پروتز زانو چیست؟ انواع پروتز زانو

 پروتز زانو انواع مختلفی دارد که توسط پزشک انتخاب می شود

پروتز زانو چیست و چه کاربردی دارد؟ + مزایا و معایب 

زانو به عنوان یکی از پیچیده ترین مفصل های بدن انسان و در جهت انتقال وزن بدن به زمین عمل می کند. این عضو مهم ممکن است به دلایل مختلفی آسیب ببیند که در این صورت یکی از روش های درمان و بهبود کارکرد ان استفاده از پروتز زانو است که در ادامه به معرفی انواع آن، نحوه عملکرد و معایب پروتز زانو می پردازیم.

پروتز زانو چیست؟

پروتز زانو روشی که است که از آن در صورت ناکارامدی درمان های ابتدایی و بازگردانی شکل زانو به حالت اولیه و نرمال استفاده می شود. در صورتی که زانو های شما به دلیل مشکلاتی مانند اضافه وزن، تصادف، شکستگی یا ورزش و... آسیب دیده است و به پروتز زانو نیاز دارید حتما باید به این نکته توجه کنید که پروتزها با توجه به شرایط بیمار و دلیل استفاده متفاوت هستند و باید از بیمارستانی معتبر خریداری شوند.

در مرحله اول استفاده از روش هایی مانند زانو بند پیشنهاد می شود

انواع پروتز زانو

همانطور که متوجه شدید پروتز زانو انواع مختلفی دارد که توسط پزشک انتخاب می شود. از جمله موارد تاثیر گذار در انتخاب میزان بد شکلی آناتومی زانو، سن، وزن، مقدار فعالیت و وضعیت سلامت عمومی فرد می باشد. سپس در یک عمل جراحی استخوان یا غضروف آسیب دیده با پروتزهای فلزی که سطح استخوان های مفصل را می پوشانند تعویض می شود.

با توجه به معیارهای ذکر شده ممکن است یکی از این پروتزها توسط پزشک انتخاب شود:

• پروتز نیمه زانو

عکس پروتز نیمه زانو

این نوع پروتز برای بیمارانی که تنها در یک طرف زانو آسیب دیدگی دارند پر کاربرد است.

• پروتز اولیه زانو

این پروتز از سه بخش مختلف تشکیل شده است که استخوان ران، استخوان ساق و استخوان کشکک مرتبط هستند. پروتزهای اولیه به دو نوع مختلف تقسیم می شوند که عبارتند از:

- پروتز Fixed bearing

نوع پر کاربردتر پروتز اولیه است که در آن دو بخش بالایی و پایینی مشخص در تصویر زیر به یکدیگر متصل هستند.

عکس پروتز پرکاربرد fixed bearing

- پروتز Mobile Bearing

در این نوع پروتز پلی اتیلین موجود در بخش بالا می تواند روی سطح زیرین بچرخد اما از نوع اول گران تر بوده و معمولا برای بیماران جوان تر استفاده می شود.

• پروتز Constrained Condylar Knee

نوع دیگری پروتز زانو است که از ان برای بیماران نیازمند به پایداری بیشتر استفاده می شود. این بیماران معمولا آسیب جدی تری مانند از دست دادن یک یا چندتا از رباط های زانو (که استخوان های زانو را متصل نگه می دارد) را تجربه کرده اند.

• پروتز Rotating Hinge

جنس این نوع پروتز معمولا از تیتانیوم می باشد و لولای چرخان دارد. از آن در تعویض مجدد مفصل زانو یا بیمارانی در شرایط ناپایداری شدید رباط های زانو یا ضعف عضلات چهار سر ران و بیماران فلج اطفال استفاده می شود.

کاربرد پروتز زانو

با وجود اینکه چهار نوع استخوان در اطراف مفصل زانو وجود دارد اما تنها در سه قسمت از ایمپلنت ها استفاده می شود که شامل این بخش ها می شوند:

• استخوان ران (اتصال به انتهای استخوان و کمک به لغزیدن کشکک زانو)

• استخوان ساق پا (استفاده از پروتز دو تکه فلزی و پلی اتیلن یا پلاستیک جهت ایجاد ثبات)

• بخش کشکک زانو (قطعه ای گنبدی شکل برای پوشاندن این بخش)

جراحی پروتز زانو

معمولا افراد و پزشکان ترجیح می دهند با روش هایی غیر از جراحی به بهبود مشکلات ایجاد شده بپردازند اما در مواقعی ممکن است استفاده از پروتز زانو تنها گزینه باشد که از جمله آن می توان به این موارد اشاره کرد:

• درد زانو در دراز مدت

اگر شما تمامی راه ها مانند ورزش، فیزیوتراپی و استفاده از داروهای تجویز شده را امتحان کرده اید ممکن است تنها راه عمل جراحی باشد. با این حال در این رابطه با پزشک خود مشورت کنید.

• سفتی و تورم زانو ها

تورم و درد طولانی مدت مفاصل زانو از جمله دلایل استفاده از پروتز زانو هستند

در صورتی که از انعطاف کم و تورم در این ناحیه رنج می برید تعویض کامل مفصل زانو و بافت های آسیب دیده و ملتهب باعث بهتر شدن وضعیت می شود. البته که یک نسخه را نمی توان برای همه افراد پیچید و انتخاب نهایی با تجویز پزشک و بر اساس شرایط می باشد.

• آسیب دیدن ناحیه زانو

اگر دچار آسیب در زانو ها شده اید یا با یک ناهنجاری در مفصل زانو متولد شده اید؛ عمل جراحی می تواند مشکل شما را حل کرده و با تعویض مفصل زانو، تغییر شکل مفصل ها زانو را ترمیم کند.

• قرار گیری پاها خارج از محور زانو

با استفاده از یک مفصل مصنوعی می توان مشکل قرار گرفتن پاها داخل تر یا خارج از محور زانو را اصلاح کرد.

همچنین اتصال پروتز زانو معمولا با استفاده از سیمان ارتوپدی صورت می گیرد.

عوارض پروتز زانو

استفاده از پروتز زانو نیز مانند بسیاری از موارد دیگر ممکن است عوارضی داشته باشد؛ این عوارض معمولا در افراد مسن یعنی شصت سال به بالا رایج تر هستند و ممکن است بر بیماری آرتروز تاثیر گذار باشند. در این صورت یکی از شایع ترین موارد امکان خم کردن زانوها تنها تا نود درجه می باشد و نشستن و بالا رفتن از پله ها و... دشوار تر می شوند.

از دیگر موارد رایج عفونت پروتز زانو است که می تواند با قرمزی یا نشت مایعات از محل برش جراحی همراه باشد اما تشخیص دقیق و قطعی آن پس از انجام آزمایش های مختلفی مانند آزمایش خون، رادیولوژی یا سی تی اسکن و ام ار ای و... صورت می گیرد. احتمال ابتلا به عفونت پس از عمل جراحی تنها یک درصد است اما این دلیل بر آن نیست که نباید شناختی از آن نداشته باشید؛ این عفونت ها در انواع مختلفی پدید می آیند که عبارتند از:

• عفونت سطحی

عفونت سطحی ممکن است در زمانی کوتاه پس از جراحی ایجاد شود. در صورتی در بیمارستان به عفونت سطحی دچار شوید جای نگرانی نیست و به سرعت می توانید برای درمان آن اقدام کنید اما در صورتی که عفونت پس از بازگشت به خانه اتفاق بی افتد و نسبت به آن بی تفاوت باشید به احتمال زیاد تبدیل به عفونت شدیدتری خواهد شد.

• عفونت عمیق

این نوع در اطراف پروتز زانو یا همان زانوی مصنوعی ایجاد می شود و از اهمیت بیشتری نسبت به عفونت های سطحی برخوردار است. عفونت های عمیق معمولا پس از گذشت مدت زمان طولانی تری از عمل جراحی به وجود می آیند و در صورتی که به موقع اقدام نکنید یا عفونت ایجاد شده قابل کنترل و درمان با روش های رایج نباشد، ممکن است مجبور به جراحی شوید.

مراقبت های پس از عمل جراحی پروتز زانو

معمولا بازگشت کامل به روند نرمال و بدست اوردن توانایی فعالیت ها پس از عمل جراحی سه ماه طول می کشد اما با توجه به شرایط و اقدامات شیش ماه الی یک سال هم این دوره طول بکشد. سرعت بهبود بیماران به مواردی مانند سن، وضعیت سلامت عمومی و قدرت مفصل زانو پیش از جراحی بستگی دارد. همچنین بیماری هایی که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شوند در روند بهبود تاثیر گذارند.

پس از عمل پروتز زانو نیاز به مراقب و استراحت چند ماهه دارید

مفصل های مصنوعی معمولا پانزده الی بیست سال عمر می کنند اما پنج دلیل رایج وجود دارد که می تواند باعث مشکل و شکست عمل شود. دلایل شکست عمل پروتز زانو شامل این موارد هستند:

• فرسایش و شل شدن

این اتفاق می تواند به دلیل اصطکاک ناشی از ساییده شدن مفصل ها باشد و سطح ایمپلنت را از بین ببرد و در نتیجه پروتز زانو شل شده و استخوان آسیب ببیند.

• شکستگی

در صورتی که با شکستگی زانو در نواحی اطراف مواجه شوید به طوری که باعث بی ثباتی و اختلال در عملکرد پروتز زانو شود نیاز به جراحی ترمیمی و اصلاحی دارید.

• عفونت

همانطور که پیش تر نیز گفته شد عفونت می تواند مشکل ساز شود و از جمله دلایل آن وجود و جمع شدن باکتری در سطح زانوی مصنوعی می باشد.

• بی ثباتی

استفاده از پروتز های نامناسب یا ضعیف بودن بافت اطراف زانو می تواند باعث ایجاد احساس عدم پایداری و ثبات هنگام راه رفتن یا ایستادن باشد.

• عدم انعطاف پذیری

در این صورت دامنه حرکت کاهش یافته و حرکت کردن با درد همراه است.

گردآوری:بخش سلامت