کیسه صفرا اندام کوچکی است که زیر کبد و بالای سمت راست شکم قرار دارد و شیره گوارشی صفرا را که در کبد تولید میشود، ذخیره می‌کند. گاهی اوقات این اندام آسیب می‌بیند یا سنگ تولید می‌کند و جراح مجبور به برداشتن کیسه صفرا میشود. در این مقاله، هرآنچه را لازم است درباره عوارض برداشتن کیسه صفرا و نحوه انجام جراحی آن بدانید گفته‌ایم.
به عمل برداشتن کیسه صفرا کوله‌سیستکتومی (cholecystectomy) می‌گویند. جراحی برداشتن کیسه صفرا به ۲ روش انجام میشود که در ادامه هریک را بررسی کرده‌ایم.
در این روش، جراح برش کوچکی (۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر) سمت راست و بالای شکم ایجاد می‌کند و کیسه صفرا را بیرون می‌آورد و سپس محل برش را بخیه می‌زند.
در این روش جراحی، جراح ۳ تا ۴ برش بسیار کوچک روی شکم ایجاد می‌کند. سپس با استفاده از لوله‌ای بلند و نازک به‌نام لاپاراسکوپ کیسه صفرا را از طریق یکی از برش‌های روی شکم از بدن خارج می‌کند. لوله لاپاراسکوپ به دوربینی کوچک و ابزارهای جراحی مجهز است. جراح با نگاه‌کردن به صفحه‌نمایش عمل جراحی را انجام می‌دهد.
روش جراحی لاپاراسکوپی کمتر تهاجمی است و به‌علت اینکه برش‌های بسیار کوچکی در شکم ایجاد میشود، خونریزی کمتری دارد و دوره نقاهتش هم معمولا کوتاه‌تر از روش باز این نوع جراحی است.
پزشک متخصص معمولا به چند دلیل تشخیص می‌دهد که کیسه صفرا باید برداشته شود:
وقتی کیسه صفرا دچار مشکل میشود، ممکن است این دردها را حس کنید:
تهوع، استفراغ و تب‌ولرز از علائم دیگر این عارضه‌اند.
عمل برداشتن کیسه صفرا اگرچه جراحی پیچیده و خاصی نیست، ممکن است خطراتی داشته باشد از جمله:
هنگام جراحی به روش لاپاراسکوپی، ابزارهای جراحی وارد ناحیه شکم می‌شوند که گاهی به روده‌ها یا رگ‌های خونی صدمه می‌زنند. ترومبوز سیاهرگی عمقی یکی دیگر از مسائلی است که برخی از افراد به‌خاطر این جراحی دچارش می‌شوند.
همچنین افراد بنا بر شرایط جسمانی خود ممکن است مشکلاتی خاص خود را داشته باشند. بنابراین پیش از عمل جراحی، تمام نگرانی‌هایتان را با جراح مطرح کنید و با آگاهی کامل به شرایط جراحی به اتاق عمل بروید.
شب قبل از عمل جراحی ممکن است جراح از شما بخواهد که غذا نخورید. حداقل ۴ تا ۸ ساعت پیش از جراحی نباید غذا یا نوشیدنی مصرف شود. همچنین قبل از جراحی هیچ نوع مکمل یا دارویی نباید مصرف شود. بنابراین اگر دارو یا مکملی مصرف می‌کنید، حتما به پزشکتان بگویید. البته استفاده از بیشتر داروهای تجویزی را می‌توانید ادامه دهید، اما برخی از داروها را به‌دلیل خطر ایجاد خونریزی نباید مصرف کنید.
برخی دیگر از اقدامات لازم برای آماده‌شدن برای جراحی عبارت‌اند از:
برداشتن کیسه صفرا معمولا نوعی جراحی سرپایی است، بنابراین اگر برای این نوع جراحی اقدام کرده‌اید، با خود همراه مطمئن داشته باشید تا پس از جراحی، شما را به خانه برساند. به‌سبب داروهایی که پیش از جراحی و حین عمل به شما داده میشود، به‌تنهایی نمی‌توانید به خانه بروید.
کوله‌سیستکتومی با استفاده از داروی بیهوشی عمومی انجام میشود. بنابراین هنگام عمل جراحی متوجه چیزی نخواهید شد. به‌محض اینکه بیهوش شدید، تیم پزشکی لوله‌ای را داخل گلویتان می‌کند تا بتوانید بهتر نفس بکشید. سپس جراح عمل جراحی کیسه صفرا را انجام می‌دهد. متخصص بیهوشی هم تمام علائم حیاتی شما از جمله ضربان قلب، فشار خون، تنفس و سطح اکسیژن خون را پایش می‌کند.
همان طور که گفته شد جراح با توجه به وضعیت شما، یکی از ۲ روش جراحی باز یا لاپاراسکوپی را انجام می‌دهد و اگر موقع جراحی نگران باقی‌ماندن سنگ‌های احتمالی در مجرای صفراوی باشد، با تصویربرداری (مانند اشعه ایکس یا سونوگرافی) وضعیت را مشخص می‌کند.
پس از پایان جراحی، برش‌های ایجاد‌شده روی شکم بخیه زده می‌شوند و شما به بخش ریکاوری می‌فرستند. معمولا ۱ تا ۲ ساعت طول می‌کشد تا اثر داروی بیهوشی از بین برود.
افرادی که عملشان از نوع لاپاراسکوپی بوده است، می‌توانند همان روز پس از ریکاروی به خانه بروند یا حداکثر ۱ شب در بیمارستان بمانند. اگر عمل لاپاراسکوپی انجام داده‌اید، احتمالا می‌توانید بدون کمک دیگران راه بروید و دردی هم حس نکنید. در ضمن نیازی به پرهیز غذایی و نوشیدنی نیست و بعد از یک هفته هم کاملا خوب می‌شوید. اما اگر جراحی باز بوده است، باید ۲ تا ۳ روز در بیمارستان بمانید و دوران نقاهت معمولا ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد.
زندگی بدون کیسه صفرا بیشتر مواقع با عوارض جانبی همراه است و برخی از افراد دچار یک یا چند مورد از عوارض آن می‌شوند. در ادامه، تعدادی از این عوارض را بررسی کرده‌ایم.
یکی از عوارض برداشتن کیسه صفرا اشکال در هضم چربی است. البته این مشکل معمولا پس از مدتی برطرف میشود و بدن روش جدیدی برای هضم چربی پیدا می‌کند. اما این عارضه در برخی از افراد طولانی میشود که علت آن ممکن است نشت صفرا به سایر اندام‌ها یا باقی‌ماندن سنگ صفرا در مجاری صفراوی باشد.
اسهال و نفخ شکم نتیجه سوء‌هاضمه‌اند که معمولا با وجود رژیم غذایی پرچرب و کم‌فیبر بدتر هم می‌شوند. نشت صفرا هم موجب کمبود صفرا برای هضم چربی‌ها میشود و درنهایت مدفوع را شل و آبکی می‌کند.
با اینکه برداشتن کیسه صفرا از یبوست فرد می‌کاهد، جراحی و فرایند بیهوشی بیمار موجب یبوست کوتاه‌مدت میشود. کم‌آبی بدن وضعیت را بدتر هم می‌کند.
هنگام جراحی برداشتن کیسه صفرا، در موارد بسیار نادر ممکن است جراح به روده صدمه بزند که منجر به انسداد روده میشود. پس از جراحی کیسه صفرا، کمی حس درد طبیعی است اما اگر درد تا چند روز بعد از جراحی همچنان ادامه داشت یا بدتر شد، حتما به جراح خبر بدهید.
اگر بعد از عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا سنگی در مجرای صفراوی باقی مانده باشد، فرد را دچار درد شدید یا یرقان (زردی پوست) می‌کند. انسداد کامل روده هم منجر به عفونت میشود.
عوارض ناشی از جراحی کیسه صفرا در زنان هم مانند مردان است و علائمی مشابه دارند. در واقع سازوکار کیسه صفرا در زنان و مردان یکسان است، بنابراین بیماری‌ها و عوارض مربوط به صفرا نیز در هر دو گروه مشابه‌اند.
خوشبختانه بیشتر مردم پس از برداشتن کیسه صفرا هم می‌توانند زندگی معمولی داشته باشند. کبد می‌تواند برای هضم چربی‌های موجود در غذاها به‌اندازه کافی صفرا تولید کند. البته برخی از افراد ممکن است دچار سوء‌هاضمه، نفخ و اسهال شوند.
اگر کیسه صفرای خود را جراحی کرده‌اید، برای اینکه به عوارض پس از جراحی دچار نشوید، بهتر است سبک زندگی‌تان را تا حدی تغییر دهید. از غذاهای پرچرب، تند و اسیدی پرهیز کنید. هرگز پرخوری نکنید و همیشه جانب اعتدال را رعایت کنید. در ضمن اگر ناراحتی‌های گوارشی‌تان طولانی‌مدت و حتی بدتر شدند، از بعضی نوشیدنی‌ها مانند قهوه، چای و دیگر ترکیبات کافئین‌دار هم پرهیز کنید. همچنین به‌تدریج مقدار فیبر مصرفی‌تان (همچون میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل) را افزایش دهید.
برخی از افراد می‌خواهند بدانند آیا برداشتن کیسه صفرا باعث چاقی میشود یا خیر. بنا بر نظر پزشکان، این احتمال وجود دارد. در واقع برداشتن کیسه صفرا روی دستگاه گوارش و پردازش غذا، به‌ویژه چربی‌ها، اثر منفی می‌گذارد و این وضعیت موجب افزایش وزن و چاقی برخی از افراد میشود. ممکن است بدن نتواند به‌راحتی چربی و قند را هضم کند، اما این مشکل را می‌توان با کنترل مصرف مواد غذایی، کم‌کردن مقدار غذای هر وعده و بیشترکردن تعداد وعده‌ها، پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب و مرتب ورزش‌کردن به حداقل رساند.
برخی از افراد پس از جراحی دچار درد و ناراحتی‌هایی می‌شوند که به آن سندرم پس از جراحی گفته میشود. علائم این سندرم درد در شکم، سوء‌هاضمه، اسهال، زردی در چشم و پوست (یرقان) و تب بالاست.
این سندرم معمولا به‌علت نشت صفرا به بخش‌هایی مانند معده یا جاماندن سنگ صفرا در مجرای صفراوی رخ می‌دهد. سندرم پس از جراحی معمولا کوتاه‌مدت است، اما در برخی از افراد چندین ماه طول می‌کشد تا برطرف شود.
خطرات بیهوشی عمومی معمولا نادرند، اما در صورت وقوع ممکن است جان بیمار را به خطر بیندازند مانند واکنش‌های شدید حساسیتی. قبل از انجام هر نوع عمل جراحی باید بیماری خاصی نداشته باشید یا آن بیماری مهارشده باشد. بدین ترتیب احتمال بروز چنین خطراتی را به حداقل می‌رسانید.
هنگام عمل جراحی از لیزر فقط برای ایجاد شکاف در شکم استفاده میشود و لیزر نقشی در خود جراحی کیسه صفرا ندارد. در حقیقت برش‌های لازم برای این نوع عمل را می‌توان با لیزر یا الکتروکوتر انجام داد.
نمی‌توان گفت که برداشتن کیسه صفرا پیامدهای منفی مزمن ندارد. طبق بررسی‌ها، حداقل ۴۰درصد افراد بعد از برداشتن کیسه صفرا دچار عوارض مزمن این جراحی می‌شوند. اگر شما از این گروه افراد هستید و گرفتار عوارض برداشتن کیسه صفرا شده‌اید، نگران نباشید. با تنظیم رژیم غذایی و ورزش منظم می‌توانید وضعیت جدیدتان را به‌خوبی کنترل کنید. اگر هم راه‌حل‌های دیگری می‌شناسید، خوشحال میشویم آنها را با ما در میان بگذارید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها