سیاست بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی اجتماعی بشر است. عالمان سیاسی از زمان شکل‌گیری نخستین آبادی‌ها تا به امروز درباره شکل حکومت و قوانینی که باید در جامعه وضع و اجرا شوند، بحث کرده‌اند و آثاری مهم در این حوزه چاپ و منتشر شدهاند که برخی از آنها حتی قدمتی چندهزارساله دارند. در این مقاله، می‌خواهیم ۱۲ مورد از کتاب های سیاسی که باید خواند را به شما معرفی کنیم. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
یکی از کتاب‌های سیاسی که حتما باید خواند، «جمهور» افلاطون است. این کتاب که سال ۳۸۱ پیش از میلاد نوشته شده، گفت‌وگویی خیالی بین سقراط و ۳ نفر دیگر است. در این کتاب، افلاطون با استفاده از مثال‌های مختلف و زبان داستانی نظریات خود در باب جامعه آرمانی، واقعیت، دانش، نوع حکومت و افراد شایسته حکمرانی را توضیح میدهد.
بدون شک اگر کسی می‌خواهد در حوزه علوم سیاسی مطالعه کند، «جمهور» افلاطون از اولین کتاب‌هایی است که باید بخواند.
اگر می‌خواهید درباره جامعه آمریکا و دموکراسی این کشور مطالعه کنید، کتاب «دموکراسی در آمریکا» اثر آلکسی دو توکویل، نویسنده و متفکر مشهور فرانسوی، مرجعی مناسب است. گرچه دو توکویل ۱۷۵ سال قبل به آمریکا سفر کرده است، مشاهدات و تحلیل‌های او از آن جامعه چنان دقیق‌اند که امروزه نیز ارزشمندند. دو توکویل با دقتی زیاد احوال جامعه آمریکا، رابطه مردم با حکومت و ماهیت آن را تحلیل کرده است.
حکومت‌ها چگونه شکل گرفتند و چه عواملی باعث شدند تا انسان‌ها به فکر تشکیل دولت بیفتند؟ علم سیاست به‌کمک علوم دیگر مانند تاریخ، باستان‌شناسی و حتی زیست‌شناسی تکاملی به دنبال پاسخ این پرسش‌هاست. یکی از کتاب‌هایی که شکل‌گیری و گسترش نهادهای حکومتی در جوامع گوناگون را بررسی و تحلیل می‌کند، کتاب «ریشه‌های نظم سیاسی» اثر فرانسیس فوکویاماست. فوکویاما دانش‌آموخته اقتصاد سیاسی است و یکی از مشهورترین نظریه‌پردازان این حوزه به شمار می‌رود. یکی از کتاب های سیاسی که باید خواند بی‌تردید این اثر فوکویاماست.
کتاب دیگری که از منظری جدید به تاریخ تشکیل نهادهای سیاسی می‌پردازد، اثر مشهور دو نویسنده (یکی اقتصاددان و دیگری سیاست‌دان) است. دارون عجم اغلو و رابینسون با همکاری یکدیگر درباره ریشه‌های توسعه‌یافتگی برخی جوامع و عقب‌ماندگی جوامع دیگر با نگاهی به سیر تحولات تاریخی و سیاسی هرکدام بحث می‌کنند. آنها نظریه‌ای نهادی برای دلیل اختلاف جوامع ارائه می‌کنند. بر اساس نظریه آنها، توسعه‌یافتگی جوامع به ماهیت نهادهای اقتصادی آنها وابسته است. این نهادها نیز به نوبه خود به ماهیت نهادهای سیاسی جامعه بستگی دارند. درنهایت رابطه بین فرودستان و فرادستان در هر جامعه، نوع نهادهای سیاسی و اقتصادی آن را تعیین می‌کند.
اگر کسی بخواهد درباره سیاست مطالعه کند، محال است سراغ هانا آرنت نرود، روزنامه‌نگار تیزبین و فیلسوفی که در باب ماهیت استبداد و شر پژوهش‌های فراوان کرده است. کتاب «توتالیتاریسم» حاصل توصیف دقیق او از دو جامعه آلمان و روسیه در زمان جنگ جهانی دوم است. او در کتابش شرح میدهد که چگونه این دو حکومت به‌ظاهر متفاوت ماهیتی یکسان داشته‌اند و هر دو از روش‌هایی مشابه برای حفظ و گسترش استبداد استفاده می‌کرده‌اند.
حکومت چیست و چرا باید وجود داشته باشد؟ این یکی از پرسش‌های بنیادین علم سیاست است. پرسشی که بسیاری از متفکران در طول تاریخ کوشیده‌اند به آن پاسخ دهند. در میان این افراد، نام توماس هابز که برخی او را پدر علم سیاست نوین می‌خوانند هم به چشم می‌خورد. وی در کتاب مشهورش «لویاتان»، درباره ضرورت وجود حکومت استدلال‌های محکمی می‌آورد. به‌اعتقاد او، انسان بدون حکومت در وضع طبیعی و همواره در جنگ است. حکومت که او با نام لویاتان از آن یاد می‌کند، شکل می‌گیرد تا نظم و آرامش و قانون حاکم شود. انسان‌ها بخشی از آزادی طبیعی خود را فدا می‌کنند تا از وضعیت «جنگ همه علیه همه» خلاص شوند.
درباره انقلاب کبیر فرانسه کتاب‌های زیادی نوشته شده است و یکی از کتاب‌هایی که از منظر سیاسی و البته انتقادی به این انقلاب نگریسته، اثر مشهور ادموند برک است. برک، نظریه‌پرداز سیاسی، این کتاب را سال ۱۷۹۰ نوشت و در آن علیه انقلاب فرانسه موضع گرفت. برک مخالف انقلاب‌هاست و می‌گوید این رویدادها گرچه آرمان‌های بلندی دارند، واقع‌بینانه نیستند و خیلی زود به دام خشونت و سلطه گری می‌افتند. به‌اعتقاد او، اصلاحات تدریجی و آرام نسخه بهتری برای توسعه است.
چه رابطه‌ای بین سیاست و روان‌شناسی وجود دارد؟ کتاب «یونگ و سیاست» تلاشی است برای پاسخ به این پرسش. در این کتاب اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی کارل گوستاو یونگ، روان‌شناس مشهور سوئیسی، تحلیل و با فروید مقایسه می‌شود. خود یونگ هرگز کتابی درباره سیاست ننوشت و فقط گاهی در گفته‌های خود به موضوع سیاست پرداخت. نویسنده کتاب تلاش کرده است تا با جمع‌آوری این نظرات و تحلیل آنها، این نظرات را سازمان‌دهی‌شده ارائه کند.
نویسندگان ایرانی نیز آثاری تأمل‌برانگیز درباره سیاست و تاریخ سیاست نوشته‌اند که یکی از آنها کتاب «کومله» اثر محمود نادری است. او در این کتاب، با بررسی اسناد تاریخی درباره تشکیل، تحولات و انشعابات حزب کومله توضیح میدهد.
در میان آثار سیاسی نویسندگان ایرانی، یکی دیگر از کتاب های سیاسی که باید خواند، «تاریخ اندیشه سیاسی در ایران» است. جواد طباطبایی، پژوهشگر تاریخ و سیاست، در این اثر اندیشه سیاسی چند تن از چهره‌های مشهور تاریخ ایران را بررسی و تحلیل می‌کند. این کتاب از چند مقاله مجزا تشکیل شده است و نویسنده با فرض آنکه مخاطب اطلاعات تاریخی کافی دارد، به تحلیل نظریه‌های سیاسی چهره‌هایی مانند ابن مقفع، سعدی، عبید زاکانی، خواجه نظام‌المک و دیگران می‌پردازد. از آنجایی که طباطبایی پیرو نظریه ایران‌شهری است، این بررسی تاریخی را بر مبنای این نظریه انجام داده است.
آیا شنیدن واژگانی مانند کمونیسم، سوسیالیسم، لیبرالیسم، تئوکراسی، دموکراسی و تکنوکراسی شما را گیج می‌کند و معنای دقیقشان را نمی‌دانید؟ علوم سیاسی پر از واژگانی است که به «ایسم» ختم می‌شوند. برای آنکه مخاطبان و پژوهشگران با معانی و تاریخچه هرکدام از این مکتب‌ها و دسته‌ها آشنا شوند، کتبی با عنوان واژه‌نامه سیاسی منتشر شدهاند که یکی از آنها اثر شهریار زرشناس، روزنامه‌نگار و پژوهشگر ایرانی، است. وی در این کتاب با استفاده از منابع معتبر واژه‌های به‌کاررفته در حوزه سیاست را توضیح داده است.
بعید است کسی اهل مطالعه سیاسی باشد و کتاب «شهریار» ماکیاولی را نخوانده باشد. نیکولو ماکیاولی این کتاب را اولین بار سال ۱۵۱۳ منتشر کرد، اما هنوز هم پس از چند قرن در سراسر دنیا تجدید چاپ می‌شود. «شهریار» یا «آئین شهریاری» کتابی درباره باید و نبایدهای حکمرانی است. ماکیاولی با تفکیک سیاست از اخلاق رسیدن به قدرت و حفظ آن را به قدرت‌طلبان آموزش داده است. به همین خاطر در ادبیات سیاسی، واژه ماکیاولیسم و رفتار ماکیاولیستی به‌معنای کسی که بدون درنظرگرفتن اخلاقیات عمل می‌کند، رایج شده است. این کتاب را ناشران زیادی منتشر کرده‌اند، اما همچنان اولین ترجمه آن که کار داریوش آشوری بوده بهترین نسخه است.
کتاب‌های سیاسی موجود در بازار بسیار زیادند و به‌طبع معرفی تمام آنها در یک مقاله مقدور نیست. شما کدام‌یک از کتاب‌های معرفی‌شده در این مقاله را خوانده‌اید؟ چه کتاب‌های دیگری می‌شناسید که باید در فهرست کتاب‌های سیاسی که باید خواند جای بگیرند؟ نام آنها را در بخش نظرات برای ما و مخاطبان بنویسید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها