شعلههای آتش در حال جوشش، در ستون بنفش رنگی از دود سیاه بالا میرود و تیره میشود، که به خودش تبدیل میشود. نمای پرسر و صدایشوک انفجار، که به شکل قارچ سمّی در میآید، در سراسر آن منطقه میشکافد- و احتمالا شما را بسیار متحیر میکند. تبریک! در این سناریوی فرضی شما فقط از انفجار هستهای با خروجی انرژی تقریبا ۱۰ کیلوتن TNT جان سالم به در بردهاید. این تقریبا ۶۶٪ از انرژی آزادشده به وسیلهی بمب اتمی است که در سال ۱۹۴۵ در ژاپن افتاد.
ممکن است این سناریو دور از ذهن به نظر برسد اما بیش از ۱۴۹۰۰ سلاح هستهای در جهان وجود دارد و در حال حاضر سلاحهای هستهای از طبقهی کیلوتنی (مانند همین موردی که الان توضیح دادیم)، به نفع سلاحهای بزرگتر توسعه یافتهاند. در واقع، انفجار هستهای ۱۰ کیلوتنی یا کمتر از آن به وسیلهی یک تروریست، اولین سناریو از ۱۵ سناریوی فاجعهباری است که دولت ایالات متحده برای آن برنامهریزی کرده است. هیچکس نمیتواند شما را به دلیل وحشت پس از دیدن و سر و صدای انفجار هستهای مقصر بداند. اما طبق گفتههای بروک بودمیر، فیزیکدان بهداشت و کارشناس پرتو در آزمایشگاه ملّی لارنس لیورمور، چیزی وجود دارد که هرگز نباید آن را انجام دهید. بودیمر گفت: «سوار خودرو نشوید.» سعی نکنید رانندگی کنید و فکر نکنید که شیشه و فلز خودرو میتواند از شما محافظت کند.
چرا وسایل نقلیه و جان سالم به در بردن از انفجار هستهای با هم همخوانی ندارند؟
اجتناب از رانندگی پس از انفجار هستهای عاقلانه است زیرا خیابانها احتمالا پر از رانندگان نامنظم، تصادف و آوار است. اما بودمیر میگوید دلیل مهم دیگری برای فرار از خودرو وجود دارد: تاثیر مهیب پس از انفجار هستهای به نام باران رادیواکتیو. باران رادیواکتیو، ترکیب پیچیدهای از محصولات شکافت، یا رادیو ایزوتوپ، است که از شکاف اتمها ایجاد میشود. بسیاری از محصولات شکافت به سرعت محو می شوند و اشعه گاما ساطع میکنند؛ اشعهی گاما شکل نامرئی اما در عین حال بسیار پرانرژی از نور است. قرار گرفتن بیش از حد در معرض این پرتو در زمانی کوتاه میتواند به سلولهای بدن و توانایی بدن در ثابت نگهداشتن خود، آسیب برساند- وضعیتی که بیماری تشعشع حاد نام دارد.
بودمیر میگوید: «بر سیستم ایمنی و توانایی شما برای مبارزه با عفونتها نیز تاثیر میگذارد.» فقط مواد بسیار متراکم و غلیظ، مانند فوتهای بسیاری از خاک یا اینچهایی از سرب، میتوانند به طور قابل اعتمادی باران رادیواکتیو را متوقف سازند. بودمیر افزود: «گوی آتشین حاصل از انفجار ۱۰ کیلوتنی بسیار گرم است، در واقع با سرعت زیادی تا بیش از ۱۰۰ مایل در ساعت در جو رشد میکند و بزرگ میشود. این محصولات شکافت با گرد و خاک و بقایایی که به وسیلهی گوی آتشین به داخل جو کشیده شدهاند، ترکیب میشوند.»
محصولات شکافت پرتابشده توسط گاما، که در شن و ماسه، خاک، سیمان، فلز و هر چیز دیگری در نزدیکی منطقهی انفجار به دام افتادهاند، میتوانند تا بیش از ۵ مایل (۸ کیلومتر) در هوا به پرواز درآیند. قسمتهای بزرگتر دوباره به پایین میافتند، در حالی که ذرات سبکتر، قبل از اینکه در مناطق دور ببارند، میتوانند به وسیلهی باد حمل شوند. بودمیر میگوید: «در نزدیکی محل انفجار، این ذرات ممکن است کمی بزرگتر از اندازهی توپ گلف باشند اما در واقع چیزی که از آن صحبت میکنیم به اندازهی ذرات نمک یا شن و ماسه است.»
این پرتوی گامای نافذ حاصل از آن ذرات است که باعث خطر است. که ما را به این مسئله بازمیگرداند که چرا خودرو محل وحشتناکی برای پناه گرفتن است. وی میگوید: «وسایل نقلیهی مدرن از شیشه و فلزات بسیار سبک ساخته شدهاند و هیچ حفاظتی ارائه نمیدهند. شما فقط دارید به جایی از جاده میروید که بنشینید [و منفجر شود]». بودمیر میگوید از مردم پرسید که پاسخ سریع و فوری آنها به انفجار هستهای چه خواهد بود. جواب آنها آرامشبخش نبود.
وی میگوید: «در واقع بسیاری از مردم همین نظر را داشتند- و شاید نظر و عقیدهی هالیوودی باشد- ” اوه، اگر ابر قارچی را ببینم، میپرم توی ماشین و سعی میکنم به خارج از شهر فرار کنم.» وی میگوید با این حال، باران رادیواکتیو به وسیلهی بادهای در ارتفاع بالا که «اغلب ۱۰۰ مایل در ساعت میروند و اغلب هم مسیر با بادهای زمینی نیستند»، حمل میشود. «بنابراین اینکه بتوانید مطمئن شوید که باران رادیواکتیو به کجا میرود و از آن پیشی بگیرید، … بسیار بعید است.»
به جای رانندگی باید چه کار کنید؟
بودمیر میگوید بهترین کار برای زنده ماندن بعد از انفجار هستهای این است که با سرعت هرچه ممکن به نوعی «ساختمان قوی» بروید و در آنجا بمانید. وی از طرفداران شعار «برو داخل، در آنجا بمان، آگاه باش» است. وی میگوید: «به داخل بروید… و به مرکز ساختمان بروید. اگر به مناطق زیرزمینی دسترسی دارید، رفتن به زیرزمین خوب است. ۱۲ تا ۲۴ ساعت در آنجا بمانید.» دلیل منتظر ماندن این است که گاما و سایر پرتوهایی که پس از انفجار هستهای به صورت رادیوایزوتوپهای«داغ» به طور نمایی سقوط میکنند، به شکل اتمهای ثابتتر تبدیل میشوند و تنزل مییابند و خطر کمتری را به وجود میآورند.
این به آرامی منطقهی باران رادیواکتیو خطرناک- منطقهای که در آن بادهای در ارتفاع بالا، محصولات شکافت را رها میکنند، را کوچک میکند. با این حال مطالعهی جدیدی بیان کرده که به جای ماندن، حرکت کنید تا پناهگاه قویتر یا زیرزمینی را پیدا کنید؛ که اگر آن تنها ساختمان آن طراف، شل و ول باشد، ایدهی بدی به نظر نمیرسد. در نهایت، آگاه باشید.
وی میگوید: «سعی کنید از هرگونه ابزار ارتباطی که دارید استفاده کنید.» وی افزود که رادیوی دستی شیء مناسبی است که در خانه و محل کار داشته باشید زیرا علاوه بر راهنماییهای اخبار، ارائهدهندگان اورژانس هم ابر باران رادیواکتیو را دنبال میکنند و سعی میکنند اعلام کنند که مناطق امن برای فرار کجا است. بودمیر میگوید در قانون «نه به خوردو» فقط یک استثنا وجود دارد: اگر با خودروی خود در گاراژ پارکینگ هستید، بتن میتواند به عنوان پناهگاه عمل کند. در این صورت، باید در آنجا بمانید و به رادیوی داخل خودروی خود گوش دهید. وی میگوید اگر بعد از انفجار هستهای مردم از این دستورالعملها پیروی کنند، صدها هزار نفر میتوانند زندگی خود را نجات دهند.
پاسخ ها