بدون تردید، کلینیک روانپزشکی با وجود و حضور روانپزشک معنا و مفهوم واقعی خود را باز می یابد. به عبارت دیگر، جزئی لاینفک و جدا نشدنی از اجزای کلینیک روانپزشکی را روانپزشکان در بر می گیرند. به طور کلی، روانپزشکان درصدد بررسی، ارزیابی، تشخیص، درمان و پیشگیری از مشکلات ذهنی، عاطفی و اختلالات رفتاری بر می آیند. بنابراین، متخصص تشخیص و درمان مشکلات روانی و روان درمانی، روانپزشک می باشد. حضور روانپزشک در کلینیک روانپزشکی بر اساس فراگیری و آموزش درمانی و سنجش بیماری های روانی صورت می گیرد.
شایان ذکر است که روانپزشکان در کنار متخصصان بهداشت روانی، در زمره معدود افرادی می باشند که برای درمانی مشکلات روانی، مرجعیت و اجازه تجویز دارو را دارند. در بسیاری مواقع مردم، مشاور، روانشناس، روانکاو و روانپزشک را در یک مفهوم تصور می نمایند. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که روانپزشکان قبل از رسیدن به درجه روانپزشکی، ملزم هستند در مقطع دکترای عمومی تحصیل نموده و پس از فارغ التحصیل شدن و کسب مدرک دکترای عمومی، آموزش های لازم را فرا می گیرند.
پس از فراگیری آموزش های لازم برای در اختیار گذاشتن آموزش های خود، به منظور درمان اختلالات روانی و ارتقای سلامت روان افراد، در کلینیک روانپزشکی خدمات ارائه می دهند. این در حالی است که مشاور و روانشناس با تحصیل در رشته روانشناسی و دریافت مدرک، می توانند به ارائه خدمات و مشاوره های لازم در حیطه های تخصص خود بپردازند.
روانپزشکان با حضور در کلینیک روانپزشکی، به بررسی و ارزیابی وضعیت روحی و جسمی بیماران به منظور تشخیص اختلالات ذهنی، عاطفی و رفتاری مبادرت می ورزند. روانپزشکان در طول فرآیند درمان، برای تجویز داروی مناسب و تشخیص بهتر اختلالات، سوابق روانپزشکی و پزشکی بیمار را مورد ارزیابی قرار می دهند. همچنین در جهت تشخیص بهتر بیماری و روند درمانی، انجام تست های مختلفی را در دستور کار قرار می دهند.
نحوه تشخیص و درمان بسیاری ار اختلالات روانی، در پرتو وجود کلینیک روانپزشکی به نحو مطلوب امکان پذیر می باشد. اختلالات روانی گستره وسیعی از علائم و نشانه های مختص به خود را دارا می باشند که در صورت بروز این علائم در وجود فرد، باید نسبت به انجام و پیگیری روند درمانی، اقدامات مقتضی را به کار بست. در یک نگاه کلی، اختلالات روانی، یک الگوی ذهنی یا رفتاری بوده که علاوه بر نقص در کارکردهای فرد، پریشانی و آزردگی روحی و بعضاً جسمی را به صورت معنی دار و واضح با خود به همراه دارد. بر این اساس، فرد مبتلا به اختلالات روحی و روانی، در افکار، احساس و رفتار خود با نوعی اختلال و نقص روبرو می باشد. این مشکلات می توانند برای مدت های طولانی سلامت و بهداشت روان فرد را دستخوش تغییر و اختلال قرار دهند. برای درمان و پیشگیری از بغرنج تر شدن این اختلالات، استفاده از خدمات کلینیک روانپزشکی، به فرد مبتلا کمک شایانی می کند. درمان اختلالات درمانی در کلینیک روانپزشکی، منطقی ترین و بهترین راه برای مقابله و فائق آمدن بر این مشکلات می باشد. عدم توجه به نشانه ها و علائم این اختلال ها و پی نگرفتن اقدامات درمانی مناسب، فرد مبتلا را با عواقب سنگین تری روبرو می سازد. بر همین اساس، لازم است که با مشاهده کوچکترین نشانه ای، جهت تشخیص و اقدام درمانی مناسب، مراجعه به کلینیک روانپزشکی در دستور کار قرار گیرد. شایان ذکر است که بروز مشکلات روحی و روانی، ضمن آزردگی، رنج و عذاب فرد، وضعیت جسمانی و فیزیکی او را نیز با مشکلاتی همراه می سازد. بنابراین، به منظور برخورداری از بهداشت روان و سلامت جسم، استفاده از خدمات روانپزشکی، راهکار مثمر ثمر و راهگشایی قلمداد می گردد. در حال حاضر قابلیت دسترسی به کلینیک روانپزشکی برای افراد، در گوشه و کنار کشور فراهم می باشد.
از جمله فرآیندهای مهم درمانی در کلینیک روانپزشکی، نحوه تشخیص اختلال، به منظور یافتن بهترین روش درمانی می باشد. لازم به ذکر است که تشخیص و تعیین اختلالات روانی در مقایسه با بیماری های جسمانی، با تفاوت های بسیاری همراه می باشد. به طور معمول، یکی از راه های کاربردی برای تشخیص بیماری های جسمی، انجام آزمایشات مختلف و شیوه تشخیصی آزمایشگاهی می باشد. این در حالی است که برای تشخیص اختلالات روانی، گرفتن نمونه خون با حضور در آزمایشگاه افاقه و کفایت نخواهد کرد. اولین اقدام مؤثر در جهت تشخیص معضلات روحی، مراجعه به کلینیک روانپزشکی می باشد. کاربردی ترین و مناسب ترین شیوه تشخیص در روانپزشکی، ارزیابی و سنجش روانی به شمار می رود. این فرآیند به وسیله روانپزشکان و متخصصان این حوزه صورت می گیرد.
در کلینیک روانپزشکی، روانپزشکان برای تشخیص هر چه بهتر نوع اختلال و سنجش سلامت روان، ابزارهای مختص به خود را مورد استفاده قرار می گیرند. بر این اساس، یکی از ابزارهای مورد استفاده روانپزشکان، مشاهده می باشد. مشاهده وضعیت بیمار می تواند بروز نشانه های اختلال را در وجود فرد واضح و مبرهن ساخته و از طریق این سرنخ ها، اقداماتی جهت درمان مشکل انجام داد. از دیگر ابزارهای مورد استفاده روانپزشکان در کلینیک روانپزشکی، مصاحبه تشخیصی می باشد. در این روش متخصص با پرسیدن سوالاتی و جمع آوری اطلاعات لازم، به نشانه ها و علائم اختلال دست پیدا می کند. آزمون ها از دیگر ابزارهای کاربردی در روانپزشکی محسوب می شود. انجام آزمون های روانی به وسیله روانپزشک، جهت اطمینان حاصل کردن از صحت و سقم تشخیص، از درجه اهمیت و ارزش بسیار بالایی برخوردار می باشد. در کلینیک روانپزشکی، روانپزشکان برای درمان اختلال از شیوه های روان درمانی و دارو درمانی استفاده به عمل می آورند. بر این اساس، متناسب با نوع مشکل و شدت اختلال فرد، روش درمانی مناسب اعمال می گردد.
پاسخ ها