آب معدنی چیست؟ خواص و مضرات آب معدنی

مقدار نمک های آب معدنی نسبت به آب طبیعی کمتر است

آشنایی با انواع چشمه های آب معدنی + فرآیند تولید

آب معدنی آبی است که از نظر میزان مواد معدنی و نوع مواد معدنی و گاز و همچنین درجه حرارت با آب معمولی تفاوت داشته باشد. آب چشمه ها حاوی مقادیری از نمک است که در هنگام عبور آب از سطح زمین در آن حل می شود. مقدار این نمک ها در آب های معدنی نسبت به آب های معمولی زیادتر بوده و میزان آن حداقل به یک در هزار می رسد.

آب معدنی چیست؟

آب معدنی علاوه بر چشمه های مصنوعی از چشمه های طبیعی هم بدست می آید

آب معدنی هر گونه آب طبیعی است که دارای حداقل 250 واحد در میلیون کل ماده جامد محلول باشد. این معیار از طریق آزمایش در آزمایشگاه ها تأیید می شود. در این آزمایشگاه ها یک لیتر آب را می جوشانند و در دمای 180 که کل آب تبخیر شد میزان مواد و نمک باقی مانده را بررسی می کنند.

 میزان مواد باقیمانده از 250 تا 500 میلی گرم در لیتر آب به عنوان آب معدنی سبک در نظر گرفته می شود. بالاتر از 500 میلی گرم در لیتر به عنوان آب معدنی طبیعی یا بالا محسوب می شود. این نوع آب معدنی از منابع آب زیرزمینی در مناطق جغرافیایی حفاظت شده بدست می آید. این نوع آب صاف و درخشان بوده و حاوی هیچ گونه مواد معدنی افزودنی نمی باشد.

ترکیبات حاوی آب معدنی

در ترکیبات آب معدنی مقادیری از مواد و عناصر معدنی وجود دارد که در آب معمولی موجود نیست. این مواد شامل نمک های ید، ترکیبات آرسنیک، ترکیبات گوگرد دار، مواد رادیواکتیو و غیره می باشند.

ترکیبات آب های معدنی در جاهای مختلف باهم متفاوت است و این اختلاف به علت ترکیبات قشر زمین در نقاط مختلف است.

انواع چشمه های آب معدنی

چشمه های طبیعی آب معدنی در ارتفاعات بلند قرار دارند

آب های معدنی علاوه بر چشمه های طبیعی از چشمه های مصنوعی هم به دست می آیند. معمولا آب های معدنی خالص و طبیعی را مستقیما از چشمه ها داخل بطری های نیم لیتری و یا بزرگتر ریخته و برای مصرف به بازار عرضه می کنند.

انواع آب معدنی با توجه به سرچشمه های آب معدنی متفاوت هستند. سرچشمه های آب معدنی دو نوع هستند.

سرچشمه های عمیق

این نوع سرچشمه ها در ارتفاعات عمیقی از سطح زمین قرار دارند. در این نوع سرچشمه ها آب را از اعماق زمین به بیرون استخراج می کنند. این نوع سرچشمه ها معمولا در درون کوه های آتشفشانی قرار دارد و در سطح دنیا تنها تعداد کمی از این نوع سرچشمه ها وجود دارد. این نوع سرچشمه ها دارای ویژگی های خاص و منحصر به فردی هستند.

سرچشمه های سطحی

این نوع سرچشمه ها در ارتفاعات کمی از سطح زمین قرار دارند که خود به چند دسته تقسیم می شوند و شامل سرچشمه هایی می باشند که آب آنها از سفره های آب زیرزمینی و یا از طریق آب های جاری حاصل از باران و برف به دست می آید.

آب هایی که از سرچشمه های کم عمق و سطحی استخراج می شوند نسبت به آب های عمیق از کیفیت کمتری برخوردارند زیرا اینگونه آب ها به سطح زمین نزدیک تر هستند و در معرض آلودگی ها قرار دارند.

فرایند تولید آب معدنی

در روند تولید آب معدنی برای جدا کردن مواد معلق در آب،آب استرلیزه میشود

برای پر کردن آب از چشمه های معدنی نکته ای که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که این نوع آب ها قبل از توزیع باید مرحله ای از سالم سازی را بگذراند اما در طی این پروسه در ترکیبات شیمیایی این نوع آب ها هیچ گونه تغییری ایجاد نمی شود. پر کردن آب معدنی شامل مراحلی است که به صورت مرحله به مرحله راجع به آن توضیح داده می شود.

در مرحله اول ابتدا آب از منابع طبیعی با رعایت کامل اصول بهداشتی به منابع ذخیره آب منتقل می شود. در این بخش مواد خارجی سنگین ته نشین شده و آلودگی های اضافی از آن جدا می شود.

فیلتر کردن آب

بعد از اینکه آبهای معدنی از چشمه ها به منابع ذخیره آب منتقل شد و مواد اضافی آن ته نشین شد، برای جدا کردن مواد معلق موجود در آب، آب را از فیلتر های شنی مخصوص عبور می دهند. طی این فرایند ناخالصی های موجود در آب فیلتر شده و از آن حذف می شوند. سپس اگر آب دارای رنگ و یا بوی غیر طبیعی بود طی مراحلی اقدام به از بین بردن آن می کنند. 

استرلیزه کردن آب

بعد از فیلتر کردن آب از طریق عبور دادن از یک فیلتر شنی مخصوص و حذف ناخالصی های درشت در این مرحله نوبت به برطرف کردن آلودگی های احتمالی میکروبی و بهداشتی کردن آب با استفاده از سیستم یو وی می باشد. برای این کار آب با یک فشار معینی از یک بستر نور فرابنفش عبور داده می شود و در این فرایند هر نوع آلودگی میکروبیولوژی آن از بین می رود و آب صد درصد استریل و آماده پر کردن می شود.

بعد از طی این مراحل آب معدنی سالم و خالص و پر خاصیت آماده پر کردن و سپس توزیع می باشد. در این مرحله آب ها را در بطری های مختلف می ریزند.

خواص آب معدنی

آب های معدنی حاوی املاح و مواد معدنی مفید و مورد نیاز برای بدن می باشند که از جمله آنها می توان سدیم، منیزیم، پتاسیم، بی کربنات، آهن و روی را نام برد.

درمان علائم ناشی از کمبود منیزیم در بدن

منیزیم موجود در آب معدنی برای ضعف عضلانی مفید است

آب معدنی حاوی مقادیر قابل توجهی از منیزیم است. البته در آب لوله کشی آشامیدنی هم مقادیری از این عنصر وجود دارد. منیزیم دارای خواص بسیاری می باشد. از جمله خواص منیزیم می توان به تنظیم فشار خون، قند خون و عملکرد اعصاب اشاره کرد.

میزان منیزیم موجود در انواع آب های معدنی متفاوت می باشد. کمبود منیزیم در بدن دارای علائمی به شرح زیر می باشد که برای رفع  این مشکلات مصرف آب معدنی می تواند بسیار کمک کننده باشد:

کاهش اشتها، احساس  خستگی، ضعف عضلانی، تهوع و استفراغ، بی حسی یا سوزن سوزن شدن، گرفتگی عضلات، کاهش میزان کلسیم و یا پتاسیم بدن، تغییرات در خلق و خو، ضربان نامنظم قلب و تشنج.

کاهش فشارخون

کمبود منیزیم در بدن ممکن است سبب بروز فشار خون بالا شده و نیز نارسایی احتقانی قلب و بیماری هایی که موجب نامنظم کردن ضربان قلب باشند را به دنبال داشته باشد.

آب های معدنی سرشار از منیزیم هستند که می تواند به کاهش خطر بیماری های قلبی کمک کند. بر اساس تحقیقات انجام شده مشخص شد که نوشیدن آب معدنی حاوی منیزیم توسط افراد دارای فشار خون بالا سبب کاهش فشار خون در آنها شده است.

تنظیم ضربان قلب و گردش خون

آب معدنی حاوی مقادیر زیادی کلسیم و منیزیم و پتاسیم است که همگی این مواد معدنی در تقویت گردش خون بسیار مؤثر هستند. کلسیم موجود در آب معدنی نه تنها سبب تقویت و سالم نگه داشتن استخوان ها می شود بلکه ریتم ضربان قلب را نیز تنظیم می کند.

تقویت استخوان ها

آب معدنی دارای مقادیر قابل توجهی کلسیم است. کلسیم به تقویت استخوان ها کمک می کند. بافت های استخوانی از سنین زیر بیست سال سرعت رشد سریعتری دارند. اما از بیست سالگی به بعد این سرعت کاهش می یابد و در صورت شکستگی استخوان وقتی بدن اقدام به بازسازی آن و جایگزینی با استخوان جدید می کند، استخوان تولید شده دارای استحکام استخوان قبلی نمی باشد و سست و شکننده خواهد بود. اما این مشکل را می توان تا حد زیادی با انجام تمرینات ورزشی و مصرف مقدار کافی رژیم غذایی حاوی کلسیم برطرف کرد.

کلسیم مورد نیاز بدن از طریق محصولات لبنی مانند شیر و همچنین آب معدنی حاوی کلسیم تأمین می شود.

سلامت دستگاه گوارشی

منیزیم موجود در آب های معدنی می تواند مشکلاتی گوارشی مانند یبوست را بر طرف کند و دستگاه گوارشی را تقویت کند. منیزیم آب را درون روده ها جاری می کند که این امر به روده ها کمک می کند تا عمل دفع بهتر صورت گیرد. علاوه بر این عضلات روده را آرام می کند و سبب تنظیم حرکات روده می شود.

طبق یافته های تحقیقاتی نوشیدن آب های معدنی حاوی سولفات منیزیم و سولفات سدیم باعث کمک به بهبود حرکات روده شده و مشکلات روده مانند یبوست را برطرف کرد.

مضرات آب های معدنی

آب های معدنی دارای خواص فراوانی بوده و برای نوشیدن معمولا بی خطر هستند. تعداد تحقیقاتی که دلالت بر تأثیرات منفی آب معدنی می کنند بسیار کم است.

آب های معدنی کربناته حاوی اسید کربنیک هستند که می تواند باعث بروز سکسکه و یا نفخ معده شود. کربناته کردن آب می تواند به مینای دندان ها آسیب بزند.

آب کربناته دارای PH بیشتری نسبت به آبهای معمولی است که همین امر باعث اسیدیته تر شدن آب معدنی می شود. طبق تحقیقات، آب گاز دار تولید شده توسط کربوناتور سودا تا حد قابل توجهی سبب کاهش سختی مینای دندان می شود.

اما اثرات مخرب آب کربناته نسبت به نوشیدنی های نوشابه های گاز دار بسیار کمتر می باشد. طبق تحقیقات انجام شده، آب گاز دار ساده و طعم دار نسبت به سودا اثرات مخرب کمتری دارند.

ظروف پلاستیکی که برای نگهداری آب های معدنی به کار برده می شود حاوی بیزوفنول آ یا BPA هستند. این ماده شیمیایی می تواند با عملکرد طبیعی هورمون ها ایجاد تداخل کند.میکروپلاستیک ها، قطعات کوچک پلاستیکی و مسمومیت ناشی از آنها از جمله نگرانی هایی برای دانشمندان محسوب می شود اما میکروپلاستیک های داخل آب معدنی به نظر نمی رسد خطری تهدید کننده باشند.

گرداوری: بخش سلامت