اسهال زمانی است که مدفوع شل و آبکی است. همچنین ممکن است نیاز به رفتن بیشتر به دستشویی داشته باشید. اسهال یک مشکل رایج است. ممکن است ۱ یا ۲ روز طول بکشد و خود به خود از بین برود. اگر اسهال بیش از ۲ روز طول بکشد یا اگر علائم دیگری مانند تب یا مدفوع خونی را تجربه کردید، ممکن است به این معنی باشد که مشکل جدیتری دارید.
روده بزرگ و روده کوچک بخش هایی از دستگاه گوارش هستند که غذاهایی که می خورید را پردازش می کنند. روده ها مواد مغذی را از غذاها دریافت می کنند. آنچه توسط روده ها جذب نمی شود در طول دستگاه گوارش حرکت می کند و به عنوان مدفوع از بدن خارج می شود.
انواع اسهال
اسهال بسته به مدت زمان آن، انواع مختلفی دارد:
اسهال حاد: اسهال حاد، اسهالی شل و آبکی است که یک تا دو روز طول میکشد. این نوع اسهال شایعترین نوع است و معمولاً بدون درمان از بین میرود.
اسهال مداوم: اسهال مداوم حدود دو تا چهار هفته طول میکشد.
اسهال مزمن: اسهال مزمن بیش از چهار هفته طول میکشد یا به طور منظم در یک دوره طولانی میآید و میرود. اسهالی که این مدت طول میکشد ممکن است نشان دهنده یک بیماری جدیتر باشد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
چه چیزی باعث اسهال میشود؟
علت اصلی اسهال ویروسی است که روده را آلوده میکند (گاستروانتریت). برخی آن را “آنفولانزای معده” یا “میکروب معده” مینامند. اما اسهال ممکن است به دلایل زیادی ایجاد شود، از جمله:
عفونت و ویروس ها: عوامل بیماریزا (ویروسها، باکتریها و انگلها) همگی میتوانند باعث عفونتهایی شوند که منجر به اسهال میشوند. شایعترین علت اسهال در بزرگسالان، نوروویروس است که باعث گاستروانتریت میشود. روتاویروس شایعترین علت اسهال حاد در کودکان است. روتاویروس یکی از علل شایع اسهال ناگهانی در کودکان است.
مسمومیت غذایی: ممکن است سموم و عوامل بیماری زای مضر را از غذاها یا نوشیدنیهای آلوده دریافت کنید. سموم یا میکروبها در روده میتوانند باعث اسهال شوند. “اسهال مسافرتی” زمانی است که هنگام سفر به جای جدید با بهداشت یا نظافت ضعیف، دچار اسهال میشوید. معمولاً قرار گرفتن در معرض باکتریها باعث اسهال میشود.
داروها: اسهال یک عارضه جانبی رایج دارو است. به عنوان مثال، آنتیبیوتیکها باکتریهای مضر را از بین میبرند، اما میتوانند باکتریهای مفید را هم در این فرآیند از بین ببرند. نداشتن باکتری مفید کافی میتواند منجر به اسهال شود. اسهال همچنین از عوارض جانبی آنتیاسیدها با منیزیم و برخی داروها و درمانهای سرطان است. استفاده بیش از حد از ملین نیز میتواند باعث اسهال شود.
غذاهایی که سیستم گوارش را مختل میکنند: اگر به لاکتوز حساسیت دارید، به دلیل اینکه بدن برای هضم لاکتوز (قند موجود در لبنیات) مشکل دارد، دچار اسهال میشوید. برخی افراد در هضم فروکتوز (قند موجود در میوهها)، مشکل دارند. در بیماری سلیاک، به دلیل اینکه بدن در تجزیه گلوتن (پروتئین موجود در گندم) مشکل دارد، دچار اسهال میشوید.
بیماریهایی که رودهها را تحت تأثیر قرار میدهند: اسهال یک علامت شایع از بیماریهایی است که باعث تحریک و التهاب در رودهها میشوند. بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و سندرم روده تحریکپذیر (IBS) همگی میتوانند باعث اسهال شوند. استرس و اضطراب در صورت ابتلا به بیماری مانند IBS میتواند علائم را بدتر کند.
عملهای جراحی روی رودهها: گاهی اوقات جراحی های جزئی مثل برداشتن روده یا کیسه صفرا می تواند باعث اسهال شود. ممکن است مدتی طول بکشد تا دستگاه گوارش مواد مغذی را از غذاهایی که میخورید جذب کند و از مواد زائد، مدفوع سفت ایجاد کند.
رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک (SIBO)
اسهال شدید ممکن است به معنای ابتلا به یک بیماری جدی باشد. اگر علائم از بین نرفت یا مانع از انجام فعالیتهای روزانه شد، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است تشخیص علت اسهال دشوار باشد.
رشد بیش از حد باکتری روده کوچک (SIBO) معمولاً زمانی ایجاد می شود که شرایطی مانند جراحی یا بیماری باعث کند شدن عبور غذا و مواد زائد در دستگاه گوارش می شود و بستری برای رشد باکتری ها ایجاد می کند. باکتری اضافی اغلب باعث اسهال و کاهش وزن و سوء تغذیه می شود.
اگر آنتیبیوتیک مصرف میکنید، این دارو باعث تغییر خفیفی در جمعیت باکتریهای روده شما میشود که ممکن است باعث مدفوع شل گاه به گاه یا اسهال خفیف برای چند روز شود. این علائم باید پس از پایان درمان آنتیبیوتیکی شما متوقف شوند.
اسهال معمولاً ظرف چند روز پس از قطع مصرف آنتیبیوتیک برطرف میشود. اسهالهای جدیتر مرتبط با آنتیبیوتیک نیاز به قطع یا گاهی تغییر آنتیبیوتیک دارند.
علائم اسهال
علائم اسهال در هر فرد ممکن است متفاوت باشد و شامل موارد زیر باشد:
گرفتگی شکم (کرامپ شکمی)
درد معده (معده)
تورم (نفخ)
ترشح از مقعد و مخاط در مدفوع
ناراحتی معده (حالت تهوع)
نیاز فوری به دستشویی
تب
مدفوع خونی
از دست دادن مایعات بدن (کم آبی)
نشت مدفوع و عدم توانایی کنترل روده (بی اختیاری)
کم آبی بدن یک عارضه جانبی جدی اسهال است. علائم عبارتند از:
احساس تشنگی
کم ادراری
خشکی پوست و همچنین خشکی دهان و بینی (غشاهای مخاطی)
احساس خستگی شدید
احساس اینکه ممکن است بیهوش شوید یا غش کنید (سبکی سر)
سردرد
ضربان قلب سریع
فرورفتگی فونتانل (نقطه نرم) روی سر کودک
علائم اسهال ممکن است مانند سایر مشکلات سلامتی به نظر برسد. اسهال خونی همیشه نگران کننده است. همیشه برای اطمینان به پزشک مراجعه کنید. حتماً هرگونه خونریزی، تب یا استفراغ را به پزشک اطلاع دهید.
اسهال چگونه تشخیص داده میشود؟
بیشتر موارد اسهال نیازی به تشخیص یا درمان ندارند. در موارد شدیدتر، پزشک برای تعیین علت آن تلاش خواهد کرد. آنها در مورد سابقه پزشکی، سابقه پزشکی خانواده، سابقه سفر و هرگونه تماس با بیمار سوال خواهند کرد.
ممکن است آزمایشهایی از جمله موارد زیر را تجویز کنند:
آزمایش خون برای رد برخی از بیماریهایی که باعث اسهال میشوند.
آزمایش مدفوع برای بررسی خون، عفونتهای باکتریایی و انگلها.
آزمایش تنفس هیدروژن برای بررسی عدم تحمل لاکتوز یا فروکتوز و رشد بیش از حد باکتریها.
آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی و تحتانی برای رد وجود تودهها یا سایر مشکلات ساختاری که میتوانند باعث اسهال شوند، مانند زخمها یا تومورها.
اسهال چگونه درمان میشود؟
معمولاً میتوانید در خانه از شر اسهال خلاص شوید. داروهای بدون نسخه (OTC) برای اسهال، مانند بیسموت سابسالیسیلات، اغلب به افراد کمک میکند تا به سرعت احساس بهتری داشته باشند. برای اسهالی که بهبود نمییابد یا همراه با علائم شدید رخ میدهد، باید به پزشک مراجعه کنید.
پزشک ممکن است درمانهایی مانند موارد زیر را توصیه کند:
آنتیبیوتیکها یا داروهای ضد انگل: اگر عفونت باکتریایی باعث اسهال شده باشد، این داروها میکروبهای ایجاد کننده عفونت را از بین میبرند.
داروهایی که بیماریهای زمینهای که باعث اسهال میشوند را درمان می کند: مانند بیماری التهابی روده (IBD) و سندرم روده تحریکپذیر، میتواند کمک کند.
پروبیوتیکها: پروبیوتیکها باکتریهای خوب را برای مبارزه با اسهال وارد روده میکنند. پزشک ممکن است پیشنهاد کند که آنها را امتحان کنید. همیشه قبل از شروع مصرف پروبیوتیک یا هر مکملی با پزشک خود صحبت کنید.
معجزه درمان خانگی دل پیچه و اسهال بزرگسالان
آیا می توان بدون مصرف دارو، اسهال را در خانه درمان کرد؟ می توانید با تغییراتی در سبک زندگی از شر اسهال حاد خلاص شوید:
درمان اسهال با ماست و نعنا: برای درمان اسهال آبکی با فشار می توانید از روش خانگی کته + ماست و مقداری نعناع خشک استفاده کنید.
برای درمان خانگی دل پیچه و اسهال بزرگسالان موارد زیر را رعایت کنید:
زنجبیل
رژیم BRAT
چای بابونه
سرکه سیب
از الکل و کافئین خودداری کنید
از غذاهای خاص خودداری کنید
پد گرمایشی
نعناع فلفلی
مقدار زیادی آب و سایر مایعات متعادل با الکترولیت بنوشید
غذاهایی را انتخاب کنید که مدفوع را سفت کند. غذاهای سفت کننده مدفوع و برخی از غذاهای کم فیبر، مدفوع را سفت تر می کنند.
رژیم BRAT را امتحان کنید: نان تست، سیب زمینی، رشته فرنگی، گوشت گاو بدون چربی، ماهی و مرغ یا بوقلمون بدون پوست نیز گزینه های خوبی هستند.
مصرف کافئین، الکل، قهوه، نوشابه، چای غلیظ و شکلات را محدود کنید. الکل می تواند منجر به کم آبی بدن شود.
برای جلوگیری از گرفتگی معده از لوبیا، کلم، کلم بروکسل، آبجو و نوشابه های گازدار خودداری کنید.
گاهی اوقات، اسهال می تواند عدم تحمل لاکتوز را در شما به طور موقت ایجاد کند. از لبنیات تا زمانی که اسهال شما برطرف شود اجتناب کنید.
درمان اسهال با چای خشک و ماست
هر روز باید حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.
آب مرغ (بدون چربی)، چای با عسل و نوشیدنی های ورزشی نیز گزینه های خوبی هستند.
بین وعده های غذایی مایعات بنوشید.
پروبیوتیک های مایع نیز ممکن است کمک کنند. اگر اسهال به دلیل مصرف آنتی بیوتیک ها بوجود آمده باشد با مصرف پروبیوتیک و کلستریدیوم دیفیسیل میتوان از آن جلوگیری کرد.
پاسخ ها