اگر پزشک برایتان برونکوسکوپی تجویز کرد، چندان نگران نشوید. پزشک به‌کمک برونکوسکوپی ریه و مسیر هوایی شما را می‌بیند. معمولا پزشک متخصص ریه (پولمولوژیست) از این روش برای اهداف مختلفی بهره می‌گیرد. می‌دانید برونکوسکوپی چیست و در چه مواردی تجویز می‌شود و چطور انجام می‌شود؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
انواع برونکوسکوپی
در برونکوسکوپی پزشک می‌تواند جعبه صوتی، نای و نایژه‌ها را ببیند. برونکوسکوپی ۲ نوع دارد: برونکوسکوپی منعطف و سفت. تفاوت اصلی این ۲ روش در عرض برونکوسکوپ است.
برونکوسکوپ سفت یک لوله صاف است که فقط برای دیدن مسیر هوایی بزرگ استفاده می‌شود. این روش کاربردهای مختلفی دارد، از جمله:
- برداشتن مقدار زیادی ترشح یا خون؛
- مهار خون‌ریزی؛
- برداشتن اجسام خارجی؛
- برداشتن بافت بیمار یا ضایعه؛
- استفاده در روش‌هایی مثل گذاشتن استنت.
برونکوسکوپ منعطف کاربرد بیشتری دارد و رایج‌ترین نوع برونکوسکوپی است. در این روش، برخلاف نوع سفت، پزشک می‌تواند برونکوسکوپ را وارد مسیرهای هوایی کوچک‌تر و برای موارد مختلفی استفاده کند، از جمله:
- قراردادن لوله‌ای کوچک در مسیر هوایی برای بهبود اکسیژن‌رسانی؛
- بیرون‌کشیدن ترشحات؛
- گرفتن نمونه بافتی؛
- واردکردن دارو به درون ریه.
علت انجام برونکوسکوپی
برونکوسکوپی معمولا برای پیداکردن علت مشکلات ریه استفاده می‌شود. مثلا در صورت خس‌خس سینه یا سرفه مداوم یا نتیجه غیرطبیعی آزمایش پرتوی ایکس، ممکن است پزشک برونکوسکوپی را تجویز کند. برونکوسکوپی برای موارد دیگری مثل نمونه‌گیری از مخاط و بافت ریه، برداشتن اجسام خارجی یا برطرف‌کردن انسداد مسیر هوایی و درمان مشکلات ریوی هم استفاده شود.
برونکوسکوپی به دلایل دیگری هم انجام می‌شود، از جمله:
- تشخیص عفونت ریه؛
- بررسی تومور یا سرطان برونش؛
- تشخیص علت بالاآوردن خون؛
- فلج تارهای صورتی؛
- قراردادن یک لوله کوچک برای بازنگه‌داشتن مسیر هوایی (استنت)؛
- درمان مشکلات ریوی (برونکوسکوپی مداخله‌ای) مثل خون‌ریزی، تنگی غیرطبیعی مسیر هوایی یا روی هم خوابیدن ریه (پنوموتوراکس).
در بعضی روش‌ها، ممکن است وسیله‌ای تخصصی همراه با برونکوسکوپ استفاده شود که ممکن است ابزاری کوچک برای نمونه‌برداری، کوتر الکتریکی برای مهار خون‌ریزی یا لیزر برای کاهش اندازه تومور مسیر هوایی باشد. همچنین روش‌های خاصی برای اطمینان از درستی نمونه‌برداری وجود دارند. در افراد مبتلا به سرطان ریه، برای بررسی گره‌های لنفی درون قفسه سینه از برونکوسکوپی همراه با سونوگرافی داخلی استفاده می‌شود که به آن سونوگرافی اندوبرونشیال گفته می‌شود و پزشک به‌کمک آن درمان مناسب را تعیین می‌کند. این روش برای تشخیص سایر سرطان‌های منتشرشده هم استفاده می‌شود.
عوارض برونکوسکوپی چیست
عوارض برونکوسکوپی شایع نیستند و معمولا خفیف‌اند. در موارد نادر، ممکن است عوارض برونکوسکوپی شدید باشند. عوارض بیشتر در مواردی رخ می‌دهند که مسیر هوایی به‌سبب بیماری، ملتهب شده یا آسیب دیده باشد. ممکن است عوارض ناشی از خود برونکوسکوپی یا استفاده از آرام‌بخش یا بی‌حسی موضعی با دارو باشند.
- خون‌ریزی: احتمال خون‌ریزی در زمان نمونه‌برداری بیشتر است. معمولا خون‌ریزی خفیف است و بدون درمان قطع می‌شود.
- کلاپس ریه: در موارد نادر، ممکن است مسیر هوایی هنگام برونکوسکوپی آسیب ببیند. اگر ریه سوراخ شود، شاید هوا در فضای اطراف ریه جمع شود که موجب روی‌هم‌خوابیدن یا کلاپس ریه می‌شود. معمولا این مشکل به‌راحتی برطرف می‌شود، اما ممکن است به پذیرش در بیمارستان نیاز داشته باشید.
- تب: تب بعد از برونکوسکوپی شایع است، اما همیشه نشانه عفونت نیست و معمولا به درمان نیاز ندارد.
- تحریک مسیر هوایی.
- تحریک تارهای صوتی.
محدودیت استفاده از برونکوسکوپی
در بعضی موارد، بیمار نمی‌تواند از برونکوسکوپی استفاده کند از جمله:
- انسداد شدید مسیر هوایی؛
- فشار خون بالا در عروق خونی ریه؛
- سرفه یا حالت تهوع شدید؛
- کمبود اکسیژن خون.
اگر میزان دی‌اکسیدکربن خون خیلی زیاد باشد یا فرد دچار تنگی نفس باشد، قبل از برونکوسکوپی به دستگاه اکسیژن نیاز دارید. این کار به این منظور است که در زمان قرارگیری برونکوسکوپ، اکسیژن مستقیم وارد ریه شود.
آمادگی برای برونکوسکوپی
آمادگی برای برونکوسکوپی معمولا شامل محدودیت غذایی و دارویی و انجام اقدامات احتیاطی است. باید فهرستی از داروهای مصرفی از جمله داروهای تجویزی، بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی را در اختیار پزشک قرار دهید.
- غذا و دارو: احتمالا باید از چند روز قبل از برونکوسکوپی، مصرف داروهایی مثل ایبوپروفن، داروهای دیابت، رقیق‌‌کننده‌های خون مثل آسپرین، کلوپیدوگرل و وارفارین را قطع کنید. همچنین حدود ۴ تا ۸ ساعت قبل از برونکوسکوپی نباید چیزی بخورید و بنوشید.
- لباس و وسایل شخصی: در روز برونکوسکوپی، باید دندان مصنوعی یا دندان‌های متحرک را دربیاورید. همچنین باید سمعک، لنز تماسی یا عینک را بردارید.
- سایر موارد: بعد از برونکوسکوپی به‌خاطر تأثیر دارو نمی‌توانید رانندگی کنید و بهتر است چند روزی فردی کنار شما باشد.
مراحل انجام برونکوسکوپی
برونکوسکوپی را می‌توان در کلینیک یا اتاق عمل بیمارستان انجام داد. کل فرایند از آماده‌سازی تا بهبودی بعد از جراحی حدود ۴ ساعت طول می‌کشد. خود فرایند برونکوسکوپی حدود نیم تا ۱ ساعت زمان می‌برد.
۱. قبل از برونکوسکوپی
- از شما می‌خواهند لباستان را با گان بیمارستان عوض کنید. سپس به پشت روی تخت دراز بکشید و دست‌هایتان را کنار خود قرار دهید. بعد تیم پزشکی شما را به مانیتور متصل می‌کنند تا ضربان قلب، فشار خون و میزان اکسیژن شما در طول فرایند بررسی شود.
- ممکن است به شما داروی آرام‌بخش درون‌رگی تزریق کنند تا آرام باشید. احساس خواب‌آلودگی خواهید داشت، اما همچنان آگاهید و می‌توانید در طول فرایند به سؤالات پزشک پاسخ بدهید. همچنین ممکن است قبل و بعد از برونکوسکوپی به شما آنتی‌بیوتیک بدهند.
- داروی بی‌حسی روی گلوی شما اسپری می‌شود. گاهی اوقات ژل بی‌حس‌کننده روی بینی شما زده می‌شود. این داروها ناحیه مدنظر را بی‌حس می‌کنند و حالت تهوع و سرفه ناشی از ورود برونکوسکوپ به درون گلو را کاهش می‌دهند. ممکن است دارو در ابتدا طعم ناخوشایندی داشته باشد، ولی این طعم از بین می‌رود. همچنین بزاق شما با دستگاه مکش برداشته می‌شود، چون احتمالا نمی‌توانید آن را ببلعید.
۲. در طول برونکوسکوپی
- در طول برونکوسکوپی، برونکوسکوپ در بینی یا دهان شما قرار می‌گیرد. در سر برونکوسکوپ یک چراغ و یک دوربین بسیار کوچک قرار دارد که تصویر آن روی مانیتور ظاهر می‌شود و به پزشک کمک می‌کند تا عملیات را انجام دهد.
- برونکوسکوپ به‌آرامی در پشت گلوی شما پیش می‌رود، از تارهای صوتی عبور می‌کند و وارد مسیر هوایی می‌شود. ممکن است احساس ناراحتی کنید، اما آسیب نمی‌بینید. تیم پزشکی سعی می‌کنند تا حد امکان راحت باشید.
- ممکن است نمونه بافتی یا مایع گرفته شود. این وسیله از طریق برونکوسکوپ وارد مسیر هوایی شود. ممکن است پزشک درباره درد در قفسه سینه، پشت یا شانه سؤال بپرسد. در کل نباید احساس درد کنید.
۳. بعد از برونکوسکوپی
- باید چند ساعت بعد از برونکوسکوپی بررسی شوید. همچنین ممکن است چند ساعت بعد از برونکوسکوپی دهان و گلوی شما بی‌حس باشند. تا زمان رفع بی‌حسی، نباید چیزی بخورید یا بنوشید. این کار از ورود غذا و مایع به درون مسیر هوایی و ریه شما جلوگیری می‌کند.
- بلافاصله بعد از برونکوسکوپی، عکس‌برداری از ریه انجام می‌شود تا از سلامت ریه شما مطمئن شوند. همچنین بزاق شما از نظر وجود خون بررسی می‌شود.
- زمانی که دهان و گلوی شما بی‌حس نیست، می‌توانید طبیعی بلع و سرفه کنید یا چیزی بنوشید. با چند جرعه آب شروع کنید. بعد می‌توانید غذاهای نرم مثل سوپ یا سس سیب بخورید. زمانی که احساس راحتی کردید، سایر غذاها را مصرف کنید.
- ممکن است گلودرد خفیف، گرفتگی صدا، سرفه یا گرفتگی عضلانی داشته باشید. همه این موارد طبیعی‌اند. غرغره آب گرم و مکیدن آب‌نبات گلو احتمالا ناراحتی را کم می‌کند. فقط مطمئن شوید که قبل از غرغره یا مکیدن آب‌نبات، بی‌حسی شما از بین رفته باشد.
در این موارد، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- تبی که بیشتر از ۲۴ ساعت طول بکشد؛
- افزایش درد قفسه سینه؛
- مشکلات تنفسی؛
- بالاآوردن بیشتر از ۱ قاشق چای‌خوری خون.
تفسیر نتایج برونکوسکوپی
معمولا ۱ تا ۳ روز بعد از برونکوسکوپی ریه نتیجه آن آماده می‌شود. پزشک بر اساس نتایج تصمیم می‌گیرد که چطور مشکلات ریه را درمان کند. ممکن است به آزمایش یا روش دیگری نیاز داشته باشید. اگر در طول برونکوسکوپی نمونه‌برداری انجام شده باشد، باید پاتولوژیست نمونه را بررسی کند. از آنجایی که نمونه بافتی نیاز به آماده‌سازی خاصی دارد، آماده‌شدن بعضی از نتایج زمان بیشتری می‌برد. بعضی از نمونه‌ها برای ارزیابی ژنتیکی ارسال می‌شوند و ۲ هفته یا بیشتر زمان می‌برند.
شما بگویید
شما چقدر با برونکوسکوپی آشنایی دارید؟ آیا تابه‌حال از این روش استفاده کرده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها