روف گاردن چیست؟ | آشنایی با روف گاردن

در دهه‌های اخیر، روف گاردن‌ها یا بام‌های سبز به عنوان یکی از راه‌حل‌های نوآورانه برای افزایش فضای سبز در مناطق شهری و بهبود کیفیت زندگی معرفی شده‌اند. این فضاهای سبز که بر روی بام‌های ساختمان‌ها ایجاد می‌شوند، نه تنها به زیبایی محیط کمک می‌کنند، بلکه مزایای محیطی و اقتصادی قابل توجهی نیز دارند. در این مقاله به بررسی مفهوم روف گاردن، مزایا، انواع و راهنمای اجرای آن خواهیم پرداخت.

روف گاردن چیست؟

روف گاردن، به فضایی سبز و پوشیده از گیاهان گفته می‌شود که بر روی سقف یا بام ساختمان‌ها ایجاد می‌شود. این باغ‌های بام‌نشین می‌توانند شامل گیاهان کوچک تا درختان بزرگ، گل‌ها، سبزیجات و حتی فضاهای نشیمن و تفریحی باشند. روف گاردن‌ به دلیل کمبود فضای سبز در مناطق شهری، یک راهکار مناسب برای استفاده بهینه از فضاهای بیکار و ایجاد محیطی دلپذیر و سالم هستند.

مزایای روف گاردن

1. عایق‌بندی حرارتی و کاهش هزینه‌های انرژی: روف گاردن‌ها به عنوان یک عایق طبیعی عمل می‌کنند و دمای داخلی ساختمان را در فصل‌های گرم و سرد تعدیل می‌کنند. این امر منجر به کاهش مصرف انرژی برای گرمایش و سرمایش می‌شود.

2. بهبود کیفیت هوا: گیاهان در روف گاردن‌ها با جذب دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن به بهبود کیفیت هوا و کاهش آلودگی کمک می‌کنند.

3. کاهش اثر جزایر حرارتی شهری: سطوح سبز بام‌ها باعث کاهش دمای سطحی ساختمان‌ها و در نتیجه کاهش اثر جزایر حرارتی شهری می‌شوند.

4. مدیریت آب باران: روف گاردن‌ها با جذب و ذخیره آب باران، به کاهش جریان آب‌های سطحی و کاهش خطر سیلاب کمک می‌کنند.

5. افزایش فضای سبز و زیبایی شهری: این فضاها به افزایش زیبایی شهری و فراهم کردن محیطی آرامش‌بخش و دلپذیر برای ساکنان کمک می‌کنند.

6. افزایش ارزش ملک: ساختمان‌هایی که دارای روف گاردن هستند، از نظر اقتصادی ارزش بیشتری دارند و جذابیت بیشتری برای خریداران و مستاجران دارند.

انواع روف گاردن

1. روف گاردن اکستنسیو (Extensive Roof Garden):

   • ویژگی‌ها: سبک، کم‌عمق، نیاز به نگهداری کم.
   • کاربردها: مناسب برای ساختمان‌های مسکونی و تجاری با ظرفیت بار محدود.
   • گیاهان: گیاهان کوچک و مقاوم مانند ساکولنت‌ها و چمن‌ها.

2. روف گاردن اینتنسیو (Intensive Roof Garden):

   • ویژگی‌ها: عمیق‌تر، نیاز به نگهداری بیشتر.
   • کاربردها: مناسب برای بام‌هایی با ظرفیت بار بالا و پروژه‌های بزرگتر.
   • گیاهان: گیاهان بزرگتر، درختچه‌ها و درختان کوچک.

3. روف گاردن نیمه‌متمرکز (Semi-intensive Roof Garden):

   • ویژگی‌ها: ترکیبی از دو نوع قبلی، عمق متوسط و نیاز به نگهداری متوسط.
   • کاربردها: مناسب برای ساختمان‌هایی که ظرفیت بار متوسط دارند.
   • گیاهان: ترکیبی از گیاهان کوچک و بزرگ.

راهنمای اجرای روف گاردن

1. بررسی اولیه و ارزیابی بام

قبل از شروع هر گونه کاری، باید بام ساختمان از نظر سازه‌ای و محیطی بررسی شود:

• ظرفیت بار بام: بام باید توانایی تحمل وزن اضافی ناشی از خاک، گیاهان و تجهیزات آبیاری را داشته باشد.
• وضعیت عایق‌بندی و زهکشی: بام باید دارای عایق‌بندی مناسب و سیستم زهکشی کارآمد باشد تا از نفوذ آب و تجمع آن جلوگیری شود.
• دسترسی به بام: باید مسیرهای مناسب و ایمن برای دسترسی به بام وجود داشته باشد.

2. طراحی روف گاردن

در این مرحله، طرح کلی روف گاردن بر اساس نیازها و خواسته‌های کارفرما تهیه می‌شود:

• انتخاب گیاهان: گیاهان باید با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، نیازهای آبی و نگهداری، و زیبایی‌شناسی انتخاب شوند.
• تقسیم‌بندی فضا: فضاهای مختلف روف گاردن مانند مناطق نشیمن، باغچه‌ها، مسیرهای عبور و آب‌نماها تعیین و طراحی می‌شوند.
• سیستم آبیاری: طراحی یک سیستم آبیاری خودکار و کارآمد برای تامین آب مورد نیاز گیاهان ضروری است.
• نورپردازی و مبلمان: برنامه‌ریزی برای نورپردازی مناسب و انتخاب مبلمان مقاوم به شرایط جوی.

3. تهیه و نصب لایه‌های مختلف

روف گاردن‌ها از چندین لایه تشکیل می‌شوند که هر یک وظیفه خاصی دارند:

• لایه محافظت از نفوذ آب: این لایه از نفوذ آب به ساختار بام جلوگیری می‌کند.
• لایه زهکشی: این لایه آب اضافی را به سیستم زهکشی هدایت می‌کند.
• لایه فیلتر: این لایه از ورود خاک و ذرات کوچک به سیستم زهکشی جلوگیری می‌کند.
• لایه خاک و بستر کاشت: این لایه شامل خاک مناسب برای رشد گیاهان است.
• گیاهان و پوشش سبز: کاشت گیاهان انتخاب شده بر اساس طراحی اولیه.

4. نصب سیستم‌های جانبی

در این مرحله، سیستم‌های جانبی مانند آبیاری خودکار، نورپردازی و مبلمان نصب می‌شوند. نصب این سیستم‌ها باید با دقت و مطابق با طراحی انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.

5. نگهداری و مراقبت

روف گاردن‌ها نیاز به نگهداری منظم دارند تا همیشه زیبا و کارآمد باقی بمانند. این نگهداری شامل آبیاری، هرس گیاهان، تغذیه و مبارزه با آفات و بیماری‌ها است.

نتیجه‌ گیری

روف گاردن‌ها به عنوان یکی از راه‌حل‌های نوآورانه در طراحی شهری، مزایای بسیاری از جمله بهبود کیفیت هوا، کاهش آلودگی، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و افزایش فضای سبز دارند. با اجرای صحیح و نگهداری منظم، می‌توان از این فضاهای سبز بهره‌وری بیشتری داشت و به بهبود کیفیت زندگی در شهرهای مدرن کمک کرد.