دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن (AMD) یا تباهی لکه زرد نوعی بیماری چشمی است که ممکن است با گذشت زمان بدتر شود. این بیماری هنگامی اتفاق میافتد که بخش کوچک مرکزی شبکیه چشم که ماکولا نامیده میشود، بهمرور زمان تحلیل رود (شبکیه بافت عصبی حساس به نور در پشت [داخلیترین بخش] چشم است). این بیماری چون با افزایش سن اتفاق میافتد، اغلب دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن خوانده میشود. نوع دیگری از دژنراسیون ماکولا، بیماری استارگارد (stargardt) یا دژنراسیون ماکولای جوانان نامیده میشود که در کودکان و جوانان اثر میگذارد. در ادامه درمورد بیماری دژنراسیون ماکولا، علائم و عوامل ایجاد آن، راههای تشخیص و درمان آن بیشتر میخوانید. همراه ماباشید.
آنچه در این مقاله میخوانید:
دژنراسیون ماکولای خشک و مرطوب | علائم دژنراسیون ماکولا | عوامل ایجاد دژنراسیون ماکولا | تشخیص دژنراسیون ماکولا | درمانهای موجود دژنراسیون ماکولا | پیشگیری از دژنراسیون ماکولا
دو نوع اصلی دژنراسیون ماکولا یا تباهی لکه زرد وجود دارد:
بیشتر افراد به نوع خشک دژنراسیون ماکولا مبتلا میشوند؛ اما نوع خشک ممکن است به نوع مرطوب منجر شود. تنها ۱۰درصد مردم به دژنراسیون ماکولای نوع مرطوب دچار میشوند.
اگر دژنراسیون ماکولا دارید، لازم است بینایی خود را بهدقت بررسی کنید و مرتب به چشمپزشک مراجعه کنید.
در اوایل بیماری ممکن است فرد هیچ علامت قابلتوجهی از تباهی لکه زرد نداشته باشد. این بیماری ممکن است تشخیص داده نشود تا زمانی که اوضاع بدتر شود یا روی هر دو چشم اثر بگذارد. علائم دژنراسیون ماکولا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اگر هرکدام از این علائم را دارید، هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن بیشتر در افراد مسن شایع است و دلیل اصلی ازدسترفتن شدید بینایی در افراد مسنتر از شصت سال است. تباهی لکه زرد ممکن است با ژنهای افراد در ارتباط باشد. اگر این بیماری در خانوادهای باشد، احتمالا خطر ابتلای اعضای این خانواده بیشتر میشود. دیگر عوامل خطرزا عبارتاند از:
سیگار کشیدن، داشتن فشار خون بالا یا کلسترول بالا، چاقی، خوردن مقدار زیادی چربی اشباعشده، داشتن پوست روشن، داشتن رنگ چشم روشن و زنبودن.
۱. با معاینه معمولی چشم ممکن است بتوان دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن را تشخیص داد. علامت اولیه وجود دروسن در زیر شبکیه یا جمعشدن رنگدانه است. پزشک درهنگام معاینه چشم میتواند اینها را ببیند.
۲. همچنین ممکن است پزشک از فرد بخواهد به شبکه آمسلر (Amsler grid) نگاه کند. شبکه آمسلر الگویی از خطوط صاف است که به تخته شطرنج شباهت دارد. ممکن است بیمار بعضی از خطوط صاف را موجدار ببیند یا گمان کند بعضی از خطوط درحال ازبینرفتناند. اینها شاید علائمی از تباهی لکه زرد باشند.
۳. اگر پزشک دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن را تشخیص دهد، ممکن است یکی از دو روش آنژیوگرافی و OCT یا هر دو را انجام دهد:
۴. در آنژیوگرافی، پزشک رنگی را درون سیاهرگ بازو تزریق میکند. همانطور که رنگ ازطریق عروق خونی در شبکیه چشم جریان مییابد، عکس از چشم گرفته میشود. اگر عروق جدیدی وجود داشته باشند یا عروق، مایع یا خون را به درون ماکولا نشت کنند، عکسها محل دقیق یا نوع آنها را نشان میدهند.
۵. OCT عکس سهبعدی خاصی از شبکیه است که وضعیت آن را نشان میدهد.
به یاد داشته باشید که مراجعه مرتب به چشمپزشک برای تشخیص زودهنگام دژنراسیون ماکولا اهمیت فراوانی دارد.
هیچ درمان قطعیای برای دژنراسیون ماکولا وجود ندارد. درمانها فقط ممکن است روند بیماری را آهسته کنند یا از بیمار دربرابر ازدستدادن شدید بیناییاش محافظت کنند. گزینههای موجود شامل موارد زیر است:
محققان درباره درمانهای جدیدی برای دژنراسیون ماکولا هم مطالعه میکنند. این درمانها هنوز در مرحله آزمایشی است. از این درمانها میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
مطالعه گستردهای نشان میدهد که بعضی از مردم مبتلا به AMD نوع خشک میتوانند با مصرف مکملهایی مثل ویتامین سی (C) و ویتامین ای (E)، لوتئین، زیزانتین (zeaxanthin)، روی (zinc) و مس روند بیماری را آهسته کنند. از پزشک خود بپرسید که این مکملها به شما هم کمک میکند یا خیر.
افراد بهندرت همه بینایی خود را با دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن از دست میدهند. ممکن است دید مرکزی آنها بد باشد؛ اما همچنان میتوانند بسیاری از فعالیتهای عادی روزانه را انجام دهند. نوع خشک دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن بهآرامی بدتر میشود؛ بنابراین میتوانید بیشترِ بینایی خود را حفظ کنید.
دژنراسیون ماکولای نوع مرطوب علت اصلی ازدستدادن دائمی بینایی است و اگر هر دو چشم را درگیر کند، به کیفیت زندگی لطمه میزند. دژنراسیون ماکولای مرطوب احتمالا به درمانهای مرتب نیاز داشته باشد. دید خود را پیوسته بررسی کنید و توصیههای پزشکی را انجام دهید.
اگر درباره بیماری دژنراسیون ماکولا سؤال یا تجربهای دارید، میتوانید زیر همین مطلب در بخش دیدگاه با ما و خوانندگان عزیز به اشتراک بگذارید.
پاسخ ها