پرواربندی چیست و چه مزایایی دارد؟

منظور از پرواربندی، تبدیل مواد خوراکی گیاهی به پروتئین حیوانی است، نه چربی. آخرین مرحله ی پرورش گاو گوشتی پرواربندی است. در پرواربندی، دام های مورد نظر با یک برنامه ی تغذیه ای متشکل از مواد کنسانتره، در مدت زمان معینی به وزن مناسب می رسند.

پرواربندی، آن طور که به نظر می رسد، کاری چندان ساده نیست. زیرا مواد خوراکی استفاده شده برای پرواربندی بیشتر از کنسانتره تشکیل می شوند و نسبت به علوفه های خشبی گران ترند. به همین دلیل اگر برنامه ی پرواربندی اصولی و علمی نباشد، شاید در نهایت زیان آور باشد. با وجود این مشکلات و با توجه به این که هدف از پرواربندی تولید مواد غذایی ضروری برای انسان است، پرواربندی اهمیت خاصی دارد. اگر پرواربندی طبق یک برنامه ی اصولی و علمی اجرا شود به سوددهی منجر خواهد شد.

محاسن پرواربندی

پرواربندی یک کار تخصصی در حرفه پرورش گاو و گوسفند است. فواید پرواربندی عبارت است از:

1- دام های پرواری به صورت کامل می توانند از مراتع، ضایعات کارخانه ها تفاله ها و کنجاله ها استفاده کنند.

2- در کشت و صنعت هایی که خود تولید غلات (جو، گندم و یولاف) دارند، می توان از این غلات مستقیما در پرواربندی استفاده کرد در این صورت، پرواربندی ارزان تر تمام می شود و اقتصادی تر است با احداث مزارع پرواربندی در نزدیک کارخانه های قند و استفاده از تفاله ی تر چغندر میتوان به نحو چشم گیری سوددهی را افزایش داد.
3- با پرواربندی می توان از دامی که گوشتی با کمیت و کیفیت پایین دارد، گوشتی تولید کرد که کمیت و کیفیت بالا داشته باشد. معمولا دام هایی پروار بسته می شوند که لاغر اندام اند. این گونه دام ها معمولا ضعیف اند و بدنشان به مقدار کافی گوشت و چربی ندارد. در این صورت، عضله ی آنها بدون چربی است و کیفیت لازم را ندارد و ترد و خوشمزه نیست. در اواخر دوره ی پرواربندی معمولا مقداری چربی در داخل فیبرهای عضله تشکیل و باعث تردی و خوشمزه شدن گوشت می شود.

 4- در مقایسه با سایر بخش های دامپروری، مخصوصا پرورش گاو شیری، به تعداد کارگر کمتری نیاز است. در روستا برای روستاییان اشتغال ایجاد می کند و آن ها می توانند در فصل های پاییز و زمستان، که کارشان نسبتا کم است، با پرواربندی از وقت خود بیشتر استفاده کنند، عموما در پرواربندی برای هر 50 رأس گاو پرواری یک کارگر در نظر گرفته می شود.

5- مشکلات بهداشتی و بیماری در پرواربندی کمتر است. معمولا در پرواربندی، دام ها دارای سن های متفاوت اند؛ اما بیشتر از دام های جوان استفاده می شود. دام های جوان سالم و تندرست اند و کمتر بیمار می شوند و میزان مرگ و میر در آنها کمتر است. در صورت بیمار شدن دام، اگر طول مدت درمان طولانی و یا معالجه گران تمام شود، می توان دام را به کشتارگاه ارسال کرد. در صورتی که در گاو شیری نمی توان این کار را انجام داد. در پرواربندی ها معمولا بیماری ها و مشکلات خاصی مشاهده می شود. مهم ترین عوارض، اختلال های گوارشی و متابولیک (سوخت و سازی) است که باید همیشه برای پیشگیری از آنها آماده بوده و داروهای لازم را در اختیار داشت.

6- میزان سرمایه گذاری در این بخش برعکس پرورش گاو شیری، پایین است؛ زیرا در پرواربندی به اصطبل های گران قیمت نیاز نیست. این مسئله برای افرادی که کار پرورش دام را شروع می کنند، خیلی مهم است. چون به سرمایه گذاری ثابت زیادی نیاز ندارد. در پرواربندی معمولا نوع ساختمان ها اهمیت فوق العاده ای ندارد. در آمریکا و کانادا معمولا پرواربندی در اصطبل های باز انجام می گیرد. زیرا به اصطبل های بسته نیازی نیست.

7- برگشت سرمایه در پرواربندی سریع است. دام هایی (گوسفندان و گوساله ها) که استفاده می شوند، بومی و یا صنعتی اند. مدت پرواربندی بر اساس سن دام متفاوت است. اگر گاوهای مسن پروار بسته شوند، در حدود سه ماه و اگر گوساله کوچک باشند، پرواربندی حدود 8 ماه است. به همین دلیل، دوره های پرواربندی در سال دو تا چهار مرتبه گردش می کند.

                                                                                             پرواربندی یا پرورش گوسفند

8- با دادن کود گاو به زمین، بازده خاک افزایش می یابد و با فروش آن می توان درآمدی کسب کرد. در یک تن کود گاوی نزدیک به 5 کیلوگرم نیتروژن، 5 کیلوگرم پتاسیم و 2.5 کیلوگرم فسفریک اسید وجود دارد.این کود در مقایسه با کودهای شیمیایی و از نظر قیمت معمولا ارزان تر است و ارجحیت دارد و محیط زیست را آلوده نمی کند.

9- پرواربندی برای صنایع گوناگون مواد خام تأمین می کند. در اصل هدف از پرواربندی تولید گوشت قرمز است. گاوی که کشتار می شود، محصولات فرعی زیادی تولید می کند؛ از جمله، ضایعات کشتارگاهی، کله و پاچه، جگر، پوست، محتویات داخل شکمبه و کلیه؛ بخش های غیر قابل مصرف استخوان، روده و غدد ماده ی خام سایر صنایع را تشکیل می دهد. معمولا این محصولات 40 تا 45 درصد وزن بدن را تشکیل میدهد. در کشتارهای مجهز و مدرن این محصولات فرعی به راحتی تبدیل به مواد قابل استفاده می شوند؟ در صورتی که در کشتارگاه های معمولی بعضی از این محصولات قابل تبدیل و استفاده نیستند.

در کشتارگاه های معمولی ضایعات کشتارگاهی متأسفانه روانه رودخانه ها و باعث آلودگی محیط زیست می شوند. از محصولات فرعی کشتارگاه های مدرن می توان در صنایع پوست، کفش، خوراک دام، صابون سازی، دگمه سازی (از شاخ)، چسب سازی، لاستیک اتومبیل، دارو و ... استفاده کرد.

10- داشتن مدیریت صحیح و علمی در پرواربندی، باعث سودآوری آن می شود. گاومیش هیچگاه در حکم یک منبع گوشتی مورد توجه واقع نشده است؛ حتی اگر در جایی که پرورش داده میشود و مصرف نیز می شود. با این که گاومیش به تغذیه ی مناسب واکنش مساعد نشان می دهد، اغلب درصد گوشت لاشه ی آن کمتر از درصد گوشت لاشه ی یک گاو گوشتی است. شاید شکم حجیم و درشت، استخوان های ضخیم، سر بزرگ و توپر، پوست ضخیم و کپل نسبتا کم رشد از آن باشد.

پرواربندی گاومیش :

میزان افزایش وزن گاومیش های جوان معمولا بین نیم تا یک کیلو در روز (در شرایط مساعد از نظر پرورش و تغذیه) است. گاومیش پرواری را می توان در 12 ماهگی به وزن 300 تا 350 کیلوگرم و با شرایط بسیار عالی از نظر کیفیت گوشت به بازار فرستاد. گوشت گاومیش از نظر بافت شناسی به طور قابل ملاحظه ای با گوشت گاو فرق می کند.
در گاومیش تارهای عضلانی ضخیم و دارای هسته های خیلی فراوان است. سطح مقطع تارها چند ضلعی است و اجزای تشکیل دهنده ی تارها بزرگ و حجم این یاخته ها بزرگتر است. چربی در بین تارهای عضلانی پخش نیست و احتمالا همین موضوع دلیل زبری و خشنی گوشت گاومیش است. اگر چربی در بین تارهای عضلانی گوشت گاو پخش شود، گوشت ترد و نرم می شود.

کیفیت گوشت گاومیش به سن حیوان بستگی دارد. معمولا دام هایی که کشتار می شوند، بیشتر مسن و پیرند. همچنین باید بدانیم که هرگاه گاومیش به صورت صحیح پرواربندی شود، گوشت آن تقریبأ تفاوتی با گوشت گوساله ندارد.
مهم ترین آمینواسیدهای موجود در عضلات گاومیش عبارتند از: لیزین، هیستیدین، آرژنین، اسید اسپارتیک، سرین، اسید گلوتامیک، پرولین، گلیسین، آلانین، سیستین، والين، میتونین، ایزولوسین تیروزین و فنیل آلانین.

همچنین اگر مایل هستید، می توانید درباره روند توسعه پرواربندی و پرورش گوساله در ایران اینجا بیشتر بخوانید.