احتقان خون در سینه چیست؟ علل و درمان

احتقان یا احتباس خون در پستان

احتقان پستان و راه‌های درمان آن

احتقان پستان کسالتی است که به علت گشادشدگی و فشار ناشی از ساخت و تجمع شیر مادر در غده شیری اتفاق می افتد. همین طور یک عامل اصلی در تغییر توانایی شیرخوار در قرار گرفتن مناسب دهان به دور نوک پستان است. در ادامه این مطلب بیشتر با این عارضه آشنا شوید.

احتقان پستان، شکل و انحنای قسمت نوک سینه را با ایجاد انعطاف‌ناپذیری، سفت و تخت کردن پستان و متورم کردن آن تغییر می‌دهد. نوک پستان در اثر احتقان یا صاف می‌شود یا به داخل فرومی‌رود. بعضی اوقات به علت احتقان پستان امکان دارد شقاق بر روی نوک پستان به وجود آید، که بیشتر یکی از نشانه های اولیه ماستیت یا عفونت پستان است.

احتقان پستان اغلب وقتی رخ می دهد که سینه‌ها از مرحله آغوز به مرحله تولید شیر کامل وارد می‌شوند. با این حال، چنانچه زنان شیرده چندین بار شیر ندهند و شیر به اندازه کافی از پستان‌های خارج نشود، احتقان پستان امکان دارد مدتی بعد اتفاق بیفتد. شیردهی ناکافی و یا مسدود شدن مجاری شیر، احتقان پستان را تشدید می‌کند. احتقان پستان امکان دارد باعث تورم، ضربان‌دار شدن و درد کم تا شدید پستان گردد.

احتقان پستان امکان دارد باعث ماستیت (التهاب پستان) شود و اگر درمان مناسب انجام نشود بر مجاری شیر فشار وارد می‌کند و بیشتر سبب مسدود شدن مجرای شیر می‌شود. مبتلایان در خیلی از موارد، توده ای را در یک قسمت از پستان خود حس می‌کنند و پوست آن قسمت امکان دارد قرمز و یا گرم باشد. چنانچه بیماری درمان نشود، مجرای شیر مسدود شده امکان دارد به عفونت پستان تبدیل شود و در این مرحله امکان دارد شخص دچار تب یا علائمی شبیه آنفولانزا گردد.

علائم و نشانه‌های احتقان پستان 

علائم احتقان پستان شامل اِدِم و بزرگ شدن پستان و براق و قرمز شدن پوست آن است. اغلب کل هر دو پستان تحت تأثیر قرار می‌گیرند و دردناک هستند. شخص مبتلا امکان دارد تب داشته باشد که اغلب در عرض ۲۴ ساعت کاهش می یابد. نوک پستان امکان دارد سفت و صاف شوند که چسبیدن و خارج کردن شیر را برای کودک سخت می‌کند. جریان شیر خوب و مناسب نیست.

تب امکان دارد در ۱۵ درصد اتفاق بیفتد، ولی اغلب کمتر از ۳۹ درجه سانتیگراد است و حدود یک روز دوام دارد.

احتقان خون در پستان

علل احتقان پستان 

- برنامهٔ منظم نداشتن برای شیردهی 

- خارج شدن ناقص شیر از پستان با وجود شیردهی

- قطع ناگهانی شیردهی؛ مثل شیردادن به نوزادی که همه شب را می‌خوابد یا از شیر گرفتن ناگهانی کودک پس از دوسالگی

- انسداد مجاری شیری

- استفاده از لباس زیرو سوتین‌های تنگ و نامناسب

- عمل جراحی برای بزرگ کردن سینه و پروتز سینه (ایمپلنت‌های استفاده شده امکان دارد حجم بسیاری از بافت پستان را بگیرد و جای کافی برای شیر، خون، لنف و مایعات دیگر در فضای داخلی پستان وجود نداشته باشد و این فشار سبب انسداد مجاری شیر و تورم و سنگینی و احتقان پستان‌ها هم بشود)

عوامل افزایش‌دهندۀ احتقان پستان

مادرانی که در چند روز اول پس از تولد نوزاد، نتوانند مرتب به کودک شیر بدهند و سینه‌های آنها به طور کامل خالی نشود، امکان دارد دچار این عارضه شوند. با این که امکان دارد بدن شما پس از زایمان، تنها حجم کوچکی از شیر تولید کند، ولی خالی شدن همان مقدار هم از اهمیت زیادی برخوردار است. برخی از زنان به دلیل توجه نکردن به چگونگی شیر دادن، دچار ورم و پرخونی سینه‌ها می‌شوند. همچنین اگر مجاری شیر شما مسدود شده باشد هم ممکن است دچار احتقان سینه شوید.

چنانچه عمل جراحی بزرگ کردن سینه داشته‌اید و ایمپلنت‌ها به قدری جا اشغال می‌کند که جای کافی در داخل سینه برای خون، لنف و شیر افزایش‌یافته وجود ندارد، امکان دارد انسداد مجاری شیر را تجربه کنید. همین طور اگر زیاد سوتین‌های تنگ بپوشید، امکان دارد دچار انسداد مجاری شیر شوید که همه اینها امکان دارد باعث احتقان سینه شود.

درمان احتقان پستان در زنان

پیشگیری از احتقان پستان

همۀ زنان بعد از زایمان احتقان پستان را تجربه نمی‌کنند. سینۀ بعضی زنان فقط قدری پر می‌شود، ولی سینه‌های بعضی دیگر خیلی بزرگ و سفت می‌شود. کارهایی که می‌توانید برای کاهش احتمال پرخون شدن سینه‌های خود انجام دهید شامل موارد زیر است:

شیردهی در دو ساعت اول بعد از زایمان

در صورت نبود مشکل، دو ساعت بعد از زایمان به نوزاد خود شیر بدهید. تیم پزشکی زایمان در انجام این کار به شما کمک می‌کند.

شیردهی مکرر، بین هشت تا ۱۲ بار در روز

بعد از ۲۴ ساعت اول پس از زایمان، لازم است در طی روز اول هم برای شیردهی سعی کنید، ولی امکان دارد که کودک هشت وعده شیر نخواهد. به علائم گرسنگی نوزاد توجه کنید. برای تشویق نوزاد به شیر خوردن، او را بغل کنید و پوست خود را با پوست او در تماس قرار دهید. اگر پیش از سه ساعت از شروع آخرین وعدۀ تغذیه گذشته است هم، می‌توانید نوزادتان را برای شیر خوردن بیدار کنید.

شیر خوردن کامل از یک سینه

پیش از تعویض سینۀ شیردهی، بگذارید کودک شما شیر خوردن از یک سینه را تمام کند. این کار اغلب بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول خواهد کشید. چنانچه مدت شیر خوردن کودک شما کمتر از ۱۰ دقیقه باشد، بهتر است با پزشکتان صحبت کنید. او امکان دارد توصیه کند تا هنگامی که مدت شیر خوردن نوزاد بیشتر می‌شود، سینۀ دیگرتان را پمپ کنید. بعضی اوقات هم امکان دارد کودک شما تنها از یکی از سینه‌ها‌ی شما شیر بخورد. چنانچه این اتفاق افتاد، وعدۀ شیردهی بعدی را با سینۀ پر آغاز کنید.

خودداری از شیشه‌شیر و پستانک

در ماه اول تولد نوزاد، از دادن شیشه‌شیر یا پستانک به نوزاد پرهیز کنید، مگر این که یک علت پزشکی برای انجام این کار وجود داشته باشد. عضلاتی که برای مکیدن شیشه‌شیر یا پستانک استفاده می‌شود با عضلات مورد استفاده برای مکیدن سینه تفاوت دارد و امکان دارد کودک شما پس از یادگیری چگونگی شیر خوردن از یک شیشه‌شیر، در شیر خوردن از سینه مشکل پیدا کند یا با ترجیح سرشیشه به سینۀ مادر روبرو شوید.

دوشیدن مناسب شیر

چنانچه پزشک توصیه کرده است که به جز شیردهی، شیرتان را نیز بدوشید، نیاز است دوشیدن شیر خود را یاد بگیرید و با شرایط نگهداری شیر مادر آشنا شوید. اگر هم از شیر خشک استفاده می‌کنید، هر بار که به نوزاد شیر خشک می‌دهید، شیر خود را نیز با دست یا شیردوش بدوشید. اگر یک وعدۀ تغذیه جا افتاده است یا کودک شما خوب شیر نمی‌خورد نیز می‌توانید سینۀ خود را بدوشید.

نشانه‌های احتقان پستان

درمان احتقان پستان

در صورتی که احتقان سینه ها شیردهی را برای شما سخت کرده است می توانید توصیه های زیر را برای کاهش علائم دنبال کنید:

بهترین راه برای درمان احتقان پستان ، برداشت شیر به وسیله نوزاد می باشد . برای برداشت بیشتر شیر بهتر است که رفلکس اکسی توسین تحریک شود که این تحریک ، با دوش آب گرم ، یا وارد کردن پستان در لگن آب گرم یا کمپرس گرم و مرطوب به مدت ۲۰ دقیقه پیش از شیر دادن انجام می شود . تحریک نیپل نیز به خارج شدن بهتر شیر کمک می کند.

به علت احتقان امکان دارد گرفتن سینه برای نوزاد مشکل باشد پس بهتر است مادر شیرش را تا مقداری که حس ناراحتی او رفع شود بدوشد. پس از تخلیه شیر یا پس از شیر دادن ، کمپرس سرد یا سرمادرمانی مانند دمای بافتی را کم می کند مو خواهد بود . می توانید کمپرس سرد یا برگ کلم را بعد از هر دوره شیردهی زیر سوتین قرار دهید تا ثابت بماند. از انجام سرما درمانی بیش از اندازه مورد نیاز خودداری کنید چون باعث کاهش تولید و جریان شیر در سینه ها می شود.

شیردهی به نوزاد باید به طور مرتب باشد و فاصله میان وعده‌ های شیردهی نباید بیشتر از دو تا سه ساعت باشد.

زمانی که نوزاد در حال شیر خوردن از یک سینه است ، به آهستگی همان سینه را ماساژ دهید. این کار جریان شیر را بیشتر می‌ کند و قدری از سفتی و ناراحتی سینه را برطرف خواهد کرد. ماساژ گردن و پشت هم به شما در رفع این مشکل کمک می‌ کند.

دوشیدن بیش از اندازه شیر می‌ تواند به تولید بیش از اندازه شیر و طولانی شدن ورم باعث شود پس اگر شیردهی به نوزاد طبق برنامه و در شرایط مناسبی پیش می رود ، از دوشیدن بیش از اندازه سینه خودداری کنید.

استفاده ازسوتین‌ های شیردهی استاندارد برای کمک به بهتر شدن این مشکل موثر است ، حتی می‌ توانید موقع خواب نیز این سوتین‌ ها را بپوشید. دقت کنید که سوتین ، سیم یا فنری نداشته باشد.

استفاده از ایبوبروفن و یا استامینوفن معمولی برای کمتر شدن درد و ناراحتی موثر است همین طور استفاده این دارو ها هنگام شیردهی خطری در پی ندارد ، با این وجود بهتر است نظر پزشکتان را در این مورد سوال کنید. دقت کنید استفاده از آسپرین در این دوره ممنوع است.

گردآوری: بخش کودکان