چرا بدون پتو نمی‌توانیم بخوابیم؟

گاهی در شب‌های گرم تابستان، باز هم ترجیح می‌دهیم زیر یک پتو هرچند نازک بخوابیم.

خبرآنلاین: گاهی در شب‌های گرم تابستان، باز هم ترجیح می‌دهیم زیر یک پتو هرچند نازک بخوابیم.

پتوها یک حس آشنا و آرامش‌بخش ایجاد می‌کنند که شباهت زیادی به تجربه قنداق شدن در نوزادی دارد. 

این حس “بسته بودن” برای بسیاری از افراد نشانه‌ای از امنیت است. روان‌شناسان معتقدند که این الگو از کودکی در ذهن ما شکل می‌گیرد و در بزرگ‌سالی هم همچنان اثرگذار است.

ذهن ما در طول سال‌ها یاد می‌گیرد که خوابیدن با پتو یعنی “زمان خواب فرا رسیده”. 

این نوع شرطی‌سازی کلاسیک، نوعی ارتباط بین محرک (پتو) و پاسخ (خواب‌آلودگی، آرامش) ایجاد می‌کند. بنابراین، نبود پتو ممکن است احساس ناآرامی یا اختلال در شروع خواب ایجاد کند، حتی اگر دمای محیط مناسب باشد.

پتوها، به‌ویژه پتوهای وزنه‌دار، اثر فیزیولوژیکی مستقیمی دارند. آن‌ها با اعمال فشار ملایم روی بدن باعث فعال شدن سیستم عصبی پاراسمپاتیک می‌شوند. 

این فرایند:

- سطح کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش می‌دهد؛

- تولید سروتونین (هورمون آرامش و شادی) را افزایش می‌دهد

- و در نتیجه، کیفیت خواب را بالا می‌برد.

این اثر دقیقاً همان چیزی است که در “درمان با فشار عمیق” برای افراد دچار اضطراب یا اختلالات طیف اوتیسم استفاده می‌شود.

در شرایط آب و هوای گرم، افراد همچنان ممکن است به یک پتو یا ملحفه سبک نیاز داشته باشند، نه برای گرم شدن، بلکه برای حفظ حس محافظت‌شدگی. 

این نیاز اغلب ناخودآگاه است و از میل درونی به مرزگذاری بین بدن و فضای اطراف ناشی می‌شود. حس “پوشیدگی” کمک می‌کند تا مغز راحت‌تر به حالت خاموشی برسد و در برابر تحریک‌های بیرونی مانند نور، صدا یا حس ناامنی محافظت شود.

پتو علاوه بر اثرات روانی، در تنظیم دمای بدن نیز نقش دارد. هنگام خواب، دمای داخلی بدن به‌طور طبیعی افت می‌کند، و پتو به حفظ این دما در محدوده‌ای کمک می‌کند که برای خواب عمیق مناسب است. 

البته در هوای گرم این مسئله ممکن است به تعریق و ناراحتی منجر شود، ولی همچنان بسیاری ترجیح می‌دهند با یک لایه نازک بخوابند تا این تعادل ظریف حفظ شود.

در بسیاری از فرهنگ‌ها، خوابیدن با پتو بخشی از «روال خواب» است. از کودکی به ما آموخته می‌شود که شب، وقت خواب، یعنی زمان دراز کشیدن در رختخواب، کشیدن پتو و خاموش کردن چراغ‌ها. 

پتو به‌نوعی یک ابزار آرامش‌دهنده‌ی چندوجهی است که باعث ایجاد حس امنیت، کاهش استرس، بهبود کیفیت خواب و آرام‌سازی ذهن می‌شود. حتی در دمای بالا، مغز انسان ممکن است همچنان به آن به چشم «سوئیچ روانی خواب» نگاه کند.