آشنایی با گل اختر

گل اختر گونه از گیاهان گلدار از جنس Canna است. این جنس دارای نوزده گونه است. این گیاه از خانواده Cannaceae بومی مناطق استوایی است ولی امروزه در بیشتر مناطق نیمه گرمسیری و معتدل جهان کشت می‌شود و ارزش زینتی دارد. این‌گونه دارای شاخ و برگ‌های بزرگ و زیاد می‌باشد و به عنوان یک گیاه باغی تبدیل شده است. نام گل اختر از کلمه سلتیکی آمده و مشتق شده از نیشکر یا نی است.

خصوصیات گیاه‌شناسی

از نظر انواع گل اختر بوته گل اختر به بلندی ۷۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر با برگ‌های خیلی پهن سبز یا سبز مایل به ارغوانی است که از میان آن ساقه‌های متعدد که منتهی به چندین گل درشت یا خیلی درشت به رنگ‌های زرد، قرمز، سفید، زرد، ابلق ، زردآلویی، زرد طلائی، خال خال یا راه راه می‌شود بیرون می‌آید. آن‌ها می‌بایست حداقل ۶ تا ۸ ساعت از نور خورشید به‌طور متوسط در طول تابستان بهره ببرید. گل اختر را یکی از غنی‌ترین منابع نشاسته در جهان می‌دانند.

ریشه گل اختر به شکل ریوم بوده (ریزوم اندامی است که مواد غذایی ساخته شده در برگ را در خود ذخیره می‌کند و هر بار که قسمت هوایی به هر دلیل از بین برود گیاه مجدداً به کمک مواد ذخیره‌ای ریزوم رشد می‌کند اما اگر چند بار این عمل یعنی حذف بخش خوابی تکرار شود ذخیره ریزوم هم تمام شده و گیاه کلاً نابود می‌شود) و دارای برگ‌های پهن و سرنیزه‌ای به رنگ سبز - ارغوانی و بسیار جذاب است که پس‌زمینه خوبی برای گیاه علفی زینتی که دارای برگ‌های شمشیری هستند به شمار می‌رود.

شرایط محیط رشد و نگهداری

گل اختر نیاز به مکان آفتابی، خاک سبک و غنی از مواد آلی که مرتباً مرطوب نگهداشته شده دارد و بهتر است با کود مایع تقویت شود. در اوایل زمستان که برگ‌های گیاه خشک و سیاه شدند ریزوم ها را از خاک درآورده و آن‌ها را در مکانی خنک درون کمپوست کمی مرطوب نگهداری می کنند تا چروکیده نشوند. ریزوم ها را در بهار می‌توان در هوای آزاد کاشت.

گل اختر دارای گل‌های متعدد به رنگ‌های مختلف است و برای حاشیه کاری و تشکیل تپه گل‌ها یا تک کاری میان تپه گل یا چمن‌زار قابل‌توجه است . کاشتن اقسام اصلی و اولیه این گل امروز تقریباً متروک شده و فقط آن‌ها را یا نزد اشخاصی که مجموعه ای از اقسام مختلف آن را دارند یا در گلکاری های درجه دوم و سوم میتوان دید، چون گیاه اختر طاقت سرمای زمستان را در مناطق سرد و معتدل ندارد به‌مجرد شروع اولین سرما و یخبندان بوته‌های آنرا سرما زده برگ‌ها در حالت سبزی پلاسیده و خراب می‌شوند ، همان زمان باید ساقه‌های آن را از سطح زمین بریده ریشه‌های بوته را که ساقه زیرزمینی گوشتی است از خاک بیرون آورده دو سه روز آن‌ها را در محل سایه و هواگیر در معرض هوا قرار داد تا رطوبت زیادی خود را از دست بدهند ، سپس آن‌ها را در زیر زمین یا انبار خشک و گرمی که محفوظ از یخ زدن باشد زیر ماسه خشک بگذارند .

تکثیر گل اختر

پیاز گل اختر را در ناحیه کرج آبان ماه از خاک دراورده در محلی که از سرمای شدید مصون باشد تا آغاز فصل بهار سیلو می‌کنند برگ‌های پهن اختر در اطراف ساقه گل دهنده که تا ۵/۱ متر رشد و نمو می‌کنند به‌تدریج در بهار ظاهر می‌شوند و در تابستان خوشه‌های درشت گل اختر به رنگ‌های گل اختر قرمز، گل اختر نارنجی، گل اختر زرد، گل اختر بنفش، گل اختر پرگل، گل اختر ابلق و غیره نمودار می‌شوند.

راحتترین و بهترین روش نگهداری و انبارداری ریزوم های گل اختر به این صورت است که ریزوم ها را از ۲۰ سانتیمتری سطح خاک قطع کرده (به دلیل آسیب و بیماری‌های قارچی ناشی از آن، بالاتر از ریزوم قطع می‌کنند) و سپس یک گودال به عمق ۷۰ سانتیمتر تا یک متر حفر کرده و داخل آن را ماسه می‌ریزیم (ماسه قبلاً با قارچ‌کش مخلوط و خشک شده باشد) بعد ریزوم ها را داخل گودال می‌گذاریم باید توجه داشته باشیم گودال در محل آبگیر قرار نداشته باشد تا آب باران وارد آن نشود بهتر است روی آن را پلاستیک بکشیم.

بخش مناسب برای تکثیر گیاه اختر یک ریزوم بسیار جوان، فعال و مرتب در حال جوانه زدن است بنابراین می‌توان با قطعه کردن ریزوم که یک یا چند جوانه داشته باشد گل اختر را تکثیر گردد. ازدیاد گل اختر از طریق تقسیم در فصل بهار و کاشت بذر گل اختر در فصل زمستان در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر امکان‌پذیر است. چون گیاه اختر طاقت سرمای زمستان را در مناطق سرد و معتدل ندارد به‌محض شروع اولین سرما و یخبندان بوته‌های آن را سرمازده و برگ‌ها در حالت سبزی پلاسیده و خراب می‌شوند. در فصل بهار ریزوم های اختر را درآورده و بهتر است همان زمان ریزومها جدا شوند و سپس کاشته شوند. (قسمتی از ریزوم اختر به همراه یک یا چند جوانه) باید ساقه گل اختر را از خاک بیرون آورده و دم های آن را از سطح زمین بریده ریشه های بوته را که ساقه زیرزمینی گوشتی است در معرض هوا قرار داد تا رطوبت زیادی خود را از دست بدهد و سه روز آن‌ها را در محلی سایه و هواگیر قرار دهید سپس آن‌ها را در زیرزمین یا انبار خشک که محفوظ از یخ زدن باشد زیر ماسه خشک بگذارید.

خواص گل اختر به طور خلاصه عبارتند از: درمان سوزاک، قطع بدون دلیل عادت ماهانه، خون ریزی بینی، جمع شدن آب زیر پوست، از بین بردن ورم، تصفیه خون، ادرارآور تب و تعریق بدن.