سبزی جعفری به حالت خودرو و نیمه خودرو و در نواحی مختلف یافت می‌شود. در اکثر نقاط کشور پرورش داده می‌شود. گیاهی دوساله به ارتفاع ۳/۰ تا یک متر و دارای ریشه راست دوکی‌شکل یا متورم (برحسب نژادهای مختلف) و به رنگ مایل به زرد است. به حالت وحشی می‌روید و در بعضی نواحی پرورش داده می‌شود. برگ‌های جعفری، شفاف به رنگ سبز تیره، دارای بریدگی‌های لوزی یا مثلث شکل با تقسیمات فرعی است. برگ‌های قسمت فوقانی ساقه آن، منقسم به قطعات باریک و نوار مانند با ظاهری متفاوت از برگ‌های تحتانی است گل‌هایی کوچک مایل به سبز و مجتمع به‌صورت چتر مرکب دارد. در قاعده اشعه چترهای اصلی و فرعی آن، زائده‌های باریک و غیر منقسم دیده می‌شود.
میوه آن کوچک و به درازای ۲ میلی‌متر به قطر یک میلی‌متر یا کمی بیشتر به رنگ سبز و دارای بو و طعم بسیار معطر است. ریشه جعفری معمولی نازک ولی محکم است که در تغذیه از آن استفاده نمی‌شود. عمق ریشه زیاد است (گاهی تا عمق ۱۶۰ سانتی‌متر) از آنجائی که جعفری دارای ریشه‌های فرعی کمی است به همین دلیل برای به سازی خاک مناسب نیست و بنابراین در تناوب زراعی جایی ندارد.
جعفری در مقابل خشکی حساس ولی در مقابل سرما بسیار مقاوم است. کشت این گیاه در هر نوع آب و هوایی امکان‌پذیر است ولی در آب‌وهوای خنک بهترین نتیجه را می‌دهد. جعفری یک گیاه سایه دوست است. زمین مورد کشت باید نرم مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. زمین‌های نیمه سنگین با هوموس، لومی و شن لومی بهترین زمین‌های کشت این گیاه می‌باشند. در خاک‌های عمیق و قوی به علت وفور مواد غذایی خوب رشد می‌کند. نظر به اینکه معمولاً از برگ این گیاه استفاده می‌شود، بنابراین احتیاج آن به کودهای از ته بیشتر است،PH مناسب خاک برای این گیاه ۶ تا ۷ است.
زمین مورد کشت باید نرم، مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. کود دامی نپوسیده برای رشد و نمو گیاه مناسب نیست و باعث اختلال رشد در گیاه می‌شود. میزان کودهای شیمیایی با توجه به نوع و مواد غذایی موجود در زمین حدود ۹۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم ازت (در دو مرحله)، ۸۰ کیلوگرم p2o5 و ۱۶۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم K2O در هکتار است. اگر بخواهند عمل برداشت را در چند مرحله اجرا کنند، بهتر است پس از هر بار برداشت مقداری کود ازت به زمین بدهند (۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم در هکتار).
زمان کاشت بذر جعفری در سبزی‌کاری‌های بزرگ و در مناطق معتدل در بهار و گاهی نیز در پائیز است. جعفری را در ردیف‌هایی به فاصله ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر روی ردیف می‌کارند. فاصله بین ردیف‌ها در کشت‌های مکانیزه ۲۵ سانتی‌متر است.
بذر جعفری به‌کندی جوانه می‌زند و جوانه زدن آن حدود ۲۰ تا ۲۵ روز طول می‌کشد. البته این مدت بر اساس شرایط محیطی ممکن است کمتر یا بیشتر شود. در خارج از ایران ابتدا خزانه می‌گیرند و سپس بوته‌ها را نشا می‌کنند. در ایران بذر جعفری را مستقیماً می‌کارند و در بعضی مناطق چندساعتی (حدود ۲۴ ساعت) بذر را می‌خیسانند. البته خیساندن بذر باعث سرعت بخشیدن به جوانه زدن بذر می‌شود. عمق کاشت در مورد این سبزی حدود ۶ تا ۸ میلی‌متر است. کاشت جعفری بهروش‌های مختلف صورت می‌گیرد. اگر به روش خطی کاشته شود، بهتر است فاصله خطوط بین ۲۵ تا ۳۵ سانتی‌متر باشد و فاصله دو بوته روی خط کشت ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر در نظر گرفته شود. در بعضی مناطق جعفری را به‌صورت دست پاش در کرت‌های کوچک می‌کارند و بالاخره در محل‌هایی که خاک سنگین است و یا مسئله شوری خاک مطرح است، مانند خوزستان، توصیه می‌شود این گیاه به‌صورت نشتی کاشت شود. میزان مصرف بذر جعفری برای روش دست پاش بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم در هکتار و برای کشت‌های خطی و نشتی ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم در هکتار است.
کنترل علف‌های هرز در مزرعه جعفری خیلی اهمیت دارد. چون بوته‌ها به علت کوچک بودن قدرت رقابت با علف‌های هرز را ندارند. استفاده از کولتیواتورهای دستی برای کنترل علف‌های هرز و یا ترکیبی از انواع کولتیواتور و علف‌کش‌ها توصیه می‌گردد. زمان کشت جعفری در مناطق جنوبی کشور از اوایل پاییز شروع می‌شود که ممکن است تا اواسط پاییز ادامه پیدا کند. نظر به اینکه بذر جعفری دیر جوانه می‌زند در کاشت آن باید عجله کرد تا برداشت آن با سایر سبزی جات هم‌زمان شود. در مناطق سردسیری کاشت آن بعد از رفع خطر یخبندان و از اوایل بهار شروع شده و تا اواخر بهار ادامه می‌یابد. ممکن است بوته‌ها احتیاج به تنک کردن داشته باشند که در این صورت این کار در ۲ یا ۳ مرحله انجام می‌شود و نهایتاً حدود ۱۵ سانتی‌متر فاصله بین دو بوته در نظر گرفته می‌شود.
سم‌پاشی قبل از کشت با دورینول (Deurinol) هکتاری ۴ تا ۵/۶ لیتر با تنوران (Tenoran) هکتاری ۸ کیلوگرم و بعد از کشت با آفالون (Afalon) هکتاری ۵/۱ کیلوگرم با پوتابلان (Potablan) هکتاری ۸ کیلوگرم در ۴۰۰ تا ۶۰۰ لیتر آب و ۲ تا ۳ بار دیسک و چنگک زدن ماشینی ضروری است.
میوه‌های جعفری را از اول مرداد تا شهریورماه، ریشه‌ها در آبان ماه و برگ‌ها را از اواسط خرداد تا اواسط آبان محصول برداری می‌نمایند. چین اول برگ جعفری را از اواسط تا اواخر خرداد با علف چین یا کمباین سبزی چین برداشت می‌کنند برگ‌های جعفری را معمولاً برحسب نوع بذر کشت شده و دفعات بذرپاشی، شرایط آب و هوایی و آبیاری تا مهرماه با فواصل حدود ۴ هفته‌ای، ۳ تا ۴ بار برداشت می‌کنند.
ریشه جعفری را از اواخر مهر تا اوایل آبان ماه با چغندر کن یا کمپاین مخصوص چغندر و سیب‌زمینی برداشت می‌نمایند. میوه‌های جعفری هم در شهریورماه آماده استفاده می‌شوند. از هر هکتار زمین ۲/۱ تن میوه (دانه) پاک شده و ۳۰ تن گیاه تازه به دست می‌آید.
برگ‌های برداشت‌شده را در دستگاه‌های خشک‌کن در حرارتی معادل ۴۰ درجه سانتی‌گراد خشک کرده و در ماشین برگ چین یا در دستگاه‌های برش در اندازه‌های ۲ میلی‌متر می‌برند. ریشه‌های را که با دست یا به‌وسیله شخم‌زن برداشت شده شستشو داده و آن‌ها را به‌وسیله ماشین‌های مخصوص به قطعات کوچک تقسیم می‌کنند و در دستگاه‌های خشک‌کن در حرارت ۶۰ تا ۸۰ درجه سانتی‌گراد خشک و سپس پرداخت می‌نمایند. میوه‌ها را نیز در دستگاه‌های بذرپاکن در شرایط استاندارد پرداخت و بوجاری می‌نمایند.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها