آداب دست دادن در اسلام

دست دادن از نظر اسلام

آداب دست دادن از نظر اسلام چگونه است؟

دست دادن از آداب معاشرت است که بین افراد رایج است مانند سلام کردن. دست دادن، محبت آفرین، دوستی آور و کدورت زا است. با دست دادن مهر و محبت بین افراد بیشتر می شود و کینه و دشمنی را از بین می برد. البته دست دادن زن با زن و مرد با مرد و زن و مرد محرم مجاز است.

آداب دست دادن:

بعضی از رفتارها و کارها باعث تحکیم روابط دوستی و پیوندهای عاطفی می شود. سلام کردن و دست دادن یکی از این کارهایی است که در اسلام به آن اشاره شده است.

دست دادن، دوستی آور، محبت آفرین و کدورت زا است. علاقه ی خود را با دست دادن ابراز می کنیم و کینه و ناراحتی خود را با دست دادن از بین می بریم. البته دست دادن زن با زن و مرد با مرد و زن و مرد محرم مجاز است.

دست دادن به دلیل لمس کردن بدن و احساس کردن گرما و سرمای بدن فر است. بین نامحرمان نهی شده است.

دست دادن نيز همچون سلام ادب و آدابی دارد. يكی از آنها پيوستگی و تكرار است. در يک سفر و همراهی و ديدار حتی چند بار دست دادن نيز مطلوب است. همچنين هنگامه مصافحه، طول دادن و دست را زود عقب نكشيدن از آداب ديگراين سنت اسلامی است. در مصافحه پاداش فردی بيشتر است كه دستش را بيشتر نگه دارد.

امام صادق (ع) فرمود: هنگامی که دو برادر دینی به هم می رسند و با هم دست می دهند، خداوند با نظر رحمت به آنان می نگرد و گناهانشان، آن سان که برگ درختان می ریزد، فرو می ریزد، تا آنکه آن دو از هم جدا شوند.

دست دادن نیز، همچون سلام، ادب و آدابی دارد. یکی از آنها پیوستگی و تکرار است. در یک سفر و همراهی و دیدار، حتی چند بار دست دادن نیز مطلوب است.

امام باقر (ع) فرمود؛ هر دو نفر مومنی كه با هم دست بدهند دست خدا ميان دست آنان است و دست محبت الهی بيشتر با كسي است كه طرف مقابل را بيشتر دوست بدارد.

پیامبر اکرم (ص) نیز فرمود: «اِذا تلاقَیْتُم، فَتَلاقُوا بِالتسلیم و التَّصافُح»

هرگاه یکدیگر را دیدار کردید، با «سلام» و «دست دادن» با هم دیدار کنید.

آشنایی با آداب دست دادن

دست دادن با نامحرم در معاشرت ها

بر اساس «مکتبى‏» بودن مرز دوستی ها و رابطه ‏ها و معاشرت ها، دست ‏دادن با نامحرم، حرام است و صرف دوستى و رفاقت و آشنایى و همکار بودن یا ملاحظات سیاسى و دیپلماسى در سفرهاى خارجى و دیدارهاى رسمى، دلیل نمى‏ شود که کسى با نامحرم و اجنبى، دست بدهد. روشنفکر مآبى در این مساله جایى ندارد. رسول خدا (ص) فرمودند: با زنان دست نمى ‏دهم (البته زنان نامحرم). 

و در حدیث نبوى دیگرى‏ آمده است :

«اگر زنى بخواهد با مرد نامحرم دست ‏بدهد (که نباید دست دهد) و ناچار باشد، یا بخواهد با او «بیعت‏» کند، از پشت لباس (و با وجود حایل و پوشش دست یا دستکش) مانعى ندارد.»

البته معیار عمل، فتواى مجتهدى است که از او تقلید می کنید و هر مسلمان متعهد، باید براى عمل خود ملاک و حجت‏ شرعى داشته باشد.

امام صادق (ع) درباره مصافحه مرد و زن فرمودند: براى مرد حلال نیست با زنان مصافحه کند مگر زنى که ازدواج با وى حرام است یعنى از محارم است همانند خواهر, دختر, عمه, خاله و دختر خواهر, اما نباید با زنى که ازدواج با وى حلال و نامحرم است مصافحه کند مگر از روى جامه و دست زن را نیز نفشارد.

از امام صادق (ع) سوال شد، آیا مرد اجازه دارد با زن نامحرم مصافحه کند؟ حضرت فرمود: نه، مگر اینکه جامه اى فاصله باشد (که دست نامحرم را لمس نکند).

حسین بن زید در حدیث مناهى از امام باقر (ع) از پیامبر (ص) نقل کرده است: (کسى که با زن نامحرم مصافحه کند دچار غضب و عذاب الاهى گردیده است.)

از پیامبر (ص) آمده است: هر که با زن نامحرمى دست بدهد، روز قیامت با غل و زنجیر به محشر آمده، دستور داده مى شود که او را به جهنم ببرند.

نظر مراجع در مورد دست دادن

پرسش و پاسخ هایی از مراجع درمورد دست دادن :

سوال: آیا دست دادن با زنان کهنسال نامحرم - که دست خود را برای مصافحه دراز می کنند - گناه است؟

همه مراجع (به جز  آیت الله بهجت): ‌آری، دست دادن با آنان جایز نیست.

آیت الله بهجت: ‌بدون قصد لذت، اشکال ندارد.

سوال: حکم دقیق مصافحه و دست دادن با زن نامحرم به ویژه فامیل مثل دختر خاله، دختر عمو و...چیست؟

همه مراجع: دست دادن با زن نامحرم حرام است؛ خواه فامیل باشد و یا غیر فامیل و خواه با قصد لذت باشد و یا بدون آن.

سوال: دست دادن با زن نامحرم به وسیله دستکش و مانند آن، چه حکمی دارد؟

آیت الله خامنه ای : اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشکال ندارد؛ ولی بنابر احتیاط واجب، نباید دست را بر دست فشار دهند.

آیت الله بهجت، آیت الله تبریزی، آیت الله سیستانی، آیت الله صافی، آیت الله مکارم شیرازی وآیت الله وحید خراسانی : اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشکال ندارد.

آیت الله فاضل لنکرانی : اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشکال ندارد؛ ولی بهتر است دست را به دست فشار ندهند.

آیت الله نوری همدانی : اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشکال ندارد؛ ولی نباید دست را به دست فشار دهند.

سوال: آیا دست دادن با دختران نابالغ جایز است؟

همه مراجع (به جز آیت الله تبریزی، آیت الله سیستانی و آیت الله مکارم شیرازی) : اگر خوب و بد را می فهمند،‌ دست دادن با آنان جایز نیست.

آیت الله تبریزی، آیت الله سیستانی : ‌اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد، اشکال ندارد.

آیت الله مکارم شیرازی: اگر خوب و بد را می‌فهمند،‌ دست دادن با آنان بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

چند استفتاء از آیت الله سیستانی :

_ سوال: آیا دست دادن از روى اجبار با زن غیر مسلمان خارجى و بدون قصد لذت ایراد دارد یا خیر در حالى که هیچ لذتى به وجود نیاید؟

با وجود حاجب مثل دستکش مانعى ندارد.

_ سوال: حکم دست دادن با زن نامحرم در صورتیکه امتناع کردن موجب بروز ناراحتی و یا قطع رابطه فامیلی گردد و یا اعتراض والدین را به همراه داشته باشد؟

دست دادن با نامحرم جایز نیست و اگر حائلی باشد مانعی ندارد.

_ سوال: آیا دست دادن با زنان کافر فى ذاته حرام است؟

حرام است.

_ سوال: در کشورهای اروپایی دست دادن به عنوان سلام و درود مطرح است گاهی ترک آن کار به محرومیت و اخراج از کارخانه و مدرسه و امثال آن می کشد، آیا یک مرد و یا یک زن مسلمان می تواند در چنین حالات استثنایی دست بدهد؟

اگر با پوشیدن دستکش و امثال آن نمی شود از آن مشکل رهایی یافت، جایز است مرد و یا زن مسلمان با دیگری مصافحه کند چون که ترک چنان کاری، موجب ضرر و زیان طاقت فرسا می شود.

گردآوری: بخش مذهبی