مادر اولین کسی هست که کودک باهاش ارتباط برقرار میکنه. بنابراین مادر به عنوان کانون سلامت خانواده، نقش بسیار مهمی در پرورش عاطفی و روانی کودک داره و حفظ سلامت روان مادر از اهمیت زیادی برخورداره. همه ما میدونیم اختلالات روانی والدین به طور مستقیم سلامت روان کودک رو تحت تاثیر قرار میده و شدیدتر بودن این اختلالات، باعث میشه اختلالات رفتاری کودک زودتر خودشون رو نشون بدن. آمار منتشر شده از سازمان بهداشت جهانی نشون دهنده این مسئله هست که حدود 10 درصد از زنان باردار و 13 درصد از زنانی که به تازگی مادر شدهاند، یک اختلال روانی (معمولا افسردگی) را تجربه میکنند.
شناخت عوامل تاثیرگذار بر سلامت روان کودک، میتونه به مقابله با مشکلات سلامت روان در بزرگسالی کمک زیادی کنه. طبق تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده، بیماری روانی مادر تاثیرات زیادی روی سلامت جسمی و روانی فرزند در دوران کودکی و نوجوانی داره. فرزندان این مادران اغلب دارای مشکلات رفتاری درونی و بیرونی مختلفی بوده و طبق برخی شواهد در مدرسه هم عملکرد ضعیفی دارند. در مقالات پیشین تاثیرات تک فرزندی بر روان کودک و تاثیر رفتار مادر بر سلامت روان جنین رو بررسی کردیم. در این مقاله قصد داریم به بررسی تاثیر سلامت روان مادر بر فرزند بپردازیم.
سلامت روان مادر به صورت بیولوژیکی یا اجتماعی روی فرزند تاثیر میذاره. طبق تخمین کمیسیونر کودکان در انگلستان یک سوم از جمعیت کودکان 0 تا 15 ساله با والدینی زندگی میکنند که علائم بیماری روانی (متوسط تا شدید) دارند. یکی از مهمترین فاکتورهایی که در بروز بیماریهای روانی تاثیر داره، فقر هست. احتمال ابتلا به بیماری روانی در مادران فقیر 50 درصد بیشتر از مادرانی هست که موقعیت شغلی و اجتماعی خود را پس از تولد کودک حفظ کردهاند.
از دیگر عواملی که میتونه سلامت روان مادر را به خطر بندازه، میشه به قرار داشتن در یک رابطه آزاردهنده، انزوای اجتماعی و تجربه مشکلات روانی از قبل اشاره کرد. سلامت روان مادر تاثیر زیادی روی رفتار و سلامت روان کودک به ویژه در سنین رشد دارد. مادرانی که دارای اختلالات سلامت روان هستند، توانایی کمتری برای تربیت و تقویت کودک خود دارند. این مسئله میتونه مشکلات زیر رو در کودک ایجاد کنه:
· کاهش توانایی ارتباطات اجتماعی
· ضعف تحصیلی
درسته که سلامت روان مادر تمام اون چیزی نیست که کودک برای رشد نیاز داره، اما یک ضرورت غیر قابل چشم پوشی به شمار میره. پس توصیه میشه حتما به بهبود سلامت روان خود اهمیت بدید و حتی از درمانگر برای این کار کمک بگیرید.
· افسردگی بعد از زایمان: این نوع اختلال سلامت روان که خیلی هم رایج هست، علائم مختلفی از جمله بیحوصلگی، گریه، خستگی، بیقراری، ناراحتی، بیخوابی و عدم توانایی در تمرکز کردن رو به همراه داره.
· اختلال اضطراب: اضطراب یکی دیگه از اختلالات رایج هست که باعث بروز احساس نگرانی و ترس شدید در موقعیتهای مختلف روزمره میشه.
· اختلال شخصیت وسواسی اجباری: این نوع اختلال یک الگو از ترسها، رفتارها و آزارهای ناخواسته هست که باعث میشه فرد احساس اجبار و استرس شدیدی رو تجربه کنه.
کودکان خردسال از والدین (بخصوص مادر) انرژی میگیرند و اگه مادر افسردگی داشتهباشه، نمیتونه به طور صحیح به نیازهای کودک پاسخ بده. همین مسئله باعث بروز مشکلات رفتاری در کودکان میشه. طبق مطالعاتی که انجام شده، کودکانی که مادر آنها افسرده هست در مقایسه با کودکان دیگر اضطراب بیشتر و عزت نفس کمتری دارند.
اختلالات رفتاری کودک باعث میشه نتونه به خوبی احساسات خودش رو بیان یا با دیگران ارتباط برقرار کنه. رفتارهای غیرعادی کودک در واقع واکنشهایی به شرایط محیط اطراف و الگوهای تربیتی او هستند. اگر مادر به بیماریهای روانی مبتلا باشه، صدمات جبران ناپذیری بر زندگی و سلامت روان کودک وارد میشه. جالبه بدونید طی تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده، فرزندان مادرانی که افسردگی پس از بارداری را تجربه کردهاند سطح بالاتری از دلبستگی غیر ایمن رو نشون میدن.
اگر مادر در دوران بارداری افسردگی داشته یا طی یک سال اول تولد فرزند تعامل دشواری با او داشتهباشه، احتمال بروز مشکلات سلامت روان کودک در سنین 7 الی 8 سالگی زیاد هست. به عبارت دیگه افسردگی مادر مانع بزرگی در مسیر رشد اجتماعی و شناختی کودک محسوب میشه.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0306453023001026
https://epi.org.uk/publications-and-research/maternal-mental-health/
پاسخ ها