پزشکان و سایر متخصصان مراکز سلامت سال‌ها تجربه دارند، اما گاهی مواقع فقط شنیدن حرف‌های بیمار و توجه به علائم او برای تشخیص بیماری کافی نیست. در چنین مواقعی تست‌هایی مانند سی تی اسکن (CT scan) مفیدند. در این مقاله این تست، علت استفاده از آن و نحوه انجامش را توضیح می‌دهیم. پس تا انتهای مقاله همراهمان بمانید.
در تست سی تی اسکن از دستگاه‌های گردان تابش اشعه ایکس و کامپیوترها برای ایجاد تصاویر از زوایای مختلف بدن استفاده می‌کنند. جزئیات این تصاویر در مقایسه با تصاویر معمولی اشعه ایکس بیشتر است و بافت‌های نرم، رگ‌های خونی و استخوان‌ها را در قسمت‌های مختلف بدن نشان میدهند. این تست خیلی‌خیلی کم تهاجمی است و از آن برای تصویربرداری از این قسمت‌های بدن استفاده می‌کنند:
بیمار موقع انجام سی تی اسکن مغز یا هر جای دیگر بدن داخل دستگاهی شبیه به تونل دراز میکشد و در حالی که دستگاه می‌چرخد، با تابش اشعه ایکس تصاویری از زوایای گوناگون بدن او می‌گیرد. این تصاویر سپس به کامپیوتر فرستاده و در آنجا برای ایجاد تصاویری از برش‌ها مختلف بدن ترکیب می‌شوند.
CT scan و CAT scan فرقی با هم ندارند. عبارت CT مخفف توموگرافی کامپیوتری است و CAT را توموگرافی محوری کامپیوتری معنی می‌کنند. سی تی اسکن در ابتدا «اسکن EMI» نام داشت، یعنی اسم شرکتی که این فناوری را ایجاد کرده بود. اما بعدا به اسکن کت تغییر کرد و سی تی نام مدرن‌تر و ساده‌تر آن است.
ام آر آی و سی تی اسکن از فناوری متفاوتی برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کنند. ام‌آرآی از امواج رادیویی استفاده می‌کند و CT scan از اشعه ایکس. همچنین سی تی اسکن برای مواقع اضطراری مناسب‌تر است، چون نتیجه آن سریع‌تر آماده می‌شود.
پزشک به‌کمک سی تی اسکن می‌تواند تصاویر باجزئیاتی از استخوان‌ها، بافت‌ها و حتی رگ‌های خونی داخل بدن بگیرد. اما این تصاویر به رنگ مشکی و خاکستری هستند. بنابراین حتی متخصص هم در بعضی شرایط ممکن است نتواند یک بافت را از سایر بافت‌ها تشخیص دهد.
رنگ‌های ایجادکننده کنتراست (ماده حاجب) در ترکیب خود ید و باریم دارند که خوراکی یا با تزریقی وارد بدن می‌شوند. این رنگ‌ها کنتراست و وضوح تصاویر نهایی و درنتیجه دقت تشخیص را افزایش میدهند. البته استفاده از این رنگ‌ها با خطراتی همراه است. مثلا بیشتر احتمال دارد که فرد به این رنگ‌ها حساسیت داشته باشد و همچنین برای کلیه‌ها هم خوب نیستند.
بااینحال سی تی اسکن با کنتراست تصاویر بهتری از انواع معمولی آن تولید می‌کند. چند نمونه از بیماری‌هایی که برای تشخیص آنها از سی تی اسکن با کنتراست استفاده می‌کنند، عبارت‌اند از:
بیماری‌هایی که برای تشخیص آنها از سی تی اسکن معمولی استفاده می‌کنند هم عبارت‌اند از:
سی تی اسکن کاربردهای متعددی دارد، به‌ویژه برای تشخیص بیماری‌ها و بررسی آسیب‌ها بسیار مناسب است. پزشک به‌کمک این تکنیک عکسبرداری می‌تواند برخی کارها را راحت‌تر انجام دهد، از جمله:
سی تی اسکن ریه یا جاهای دیگر بدن درد ندارد، اما برای ثبت تصاویر مناسب باید مراحلی را طی کرد.
نیاز به آمادگی خاصی نیست و اگر لازم باشد، می‌توانید این تست را بدون کنتراست یا با آن خیلی سریع انجام دهید. در حقیقت اکثر مواقع برای تشخیص آسیب‌ها یا سکته نیازی به آماده شدن نیست، اما اگر پزشک برای انجام سی تی اسکن با رنگ کنتراست به شما وقت داده باشد، شاید بهتر باشد تا ۴ ساعت پیش از تست از خوردن غذاهای جامد پرهیز کنید، به‌ویژه اگر قرار است از شکم شما عکس بگیرند.
اگر برای تست مجبور به استفاده از رنگ کنتراست خوراکی باشید، این رنگ قبل از روز تست به شما داده می‌شود و یاد می‌گیرید چطور آماده شوید و آن را بنوشید. در کل ۱ یا ۲ ساعت قبل از اسکن باید قسمتی از این محلول را هر ۱۵ دقیقه یک بار بنوشید. در این خصوص پزشک شما یا رادیولوژیست توصیه‌های لازم را خواهد کرد.
