کاربران ایرانی به هر دو نسخه رایگان و پولی این ربات با مشکلاتی روبه‌روست. در نسخه رایگان، کاربران از داخل ایران و با آدرس آیپی (ip) ایران امکان استفاده از این ربات را ندارند، چراکه وب‌سایت chat.openia دسترسی آی‌پی‌های ایران را مسدود کرده است. از طرف دیگر، حتی اگر کاربر داخل ایران بتواند با کمک ابزارهای مختلف آیپی خود را تغییر دهد، نمی‌تواند در فرایند ثبت‌نام شماره‌تلفن داخلی را وارد کند. بنابراین برای استفاده از این ربات، شما باید یک آیپی مجازی و یک شماره تلفن مجازی داشته باشید. درنهایت امکان استفاده از نسخه پولی علاوه بر دشواری‌های قبلی، به کارت اعتباری بین‌المللی برای پرداخت نیز نیاز دارد، چیزی که در دسترس بسیاری از ما ایرانیان نیست.
از زمان ارائه ChatGPT به عموم، قابلیت‌های آن توجه عوام و خواص را به خود جلب کرد. سرعت رشد استفاده از این ربات چنان زیاد بود که تنها ۲ ماه زمان لازم بود تا کاربران این ربات به ۱۰۰میلیون نفر برسند! برای مقایسه، ۹ ماه طول کشید تا شبکه تیک‌تاک به چنین رشدی برسد.
این رشد سریع در کنار رونمایی از توانایی‌های این چت برای انجام کارهای مختلف، باعث شد تا نگاه برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری جهان به این ربات و سازنده‌‌اش جلب شود. مایکروسافت که از سرمایه‌گذاران اولیه شرکت اوپن‌اِی‌آی بوده، تحت‌تأثیر کار سازندگان این ربات قرار گرفته است. این غول بزرگ دنیای فناوری قصد دارد در سال‌های آینده ۱۰میلیارد دلار برای توسعه این شرکت و ربات جی‌پی‌تی سرمایه‌گذاری کند. هدف این است که خدمات این ربات به صنایع مختلف ارائه شود. در مقابل مایکروسافت از این ربات کمک خواهد گرفت تا موتور جست‌وجوی مشهور خود، بینگ (Bing)، را متحول کند. قرار است این موتور جست‌وجو با رباتی مشابه ترکیب شود. بدین ترتیب برخلاف چت جی‌پی‌تی، ربات موتور جست‌وجوی بینگ به اینترنت متصل خواهد بود.
رقیب بزرگ دیگر، یعنی شرکت گوگل نیز دست‌به‌کار شده است و قصد دارد ربات هوشمند خود به‌نام بارد (Bard) را به‌زودی عرضه کند. این ربات با اتصال به موتور جست‌وجوی گوگل قرار است در این عرصه با مایکروسافت رقابت کند. هرچند نتایج اولیه بارد چنگی به دل نزده است، سازندگانش امید دارند پس از ارزیابی‌های سخت‌گیرانه، بتوانند در عرصه هوش مصنوعی از دیگران عقب نمانند.
آنچه مسلم است، ChatGPT تحول در حوزه هوش مصنوعی تعامل‌کننده با انسان را کلید زده است و در آینده نزدیک باید شاهد ظهور انواع ربات‌های هوشمند باشیم. ربات‌هایی که نه لزوما به شکل کلیشه‌ای تصویرشده در فیلم‌ها، بلکه به شکل برنامه‌ها و افزونه‌های متصل به موتورهای جست‌وجو با ما تعامل خواهند کرد.
ChatGPT یک ربات گفت‌وگومحور است که می‌توان با آن حرف زد و از آن سؤال‌های مختلف پرسید.
این ربات با قابلیت یادگیری از اشتباهات و تحلیل بازخورد مخاطب، دانش خود را به‌روز و پاسخ‌های خود را بهتر می‌کند.
این ربات با استفاده از داده‌های ذخیره‌شده در خود و توانایی دریافت بازخورد از مخاطب، به پرسش‌ها و درخواست‌های کاربران مانند اصلاح کد‌های برنامه‌نویسی، نگارش مقاله و ایمیل و حتی طراحی اثر هنری پاسخ می‌دهد. از این ربات می‌توان در آینده برای بهبود موتورهای جست‌وجو، خودکارکردن برخی فرایندهای صنعتی و ارائه خدمات پس از فروش به مشتریان استفاده کرد.
استفاده از قابلیت این ربات برای نوشتن مقاله و انجام تکالیف درسی و حتی شرکت در امتحانات آنلاین، ارائه اطلاعات غلط و گمراه‌کردن مخاطبان، احتمال سوگیری سیاسی و دستکاری نگرش مردم به کاندید‌اهای انتخابات از جمله خطرات و نگرانی‌هایی‌اند که برخی از منتقدان و مردم به آنها اشاره کرده‌اند.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها