
آیا تجربه مدیتیشن و مراقبه دارید؟ میدانید وقتی هر روز مدیتیشن میکنید چه اتفاقی برای مغزتان میافتد؟ اگر تجربه مدیتیشن نداشته باشید، ممکن است درباره اثرات آن تردید کنید. اما کسانی که آن را تجربه کردهاند، نظر دیگری دارند؛ بهویژه آنهایی که بهطور منظم و در زمانهای معین به این کار میپردازند. براساس مطالعات علمی، مدیتیشن منظم روزانه میتواند شکل، اندازه و عملکرد مغز را تغییر دهد. بهبود حافظه، توجه و یادگیری از بارزترین اثرات مدیتیشن بر مغز شماست. با ما همراه شوید و پاسخ سوال «اگر هر روز مدیتیشن کنیم چه میشود» را بگیرید!
در اثر مدیتیشن، تغییرات ساختاری در مغز ایجاد میشود. بخش خاکستری مغز مسئول مواردی چون تفکر و تصمیمگیری، حافظه و یادگیری، کنترل حرکات، احساسات و عواطف است. مطالعات جدید نشان داده است که مدیتیشن ماده خاکستری مغز را افزایش میدهد.
«با این حجم زیاد شواهد علمی که از مدیتیشن حمایت میکنند، اگر قرار بود مدیتیشن قرص باشد، هر پزشکی آن را تجویز میکرد!» این گفته دکتر میرلا لافتوس (متخصص پزشکی تلفیقی در دانشگاه پزشکی ییل) درباره مدیتیشن است. اکنون نگاهی دقیقتر و عمیقتر به تأثیر مدیتیشن منظم بر مغز خواهیم داشت. ادامه این مطلب را از دست ندهید.

مدیتیشن، ابداع زندگی مدرن نیست اما برای ما که خواه ناخواه غرق این زندگی شدهایم، مثل نجاتغریق است. علم هر روز آثار و ابعاد تازهای از این تمرین باستانی را کشف و اعلام میکند. موجی از تحقیقات در چند دهه گذشته، اثرات مدیتیشن را بر مغز و بدن بررسی کردهاند و توانستهاند تأثیر این کار را بر جنبههای بسیاری از ساختار و عملکرد مغز را نشان دهند.
مدیتیشن با افزایش غلظت ماده خاکستری میتواند به افزایش حجم مغز کمک کند. اثر ویژه این رخداد در مغز در مناطقی است که به حافظه، یادگیری و تنظیم احساسات و دیدگاهها ربط دارد.
تأثیر ساختاری دیگری که مدیتیشن روزانه و منظم بر ساختار مغز دارد، افزایش ضخامت لوب پیشانی است. مدیتیشن منظم با افزایش ضخامت قشر جلوی مغز، در بهبود عملکردهای سطح بالاتر (مانند آگاهی، تمرکز، حافظه و تصمیمگیری) مؤثر است. علاوهبراین، اتصال عصبی و عملکرد شناختی در این ناحیه را بهبود میدهد.
نوروپلاستیسیته یعنی توانایی مغز برای تغییر و بازسازی خود بر اساس اطلاعات و تجربیات جدید. لازم است الگوهای اتصال عصبی در مناطق مختلف مغز، وضعیت مطلوبی داشته باشند تا عملکردهای شناختی، پردازش اطلاعات و تنظیم عاطفی بهخوبی انجام شود. مدیتیشن روزانه میتواند این الگوهای اتصال عصبی را بهبود بخشد.
دوپامین و سروتونین دو نوروترنسمیتر (انتقالدهندههای عصبی یا پیامرسانهای شیمیایی) در مغز هستند. هرقدر مقدار این دو ماده بیشتر باشد، عملکرد بهتری در زمینه خواب، رشد و متابولیسم و نیز تعادل عاطفی و احساسات مثبت (مانند شادی) خواهیم داشت. مدیتیشن بر تقویت و افزایش این نوروترنسمیترها اثر مستقیم دارد.
مدیتیشن همانطور که بر تنظیم فشار خون، روند تنفس و آرامش ضربان قلب ما تأثیر دارد، امواج مغزی ما را نیز تغییر میدهد. مدیتیشن روزانه میتواند سطوح بالاتری از امواج گاما را ایجاد کند. این امواج کمک میکنند طعم آرامش را بچشیم و تمرکز و پردازش بهتر اطلاعات را تجربه کنیم. بر این اساس، افزایش ادراک، حل مسئله و هوشیاری، از دستاوردهای دیگر این تمرین باستانی برای ما خواهد بود.
با تغییراتی که مدیتیشن در ساختار و عملکرد مغز ایجاد میکند، مزیتهای ذهنی، عاطفی و شناختی چندگانهای به سوی ما میآید. اثرات مراقبه محدود به سلامت روان نیست بلکه برای سیستم عصبی و ایمنی بدن ما نیز ارمغانهایی دارد.
برجستهترین فواید و اثرات مدیتیشن در این موارد است:
![]()
با گنجاندن مدیتیشن در برنامه روزانه میتوانید تغییراتی اساسی در جسم، روان و زندگی خود رقم بزنید. شاید سخت به نظر برسد که ناگهان یک روتین جدید به برنامه خود اضافه کنید. نگران نباشید. راهکارهایی هست که کمک میکند شروعی ساده داشته باشید. این شما و این هم روش تبدیل مدیتیشن به یک عادت روزانه:
هدف: آرام کردن ذهن و تمرکز بر لحظه حال با توجه به دم و بازدم.
هدف: افزایش آگاهی از بدن و رهاسازی تنشهای فیزیکی به صورت آگاهانه.
هدف: پرورش حس شفقت، مهربانی و ارتباط مثبت با خود و دیگران.
هدف: ترکیب حرکت فیزیکی ملایم با ذهنآگاهی و تمرکز بر حواس.

مدیتیشن تمرینی برای حضور، ادراک حقیقت و نیروی اکنون است. این تمرین از روزگار باستان و در مکتبهای مختلف به شکلهایی گوناگون پدید آمده است و امروز در سرسام زندگی مدرن به فریاد ما میرسد. مدیتیشن با توجه بر یک حس خاص، صدا، تصویر، کلام و دیگر موارد به ما کمک میکند تا از پیچیدگیها و همهمهها نجات یابیم. وجود ما مثل آبگیری مشوش است که با مراقبه و مدیتیشن آرام میگیرد و جهان پیرامونش را مانند آیینهای شفاف بازمیتاباند. آنچه ما در این جهان نیازمند آنیم همین است: رهایی از تشویشهایی که مانع ادراک درست و بهکاربستن تواناییهایمان میشوند. مدیتیشن روزانه بهترین راه برای رهایی از این تشویشها و ناآرامیهاست.
پاسخ ها