اگر نیاز است که رنگ به داخل رگتان تزریق شود، زمانی که به مرکز تصویربرداری برسید، یک کاتتر داخل رگتان قرار میدهند. در غیر این صورت، تنها چیزی که باید قبل از تست رعایت کنید، همراه‌نداشتن اشیای فلزی و دستگاه‌های پزشکی است. از جمله:
زمانی که به مرکز تصویربرداری می‌رسید، از شما خواسته می‌شود لباس بیمارستان بپوشید. تکنسین سی تی اسکن ممکن است یک کاتتر درون بازو یا پای شما قرار دهد و بخواهد هر نوع فلزات و چسب پزشکی را کنار بگذارید. او همچنین ممکن است علت مراجعه شما و هر نوع حساسیتی را که دارید، بررسی کند.
زمان شروع تصویربرداری، شما روی میزی باریک و بلند دراز می‌کشید و با بندهای مخصوص یا سایر دستگاه‌های ایمنی در جای خود محکم می‌شوید. این میز بسته به اینکه نیاز به عکسبرداری از کدام قسمت بدن شماست، به داخل اسکنر می‌رود و بیرون می‌آید. تکنسین پیش از شروع تست اتاق را ترک خواهد کرد و از طریق یک سیستم ارتباط داخلی شما را راهنمایی خواهد کرد.
همان طور که میز به داخل دستگاه سی تی اسکن مغز می‌رود و بیرون می‌آید، اسکنر اطرافتان می‌چرخد و صدای بلندی تولید می‌کند. تکنسین ممکن است بخواهد نفس خود را نگه دارید یا وضعیت بدنتان را در حالت خاصی حفظ کنید. در غیر این صورت باید تا می‌شود بی‌حرکت بمانید تا تصاویر نهایی محو نباشند. این تست ۲۰ دقیقه تا ۱ ساعت زمان می‌برد.
بعد از انجام تست، تصاویر برای رادیولوژیستی فرستاده می‌شوند که مسئول ثبت و خواندن جواب سی تی اسکن است. او نتیجه را بررسی می‌کند و توضیحات خود را برای پزشک شما می‌نویسد. پزشک بر اساس این گزارش شما را راهنمایی خواهد کرد.
اگر به رنگ کنتراست حساسیت دارید، پزشک ممکن است سی تی اسکن بدون کنتراست را پیشنهاد دهد. اگر استفاده از کنتراست کاملا ضروری باشد، پزشک ممکن است برای جلوگیری از واکنش حساسیتی مصرف استروئید یا داروهای دیگر را تجویز کند. پس از اسکن، رنگ کنتراست از طریق ادرار و مدفوع از بدنتان دفع خواهد شد. این رنگ ممکن است به کلیه‌ها فشار وارد کند، بنابراین ممکن است از شما خواسته شود پس از تست زیاد آب بنوشید.
برخی مادران باردار ممکن است نگران خطرات تست‌های تصویربرداری در دوران حاملگی باشند. بااینحال به‌گفته کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG)، دوز اشعه در سی‌تی‌اسکن به‌مراتب کمتر از حدی است که به جنین آسیب وارد کند.
اسکن‌های اِم‌آر‌آی و سونوگرافی معمولا اولین گزینه برای افراد باردارند، اما سی تی اسکن نیز خطری ندارد و اگر از نظر پزشکی الزامی به آن است، باید انجام شود. امکان استفاده از رنگ کنتراست نیز وجود دارد اما مقدار آن باید محدود باشد، مگر اینکه بتواند دقت تشخیص را افزایش چشمگیری دهد.
اگر رادیولوژیست موارد زیر را در تصاویر این تست نبیند، نتیجه آن مشکلی را نشان نمی‌دهد:
اگر حین سی تی اسکن مشخصات غیرعادی مشاهده شوند، ممکن است بسته به نوع آنها، نیاز به انجام تست‌ها یا درمان‌های بیشتر باشد.
اگر رنگ کنتراست را خوراکی مصرف کرده‌اید، پس از اسکن ممکن است دچار اسهال شوید. به‌جز این، می‌توانید به زندگی عادی خود ادامه دهید، مگر اینکه پزشکتان نظر متفاوتی داشته باشد.
معمولا ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول میکشد تا جواب این تست آماده شود. رادیولوژیست اسکن بیمار را بررسی و گزارشی را آماده می‌کند که نتایج آن را توضیح می‌دهد.
این تست هیچ عارضه شناخته‌شده‌ای ندارد، اما احتمال ابتلای فرد به سرطان را اندکی افزایش می‌دهد.
فرد باید ۱۷ سال تمام باشد و برای انجام این تست حداکثر سن مشخص نشده است.
هرچه بیمار جوان‌تر باشد، دوز اشعه برای هر اسکن بیشتر است. بنابراین احتمال ابتلا به سرطان زیادتر می‌شود.
سی تی اسکن روشی عالی برای تشخیص مشکلات موجود در بافت‌های نرم، رگ‌های خونی و سایر قسمت‌های بدن است که امکان دیدن آنها با سونوگرافی یا تصویربرداری با اشعه ایکس نیست. این تست بی‌درد است، نیاز به آماده‌سازی خاصی ندارد و امکان انجام سریع آن در مواقع اضطراری وجود دارد. مدت انجام این تست کمتر از ۱ ساعت است اما بسته به فردی که نتایج را بررسی می‌کند، فورا در جریان آن قرار نخواهید گرفت. پزشک شما اطلاع خواهد داد برای اسکن نیاز به استفاده از رنگ کنتراست دارید یا خیر و پس از بررسی تصاویر می‌گوید باید چه کاری انجام دهید.
آیا تا حالا سی تی اسکن انجام داده‌اید؟ چه توصیه‌ای برای افراد دیگری دارید که می‌خواهند این تست را انجام دهند؟ نظر خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید. همچنین اگر این مطلب برایتان مفید بود، می‌توانید آن را برای دوستان خود نیز ارسال کنید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها