عفونت پستان در دوران شیردهی(ماستیت): علل ، علائم و نحوه درمان

عفونت پستان در دوران شیردهی که ناشی از نوعی باکتری است به وفور مشاهده می‌شود

عفونت پستان در دوران شیردهی، علت و راه های درمان

عفونت پستان در دوران شیردهی ناشی از باکتری های موجود در دهان نوزاد و تجمع شیر در مجرای پستان است که ماستیت نام دارد و منجر به تورم، احساس درد، سوزش، ترشح و تب و لرز می گردد. عفونت ماستیت در صورت عدم درمان موجب بروز توده هایی به نام آبسه ی سینه می شود که دمای عمومی بدن مادر را افزایش می دهد.  

عفونت پستان چیست؟

پستان متشکل از غدد و مجرای مختلفی است که به ناحیه ی رنگی نوک سینه و آرئول خاتمه می یابد. مجاری دربردارنده ی شیر از نوک پستان تا بافت های زیرین وجود دارد. در واقع زمانی که یک دختر بالغ می شود، در طی تغییرات هورمونی، نوعی رسوبات چربی در بافت پستان ها شکل  می گیرد که با رشد مجاری نیز همراه است.

غدد هایی در بافت سینه به نام غدد پستانی وجود دارند که موظف به تولید شیر برای نوزاد هستند. این غده ها توسط مجاری شیردهی با سطح پستان در ارتباط هستند. 

مجاری پستان پس از زاد و ولد نوزاد، سرشار از شیر می شوند که مهم ترین و کامل ترین تغذیه ی نوزاد تا دو سالگی به شمار می رود. 

در مواردی احتمال دارد در طول شیردهی، عفونت هایی به واسطه ی دهان نوزاد به مادر منتقل گردد که سبب شکل گیری نوعی عفونت پستان به نام ماستیت می شود. 

عارضه ی ماستیت در زنان شیرده به وفور مشاهده می گردد اما احتمال رخداد آن در مردان و بانوان عادی (حتی غیر شیرده) نیز وجود دارد. 

خطرناک ترین گونه ی ماستیت، آبسه ی سینه نام دارد که در اثر عدم درمان ماستیت و ورم پستان به وجود می آید و به گونه ای عوارض ماستیت به حساب می آید. به عبارتی آبسه موجب شکل گیری توده هایی غیر سرطانی و دردناک در بافت سینه می گردد که در اکثر موارد ترشح چرک هایی را از نوک سینه ی مادر به دنبال دارد.

خانم شیردهی که به آبسه ی سینه مبتلا می شود به موجب تراکم پذیری و متحرک بودن عارضه همواره گمان می کند که توده ها در جریان هستند. بیمار این نوع عفونت دچار تب های شدیدی می شود که احتمال دارد حتی پس از دو الی سه روز درجه ی حرارت بدن او کم نشود. 

عفونت پستان در دوران شیردهی عارضه ی ماستیت نام دارد

نشانه های ابتلا به عفونت پستان در دوران شیردهی

احتمال شکل گیری عفونت پستان یا ماستیت در سه ماه اول شیردهی، بیشتر از سایر دوران است. 

گسترده ترین نشانه های عفونت پستان بروز علائمی اعم از سوزش فراوان، درد های مزمن و تب و لرز می باشد. همچنین نشانه هایی مانند التهاب، بیحالی، دردهای عضلانی، سردرد، سفتی پستان، احساس گرما و قرمزی نیز علائم ماستیت محسوب می شوند. 

درد های مزمن سینه ناشی از عفونت پستان در دوان شیردهی در سه نوع شرایط متفاوت بروز پیدا می کنند. در یک نوع احتمال دارد تنها در طول شیردهی درد و سوزش پستان احساس شود. 

در نوع دیگر نیز پستان ها به موجب لمس دست ملتهب و دردناک می شوند. اما نوع سوم که شدید ترین درد پستان ناشی از ماستیت است با دردهای مداوم همراه است که احتمال تورم سینه را دو چندان می کند. 

یکی دیگر از علائم حاد عفونت پستان در دوران شیردهی، تب و لرز است. لرز ناشی از عفونت سینه، تمام بدن را تحت شعاع قرار می دهد و منجر به لرزش شدید بدن می گردد. 

تب نیز با حالتی مزمن، به افزایش دمای عمومی بدن منجر می شود که در اکثر موارد پس از گذشت 48 الی 72 ساعت تداوم دارد.

یکی از علائم عفونت پستان در دوران شیردهی، تب و لرز است

عوامل دخیل در شکل گیری عفونت پستان در شیردهی

به طور کلی دو نوع عامل در شکل گیری عفونت پستان زنان شیرده دخالت دارند. عامل اول به عفونت انتقالی از دهان نوزاد باز می گردد که در طی تغذیه ی کودک به مادر منتقل می شود. در واقع باکتری های موجود در دهان نوزاد، به واسطه ی ترک های موجود در نوک پستان مادر به داخل مجرای شیر سرایت پیدا می کند. 

عامل دوم نیز به انسداد مجرای شیردهی اختصاص دارد. در صورت که مجرای شیر مسدود باشد، راهی برای خروج شیر از سینه وجود ندارد. در طی این فرایند شیر در پستان ها باقی می ماند و با جذب میکروب ها، منجر به شکل گیری عفونت پستان می گردد. 

بهتر است بدانید که در طول بارداری بدن مادران در راستای تولید شیر اقدام می کند. در صورتی پس از به دنیا آمدن نوزاد، تخلیه ی شیر به ندرت صورت بگیرد، مجاری خروج شیر در پستان به گرفتگی و انسداد دچار می شود. بدین جهت در هر بازه ی زمانی که کودک خواستار تغذیه شد، در خصوص شیردهی او اقدام کنید.

از سری عوامل دیگری که سبب بروز عفونت پستان در بانوان می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شیردهی از یک پستان

• پوشیدن لباس زیر تنگ زنانه

• خوابیدن بر روی پستان ها در دوران شیردهی 

• جراحت و ترک های نوک پستان 

• فاصله ی زمانی طولانی در دو نوبت شیردهی

شیردهی از یک پستان موجب عفونت پستان در دوران شیردهی می شود

راهکارهای پیشنهادی در خصوص پیشگیری از عفونت پستان در دوران شیردهی

عفونت سینه در دوران شیردهی در مادرانی به وجود می آید که شیردهی پستانی انجام می دهند. آمارهای صورت گرفته بیانگر آن هستند که حدود 10 درصد از بانوان شیرده به عفونت ماستیت مبتلا می شوند. 

مؤثر ترین و متداول ترین راه کار پیشنهادی در راستای جلوگیری از بروز عفونت پستان، پیروی از رژیم غذایی سالم و متعادل در دوره ی شیردهی است. 

علاوه بر این زمانی که مادر از استراحت کافی برخوردار نباشد، با تضعیف سیستم ایمنی بدن در معرض ابتلا به عفونت پستان قرار می گیرد.

به طور کلی احتمال بروز عفونت های پستان در بانوانی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند و از عارضه های دیابت، ایدز و بیماری های سرطانی رنج می برند، بیشتر از سایر بانوان است. 

زمان که بافت سینه ها نرم باشد، احتمال شکل گیری عفونت ماستیت شدت دارد. لذا در این گونه موارد بهتر است تمام شیر داخل سینه را به وسیله ی شیردوش خالی کنید سپس به وسیله ی شیشه شیر کودک را تغذیه نمایید. 

• خودداری از پوشیدن لباس های زنانه ی فنر دار و تنگ

• ماساژ سینه در خصوص تخلیه ی شیر

• درمان کم خونی

• معاینه کامل سینه در بازه های زمانی مشخص در صورت سابقه ی عفونت سینه

• شیردهی مساوی از هر دو پستان

• تخلیه ی کامل سینه ها

• رفع کم آبی بدن

• رعایت دستورالعمل های بهداشتی

تخلیه ی شیر به وسیله ی شیردوش موجب پیشگیری از عفونت پستان می شود

نحوه ی تشخیص عفونت پستان در شیردهی

مرحله ی اول تشخیص عفونت پستان در زنان شیر ده با معاینه ی فیزیکی و بالینی تکمیل می گردد. در صورتی که پزشک متخصص سینه به وجود توده ای جامد نظیر تومور تشخیص دهد، برای کسب اطلاع از مایعات موجود در تومور تصویربرداری سونوگرافی را توصیه می کند. 

سونوگرافی نوعی آزمایش غیر تهاجمی است که به وسیله ی یک پروب سونوگرافی بر روی پستان صورت می گیرد. این شیوه ی آزمایش با تجسم شفاف آبسه و توده، تمایزی میان ورم ساده ی پستان و وجود آبسه در بطن پستان ایجاد می کند. 

درمان عفونت پستان در شیردهی

دارو درمانی

در اکثر موارد جراح سینه برای کاهش درد های مزمن و التهابی ناشی از عفونت پستان، داروهای استروئید، ضد درد اعم از ایبوپروفن و استامینوفن را تجویز می کند. بهتر است بدانید که این قبیل دارو ها برای نوزاد ایمن هستند و تداخلی با بدن کوچک او ندارند. 

رایج ترین داروهای درمانی و خوراکی شامل سفالکسین و دیکلوکساسیلین می باشند. 

علاوه بر این، جراح سینه در شرایط تشخیص به ماستیت شدید، قرص های آنتی بیوتیکی را در راستای رفع عفونت موجود در پستان تجویز می کند. متخصص سینه مدت و زمان دقیق مصرف داروها را ذکر می کند لذا از مصرف دارو به صورت خودسرانه و با دوز بالا پرهیز نمایید. 

درمان خانگی

تحقیقات حاکی از آن دارند که کمپرس سرد تورم و درد های عفونت پستان را کاهش می دهد. در مقابل کمپرس گرم، با افزایش التهابات بافت پستان، تورم را تشدید می کند. 

همچنین استفاده از مایعات فراوان سبب افزایش میزان تولید شیر می شود که به مرور زمان در کاهش نشانه های آزار دهنده ی ماستیت نقش دارد. 

عفونت پستان در دوران شیردهی از ترک های پوستی در نوک سینه به بدن سرایت می کند

جراحی

همانطور که بیان کردیم آزمایش سونوگرافی مقدور به تشخیص وجود آبسه در بطن پستان است. لذا در شرایطی که جراح پستان از وجود آبسه اطمینان حاصل کرد در راستای تخلیه ی توده اقدام می کند. 

در طی جراحی نوعی داروی بی حسی موضعی در بافت سینه تزریق می شود. سپس یک برش کوچک بر روی لایه های سطحی پوست ایجاد می شود و به وسیله ی سرنگ و سوزن، آبسه ی موجود در بافتهای سطح پوست تخلیه می گردد. 

توجه داشته باشید که نوع دیگری از جراحی نیز وجود دارد که با بیهوشی عمومی بیمار صورت می گیرد. این نوع جراحی مختص آبسه های عمیق است که به طرز فجیعی سینه را متورم و دردناک کرده است. 

لازم به ذکر است که شیر دهی پس از جراحی ممنوعیت دارد زیرا احتمال ورود خون به درون شیر وجود دارد که مشکلات غیرقابل جبرانی را برای نوزاد به ارمغان می آورد. 

جمع بندی مطالب و سخن پایانی

همان طور که بیان کردیم عفونت پستان در دوران شیردهی عارضه ای است که ماستیت نام دارد. 

ماستیت در طی تغذیه ی نوزاد از پستان، از طریق ترک های پوستی موجود در نوک سینه به بدن مادر سرایت می کند. علاوه بر این در مواردی نیز به موجب انسداد مجرای شیر و عدم تخلیه ی مناسب شیر در سه ماه اول شیردهی به وجود می آید. 

عفونت پستان روند شیردهی را مختل می سازد و در اکثر موارد با سوزش، درد ، تورم، تب و لرز همراه است. 

گرداوری: بخش کودکان