اگر در دنیای موسیقی تازه‌کار هستید، ممکن است گاهی از تلاش برای خواندن نت‌های یک قطعه موسیقی ناامید شوید. درمورد لزوم فراگیری نت‌خوانی، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد: به‌عقیده بسیاری از اهل‌فن، نت‌خوانی صحیح یکی از اساسی‌ترین مهارت‌هایی است که باید در مسیر فراگیری موسیقی بیاموزید؛ عده‌ای دیگر معتقدند که نوازندگان، برای نواختن ساز، الزامی به یادگیری تمام‌وکمال نت‌خوانی ندارند. به هر صورت، مسلم است که برای تبدیل‌شدن به یک نوازنده خوب، داشتن مهارت نت‌خوانی به‌تنهایی کافی نیست؛ نواختن صحیح و دل‌نشین قطعه‌ای که قادر به نت‌خوانی آن هستید، بدون تمرین و تکرار مداوم، شدنی نیست. اگر ساز پیانو را انتخاب کرده‌اید و فکر می‌کنید بدون داشتن مهارت نت‌خوانی، پیانیست قابلی نخواهید شد، برای آموزش خواندن نت های پیانو این مقاله را بخوانید.
موسیقی یک قانون اخلاقی است که به جهان روح می‌بخشد، بال‌های ذهن را برای پرواز خیال می‌گشاید و نشاط زندگی را به ارمغان می‌‌آورد.
– افلاطون
یادگیری هر مهارتی فرازونشیب‌هایی دارد. کسب مهارت در خواندن نت پیانو نیز از این قاعده مستثنا نیست. در مسیر یادگیری نت‌خوانی، دو نکته مثبت وجود دارد که می‌تواند موجب قوت‌قلب شما شود:
نکته اول اینکه تسلط بر نت‌خوانی محال نیست. زمان و تلاشی که برای کسب این مهارت صرف می‌کنید، به نتیجه خواهد رسید.
نکته دوم این است که منابع خوب بسیاری، از کتاب‌ها گرفته تا ویدئوها و وب‌سایت‌های آموزشی، برای یادگیری و تقویت نت‌خوانی وجود دارند؛ بنابراین بابت وجود و دردسترس‌بودن منابع آموزشی، نگران نباشید. وب‌سایت نت دونی یکی از وب‌سایت‌های ایرانی فعال در این زمینه است. این وب‌سایت بزرگترین سامانه خرید نت های موسیقی است که در آن امکان دریافت نت های موسیقی رایگان برای نوازندگان تازه کار فراهم شده است. نت دونی تنها سامانه ثبت و فروش نت های موسیقی و دارای مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد است.
وجود منابع آموزشی فراوان بسیار دلگرم‌کننده است؛ اما باید بدانید که کار اصلی در زمینه یادگیری نت‌خوانی پیانو بر عهده خود شماست. کسب مهارت در نت‌خوانی پیانو هیچ راه میانبر و هیچ ترفند سحرآمیزی ندارد. فهم کامل آنچه روی یک برگه نت نوشته شده است، نیاز به سخت‌کوشی و صرف زمان و تلاش دارد. شاید افراد بسیاری را بشناسید که به کلاس موسیقی رفته‌اند؛ اما سؤال اینجاست که چند نفر از آنها در این مسیر ثابت‌قدم بوده‌اند؟ چند نفر از آنها مدام در حال تمرین هستند و از نواختن لذت می‌برند و زیبا می‌نوازند؟ احتمالا تعداد آنها انگشت‌شمار است. حقیقت تلخ درباره موسیقی و نت‌خوانی این است که بسیاری از افراد وقتی با سختی‌های این مسیر روبه‌رو می‌شوند، انگیزه خود را از دست می‌دهند و از میانه راه کنار می‌کشند. برخی برای همیشه پیانو را به دست فراموشی می‌سپارند؛ اما هستند افرادی که تمام سختی‌های این مسیر را تحمل می‌کنند و به هدف خود می‌رسند.
نکته: اگر برای شروع از کیبورد استفاده می‌کنید، لازم است بدانید که خواندن نت کیبورد و نت پیانو تفاوتی با هم ندارند و این مطلب در هر صورت برای شما مفید و کاربردی خواهد بود.
قبل از شروع یادگیری نت‌خوانی، باید با برخی از کلمات و عبارت‌های مهم و کلیدی در این زمینه آشنا شوید.
در تمام قطعات مکتوب موسیقی، تعدادی خط افقی وجود دارد که با فاصله مشخص از هم رسم شده‌اند. به این خط‌ها «خطوط حامل» می‌گویند. نت‌های موسیقی، به ترتیبی که باید نواخته شوند، روی این خطوط نوشته می‌شوند. هر خط و هر فاصله بین دو خط به گام مشخصی اختصاص دارد. نت‌هایی که در بخش بالایی خطوط حامل نوشته می‌شوند، گام بالاتری دارند و برعکس.
در ابتدای قطعات پیانو معمولا دو سمبل مشاهده می‌کنید که همان کلیدهای باس و تربل هستند. گام نت‌هایی که در ادامه قطعه می‌آیند به‌کمک این کلیدها مشخص می‌شوند. بحث کلیدهای موسیقی بحثی پیچیده است؛ بهتر است در این مرحله به همین میزان توضیح اکتفا کنیم. کلید تربل (زیر) برای گام‌های بالا (نت‌هایی که معمولا با دست راست نواخته می‌شوند) و کلید باس (بم) برای گام‌های پایین‌تر (نت‌هایی که با دست چپ نواخته می‌شوند) است.
ساده‌ترین برگه‌های موسیقی نیز حاوی نت هستند. نت‌ها سمبل‌های متشکل از خطوط و گردی‌ها هستند و نقش الفبا را در موسیقی ایفا می‌کنند. گاهی سروکله زدن با این سمبل‌ها واقعا صبر ایوب می‌خواهد. نت‌ها نشان‌دهندۀ گام‌ها و کشش زمانی صداهایی هستند که باید نواخته شوند به عنوان مثال صدای نت «دو سیاه» با صدای نت «دو چنگ» هیچ تفاوتی ندارد؛ اما کشش زمانی نت چنگ نصف کشش زمانی نت سیاه است. صدای نت «سی دولاچنگ» با صدای نت «سل دولاچنگ» کاملا متفاوت است؛ اما کشش زمانی هر دوی این نت‌ها مساوی است.
تقریبا تمام قطعات پیانو، به‌جز برخی قطعات کودکانه و لالایی‌ها، در نگاه اول ترکیب درهم و گیج‌کننده‌ای از نت‌ها هستند. معمولا در سراسر قطعه سمبل‌های عجیب و ناآشنایی به چشم می‌خورد که انگار از اتصال چندین نت به وجود آمده‌اند. این سمبل‌ها آکورد نام دارند. خواندن صحیح و درک آکورد‌ها در نت‌خوانی پیانو بسیار مهم است. این گروه از نت‌ها، که معمولا تعداد آنها سه تاست، باید به‌صورت هم‌زمان نواخته شوند.
شاید تعریف مشخصی از گام موسیقی در ذهن نداشته باشید؛ اما بی‌شک این واژه به گوش‌تان آشناست. گام به مجموعه‌ای از نت‌های متوالی گفته می‌شود که معمولا ترکیب آنها با یکدیگر گوش‌نواز است. در موسیقی غربی، یک گام معمولا مجموعه‌های هفت‌تایی از نت‌هاست که با فواصل مشخصی از هم قرار گرفته‌اند. هر گام با یک نت پایین شروع می‌شود، بالا می‌رود و در انتها دوباره به نت‌های پایین ختم می‌شود. گام‌نوازی به‌معنای تکرار پی‌درپی یک الگوی مشخص است و از تمرینات رایج برای هنرآموزان پیانو است.
اُکتاو به معنی هشت‌تایی است. روی کیبورد پیانو هر هشت‌تایی متوالی از کلیدهای سفید، نت‌های دو (C) تا سل (G) را در بر می‌گیرد و این توالی تکرار می‌شود. به این مجموعه‌های متوالی، اکتاو گفته می‌شود. دو اکتاو متوالی، ۸ نت باهم فاصله دارند؛ به عبارت دیگر، اکتاو یک مجموعه متوالی از یک نت تا نت هم‌نام بعدی است.
بعد از آشنایی با اصطلاحات رایج در نت‌خوانی، نوبت به اصل کار می‌رسد؛ یعنی خواندن روان و سریع نت‌ها از روی برگه. برای رسیدن به این هدف باید با اصول اولیه موسیقی آشنا باشید.
در قسمت قبل تاحدودی با برخی از اصطلاحات رایج موسیقی آشنا شدید. سعی کنید اصطلاحات مربوط به پیانو را به‌خوبی یاد بگیرید و درک کنید. با این کار فهم نوشته‌های موجود در برگه‌های نت برای شما آسان‌تر می‌شود.
نت‌خوانی به‌معنای تفسیر صحیح نت‌هایی است که روی برگه مقابل شما قرار دارند؛ پس لازم است که نت‌ها را بشناسید. نگران نباشید! تعداد کل نت‌هایی که باید یاد بگیرید ۱۲ تاست. تمام کلیدهای پیانو تکرار همین ۱۲ نت هستند. این نت‌ها به‌ترتیب، دو (C)، رِ (D)، می (E)، فا (F)، سل (G)، لا (A) و سی (B) هستند.
خوب، شاید بپرسید که این نت‌ها فقط ۷ تا هستند نه ۱۲ تا! نگاهی به کلیدهای (کلاویه‌ها) پیانو بیندازید: مجموعه‌ای از کلیدهای سفید و سیاه را می‌بینید. کلیدهای سیاه کلیدهای شارپ یا فلَت نام دارند. این کلیدها باتوجه‌به کلیدهای سفید مجاورشان نام‌گذاری می‌شوند. به عنوان مثال کلید سیاه بین دو کلید سفید دو (C) و رِ (D) را دو شارپ یا دو دیز (C#) و نیز رِ فلت یا ر بِمل (Db) می‌نامند. با احتساب نت‌های مربوط به کلیدهای سیاه‌رنگ، مجموعه دوازده‌تایی نت‌ها کامل خواهد شد.
با نحوه نوشتن نت‌ها روی خطوط حامل آشنا شوید و سعی کنید نت‌های نوشته‌شده روی برگه‌های نت را بخوانید. البته این کارِ یک روز و دو روز نیست و برای اینکه چشم و ذهن‌تان راه بیفتد، نیاز به تمرین زیاد دارید.
هر نت جایگاه مشخصی روی خطوط حامل دارد. برخی نت‌ها روی خط نوشته می‌شوند و برخی دیگر در فاصله بین خطوط. نت‌هایی که در اکتاوهای دورتر از نت دوی میانی قرار دارند، با علامت‌های خاصی مشخص می‌شوند.
پیدا کردن کلید دو وسط روی پیانو فوق‌العاده آسان است. شما با مفهوم اکتاو آشنا شدید و می‌دانید که نت دو بعد از هر ۸ کلید سفید تکرار می‌شود. پشت پیانو بنشینید و کلید دویی را که در میانی‌ترین بخش کیبورد قرار دارد بفشارید. کلیدی که صدای آن را می‌شنوید همان نت دوی وسط است.
روی یک برگه نت، علاوه بر خطوط حامل و نت‌ها، علامت‌های دیگری نیز وجود دارند. اگر معنا و مفهوم هریک را ندانید، سردرگم خواهید شد. تعداد این نشانه‌ها زیاد است و آشنایی با آنها کمی زمان‌بر خواهد بود؛ اما اگر واقعا به‌دنبال تقویت مهارت نت‌خوانی هستید، بهتر است این علامت‌ها را به‌خوبی بشناسید.
مواردی که در این مقاله معرفی شدند، مقدمه‌ای برای یادگیری نت‌خوانی هستند. اگر قصد دارید که به‌صورت حرفه‌ای نت‌خوانی کنید، باید بر مفاهیمی از قبیل سرکلید، میزان‌نما، شدت صدا، علامت‌های نوانس و نواختن دودستی پیانو نیز تسلط داشته باشید.
نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود. اگر می‌خواهید در یک مراسم پشت پیانوی سالن بنشینید و یک قطعه از بتهوون را بدون نقص اجرا کنید، باید برای به‌حقیقت‌پیوستن این رؤیا از جان و دل مایه بگذارید.
بعد از آموختن اصول اولیه موسیقی، تمرین و تکرار مهم‌ترین قدم برای پیشرفت در نت‌خوانی است. یکی از بهترین راه‌ها برای تمرین نت‌خوانی این است که نت قطعات موسیقی موردعلاقه خود را دانلود کنید و باتوجه‌به آنچه می‌شنوید، نت‌ها را بخوانید. مثلا می‌توانید نت پیانو دلیار سارا نائینی، نت پیانو شب طولانی یا هر آهنگی که دوست دارید را در وب‌سایت نت دونی پبدا کنید و نواختن آن را تمرین کنید. در سایت نت دونی نت‌های مربوط به آثار اساتید حرفه‌ای و سرشناس موسیقی پاپ ایران در دسترس شما قرار دارد. با دانلود این نت‌ها می‌توانید به‌راحتی نت‌خوانی قطعات موردعلاقه خود را تمرین کنید. پشتیبانی ۲۴ ساعته نت دونی، در زمینه‌های مختلف، راهنمای شما خواهد بود. فراموش نکنید که برای تبدیل‌شدن به یک نوازنده خوب، داشتن مهارت نت‌خوانی به‌تنهایی کافی نیست؛ نواختن صحیح و دل‌نشین قطعه‌ای که قادر به نت‌خوانی آن هستید، بدون تمرین و تکرار مداوم شدنی نیست.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها