استرس گرمایی چیست؟ "قاتل خاموش" در میان افزایش دما

در گرمای طاقت فرسا مراقب گرمازدگی باشید

 

استرس گرمایی زمانی رخ می دهد که بدن شما قادر به مقابله با گرما نیست و دمای داخلی آن به طور خطرناکی افزایش می یابد. این می تواند منجر به تعدادی از مشکلات سلامتی جدی، از جمله کم آبی بدن، گرمازدگی و حتی مرگ شود. در این مقاله از ، به بررسی علل، علائم و راه های پیشگیری از استرس گرمایی می پردازیم.

استرس گرمایی زمانی رخ می دهد که سیستم های خنک کننده طبیعی بدن تحت فشار قرار بگیرند و علائمی از سرگیجه و سردرد گرفته تا نارسایی اندام و مرگ را به همراه داشته باشد. با آغاز موج گرما ، کارشناسان زنگ خطر استرس گرمایی را به صدا درآورده اند.

این وضعیت جان افراد بیشتری را نسبت به توفان ها، سیل ها یا هر رویداد شدید دیگری مرتبط با آب و هوا می گیرد، اما استرس گرمایی دقیقا چیست و چگونه اندازه گیری می شود؟

 

در طول فعالیت های امداد و نجات یا عملیات بازیابی، ممکن است از کارگران خواسته شود در محیط های گرم و گاهی اوقات برای مدت طولانی کار کنند. استرس گرمایی مشکلی رایج است که در این نوع شرایط با آن مواجه می شویم. 

 

با نوشیدن مایعات کافی از استرس گرمایی در محل کار پیشگیری کنید

 

استرس گرمایی چیست؟

استرس گرمایی زمانی رخ می دهد که سیستم های خنک کننده طبیعی بدن تحت فشار قرار می گیرند و علائمی از سرگیجه و سردرد گرفته تا نارسایی اندام و مرگ را به همراه دارد.

این مشکل ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض گرما و سایر عوامل محیطی است که با هم کار می کنند تا ترموستات داخلی بدن و توانایی تنظیم دما را مختل کنند.

 

گرما یک قاتل خاموش است، زیرا علائم آن به راحتی قابل مشاهده نیستند و هنگامی که این شرایط زمینه ای وجود داشته باشد، عواقب آن می تواند بسیار بد و حتی فاجعه بار باشد.

کودکان، سالمندان، افراد دارای مشکلات سلامتی و کارگران فضای باز به خصوص در معرض خطر هستند. ساکنان شهرهایی که با بتن، آجر و سایر سطوح جذب گرما احاطه شده اند نیز با خطر بیشتری روبرو هستند.

 

سازمان جهانی هواشناسی تخمین می زند که گرما سالانه حدود نیم میلیون نفر را می کشد، اما می گوید آمار واقعی ناشناخته است و می تواند 30 برابر بیشتر از حد فعلی ثبت شده باشد. با گرم شدن کره زمین و طولانی‌تر، قوی‌تر و مکرر شدن امواج گرما، مردم سراسر کره زمین به طور فزاینده‌ای در معرض شرایطی قرار خواهند گرفت که  محدودیت‌های تحمل انسان را آزمایش می‌کند.

 

در چه مکان هایی ممکن است در معرض استرس گرمایی قرار بگیرم؟

هر فرآیند یا محل کاری که به احتمال زیاد دمای داخلی بدن کارگران را بالا ببرد (معمولا بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد یا ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت ذکر می شود) خطر استرس گرمایی را افزایش می دهد. عملیات شامل موارد زیر، پتانسیل بالایی برای ایجاد استرس گرمایی در کارکنان دارد:

• دمای بالای هوا

• منابع گرما تابشی

• رطوبت بالا

• تماس مستقیم فیزیکی با اجسام داغ

• فعالیت های بدنی شدید

 

به عنوان نمونه هایی از مکان های صنعتی که در آنها احتمال بروز مشکل وجود دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ریخته گری ها

• کارخانه های آجرپزی و سرامیک

• کارخانه های تولید محصولات شیشه ای

• کارخانه های تولید محصولات لاستیکی

• تاسیسات برق (به ویژه اتاق های دیگ بخار)

• نانوایی ها

• شیرینی پزی ها

• آشپزخانه های صنعتی

• خشکشویی ها

• کارخانه های کنسروسازی

• کارخانه های شیمیایی

• معادن

• کارخانه های ذوب فلز

• تونل های بخار

 

همچنین انجام عملیات در فضای باز در هوای گرم، مانند:

• ساخت و ساز

• پالایشگاه ها

• حذف آزبست

• فعالیت در محل های دفع زباله های خطرناک

• عملیات امداد و نجات، به ویژه آنهایی که نیازمند پوشیدن لباس های محافظ نیمه تراوا یا غیرقابل نفوذ برای کارگران هستند، به احتمال زیاد باعث ایجاد استرس گرمایی در کارگران در معرض خطر می شود.

 

استرس گرمایی زمانی رخ می دهد که بدن شما قادر به مقابله با گرما نیست

 

آیا عوامل مؤثر دیگری بر استرس گرمایی وجود دارد؟

سن، وزن، میزان آمادگی جسمانی، میزان سازگاری با گرما، متابولیسم، کم آبی بدن، مصرف الکل یا مواد مخدر و انواع شرایط پزشکی مانند فشار خون بالا همگی بر حساسیت فرد به گرما تأثیر می گذارد. با این حال، حتی نوع لباسی که پوشیده می شود نیز باید در نظر گرفته شود. آسیب گرمایی قبلی فرد را برای آسیب بیشتر مستعد می کند. حساسیت فردی متفاوت است. علاوه بر این، عوامل محیطی شامل بیش از دمای هوای محیط می شود. گرمای تابشی، حرکت هوا، هدایت و رطوبت نسبی همگی بر واکنش فرد به گرما تأثیر می گذارد.

 

چه نوع اختلالات گرمایی و اثرات سلامتی ممکن است رخ دهد و چگونه باید درمان شوند؟

ضربه گرما جدی ترین اختلال مرتبط با گرما است و زمانی رخ می دهد که تنظیم دمای بدن مختل شده و دمای بدن به سطوح بحرانی برسد. این وضعیت ناشی از ترکیبی از عوامل بسیار متغیر است و پیش بینی وقوع آن دشوار است. گرمازدگی یک فوریت پزشکی است که ممکن است منجر به مرگ شود.

 

علائم و نشانه های اولیه گرمازدگی عبارتند از: گیجی، رفتار غیر منطقی، از دست دادن هوشیاری، تشنج، عدم تعریق (معمولا)، پوست داغ و خشک و دمای بدن غیرطبیعی بالا، به عنوان مثال، دمای رکتوم 41 درجه سانتیگراد (105.8 درجه فارنهایت). افزایش دمای متابولیک ناشی از ترکیبی از حجم کار و گرمای محیط، که هر دو به گرمازدگی کمک می کنند، نیز بسیار متغیر است و پیش بینی آن دشوار است.

 

اگر کارگری علائم احتمالی گرمازدگی را نشان دهد، باید بلافاصله تحت درمان پزشکی حرفه ای قرار گیرد. کارگر باید در یک مکان سایه دار و خنک قرار داده شود و لباس های بیرونی او را در بیاورند. پوست کارگر باید خیس شود و جریان هوا در اطراف کارگر برای بهبود خنک سازی تبخیری افزایش یابد تا زمانی که روش های حرفه ای خنک سازی شروع شود و بتوان جدیت وضعیت را ارزیابی کرد. مایعات باید در اسرع وقت جایگزین شوند. نتیجه پزشکی یک دوره گرمازدگی به تناسب اندام قربانی و زمان بندی و اثربخشی کمک های اولیه بستگی دارد.

 

علائم و نشانه های گرمازدگی عبارتند از سردرد، تهوع، سرگیجه، ضعف، تشنگی و گیجی. خوشبختانه، این وضعیت با درمان سریع به خوبی پاسخ می دهد. گرمازدگی را نباید نادیده گرفت. غش کردن که اغلب با گرمازدگی همراه است. در گرمازدگی، مغز به دلیل تجمع خون در اندام ها، اکسیژن کافی دریافت نمی کند. در نتیجه، فرد در معرض دید ممکن است بیهوش شود.

 

این واکنش شبیه به گرمازدگی است و بر تعادل گرمایی بدن تأثیری ندارد. با این حال، شروع گرمازدگی سریع و غیرقابل پیش بینی است و می تواند به ویژه در صورتی که کارگران در حال کار با ماشین آلات یا کنترل عملیاتی باشند که نباید بدون مراقبت رها شوند، خطرناک باشد. علاوه بر این، قربانی ممکن است در هنگام غش کردن آسیب ببیند. همچنین، علائم و نشانه های مشاهده شده در استرس گرمایی مشابه علائم و نشانه های گرمازدگی، یک فوریت پزشکی است. کارگرانی که از گرمازدگی رنج می برند باید از محیط گرم خارج شوند و مایعات جایگزین شوند. همچنین باید به آنها توصیه شود که استراحت کافی داشته باشند و در صورت امکان کمپرس یخ اعمال شود.

 

گرفتگی های گرمایی معمولاً ناشی از انجام کار فیزیکی سخت در محیط گرم است. این گرفتگی ها به عدم تعادل الکترولیت ناشی از تعریق نسبت داده شده است. به نظر می رسد گرفتگی ها ناشی از عدم جایگزینی آب باشد. از آنجایی که عرق یک محلول هیپوتونیک (تقریباً 0.3٪ NaCl) است، در صورت عدم جایگزینی آب از دست رفته از طریق تعریق، نمک اضافی می تواند در بدن انباشته شود. تشنگی نمی تواند به عنوان راهنمای نیاز به آب در نظر گرفته شود، در عوض، آب باید در محیط های گرم هر 15 تا 20 دقیقه مصرف شود. در شرایط شدید، مانند کار کردن به مدت 6 تا 8 ساعت با لباس های محافظ سنگین، ممکن است کمبود سدیم رخ دهد. مطالعات اخیر نشان داده اند که مصرف مایعات جایگزین الکترولیت و کربوهیدرات موجود در بازار در به حداقل رساندن اختلالات فیزیولوژیکی در طول بهبودی موثر است.

 

بثورات گرمایی شایع ترین مشکل در محیط های کاری گرم است که در آن پوست به طور مداوم توسط عرق تبخیر نشده خیس می شود. این مشکل به صورت پاپول های قرمز رنگ ظاهر می شود و معمولاً در مناطقی که لباس تنگ است ایجاد می شود. با افزایش تعریق، این پاپول ها باعث ایجاد احساس سوزن سوزن شدن می شوند. در صورت عدم درمان، پاپول های ناشی از بثورات گرمایی ممکن است عفونی شوند. در اکثر موارد، بثورات گرمایی زمانی که فرد آسیب دیده به محیط خنک برگردد، از بین می رود.

 

خستگی ناشی از گرما اغلب به دلیل عدم سازگاری با گرما ایجاد می شود. توصیه می شود برنامه ای برای سازگاری و آموزش برای کار در محیط های گرم در نظر گرفته شود. علائم و نشانه های خستگی ناشی از گرما شامل کاهش عملکرد در مشاغل ماهرانه دستی، ذهنی یا هوشیاری است. برای خستگی ناشی از گرما درمانی وجود ندارد، به جز اینکه استرس گرمایی را قبل از بروز یک بیماری جدی تر مرتبط با گرما برطرف کنید.

 

آسیب گرمایی قبلی فرد را برای آسیب بیشتر مستعد می کند

 

اقداماتی برای کاهش یا از بین بردن خطرات مرتبط با استرس گرمایی

سازگار کردن کارگران با گرما با قرار دادن تدریجی آنها در معرض کار در محیط گرم برای دوره های زمانی طولانی تر. پیشنهاد می شود که کارگرانی که سابقه کار در مشاغلی با سطوح گرمایی بالا برای ایجاد استرس گرمایی را دارند، ممکن است با یک برنامه 50٪ قرار گرفتن در معرض گرما در روز اول، 60٪ در روز دوم، 80٪ در روز سوم و 100٪ در روز چهارم سازگار شوند. برای کارگران جدیدی که به طور مشابه در معرض گرما قرار خواهند گرفت، برنامه باید 20٪ در روز اول باشد، با افزایش 20 درصدی قرار گرفتن در معرض گرما در هر روز اضافی.

 

جایگزین کردن مایعات با ارائه آب خنک (50-60 درجه فارنهایت) یا هر مایع خنک (به جز نوشیدنی های الکلی) به کارگران و تشویق آنها به نوشیدن مقادیر کم و مکرر، به عنوان مثال، هر 20 دقیقه یک لیوان. منابع فراوان مایعات باید در نزدیکی محل کار قرار گیرد. اگرچه برخی از نوشیدنی های جایگزین تجاری حاوی نمک هستند، اما این برای افراد سازگار ضروری نیست زیرا اکثر مردم به اندازه کافی نمک را به رژیم غذایی تابستانی خود اضافه می کنند.

 

کاهش تقاضاهای فیزیکی با کاهش فعالیت بدنی مانند بلند کردن، بالا رفتن یا حفر بیش از حد با اجسام سنگین. کار را بین افراد بیشتری تقسیم کنید، از کارگران کمکی استفاده کنید یا کارگران اضافی اختصاص دهید. برای به حداقل رساندن فشار بیش از حد، سرعت خارجی را فراهم کنید. فراهم کردن مناطق بازیابی مانند محوطه ها و اتاق های دارای تهویه مطبوع و دوره های استراحت با استراحت آب را در نظر بگیرید. باز برنامه ریزی کارهای داغ برای قسمت خنک تر روز، و تعمیر و نگهداری روتین در مناطق گرم باید برای فصول خنک تر سال برنامه ریزی شود.

 

نظارت بر کارگرانی که در معرض خطر استرس گرمایی هستند، مانند افرادی که لباس های نیمه تراوا یا غیرقابل نفوذ می پوشند در حالی که در حین کار با بار متابولیک بالا (بیش از 500 کیلو کالری در ساعت) کار می کنند. نظارت شخصی را می توان با بررسی ضربان قلب، ضربان قلب بازیابی، دمای دهان یا میزان کاهش آب بدن انجام داد.

 

برای بررسی ضربان قلب، نبض را در ابتدای دوره استراحت به مدت 30 ثانیه بشمارید. اگر ضربان قلب از 110 ضربه در دقیقه بیشتر شود، دوره کاری بعدی را یک سوم کاهش دهید و همان دوره استراحت را حفظ کنید. ضربان قلب بازیابی را می توان با مقایسه ضربان گرفته شده در 30 ثانیه (P1) با ضربان گرفته شده در 2.5 دقیقه (P3) بعد از شروع استراحت بررسی کرد. دو ضربان قلب را می توان با استفاده از معیارهای زیر تفسیر کرد.

 

الگوی بازیابی ضربان قلب P3 تفاوت بین P1 و P3 بازیابی رضایت بخش<90--بازیابی بالا (شرایط ممکن است نیاز به مطالعه بیشتر داشته باشد)9010 بدون بهبود (ممکن است نشان دهنده استرس بیش از حد باشد)90<10

 

دمای دهان را با دماسنج بالینی بعد از کار و قبل از اینکه کارمند آب بنوشد، چک کنید. اگر دمای دهانی زیر زبان از 37.6 درجه سانتیگراد بیشتر شود، چرخه کاری بعدی را یک سوم کاهش دهید. کاهش آب بدن را با وزن کردن کارگر روی ترازو در ابتدای هر روز کاری و پایان آن اندازه گیری کنید. کاهش وزن کارگر نباید در یک روز کاری از 1.5٪ وزن کل بدن تجاوز کند. در صورت مشاهده کاهش وزن بیش از این مقدار، باید مصرف مایعات افزایش یابد.

 

خستگی ناشی از گرما اغلب به دلیل عدم سازگاری با گرما ایجاد می شود

 

سوالات متداول درباره استرس گرمایی

1. چه عواملی باعث استرس گرمایی می شوند؟

دمای بالا محیط ، رطوبت بالا ، فعالیت بدنی ، پوشیدن لباس های نامناسب ، برخی از داروها، کمبود آب بدن

 

2. علائم گرمازدگی چیست؟ 

سردرد ، سرگیجه ، تهوع ، ضعف عضلانی ، گیجی ، تشنج ، از دست دادن هوشیاری ، 

افزایش غیرطبیعی دمای بدن

 

3. چگونه می توان از گرمازدگی پیشگیری کرد؟ 

- مایعات کافی بنوشید، حتی اگر احساس تشنگی نکنید.

- از لباس های گشاد و سبک از جنس الیاف طبیعی استفاده کنید.

- از کلاه لبه دار برای محافظت از سر در برابر نور خورشید استفاده کنید.

- در سایه استراحت کنید و از فعالیت بدنی شدید در گرم ترین ساعات روز خودداری کنید.

- از روش های خنک کننده مانند حمام آب سرد یا استفاده از پنکه استفاده کنید.

- به علائم گرمازدگی در خود و دیگران توجه کنید و در صورت مشاهده هر گونه مورد مشکوک به دنبال کمک پزشکی باشید.

 

4. چه کسانی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به گرمازدگی هستند؟

کودکان و سالمندان ، افراد دارای بیماری های زمینه ای مانند بیماری قلبی، ریوی یا کلیوی

افراد چاق ، افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند ، ورزشکاران و کارگران در محیط های گرم 

 

5. اگر دچار گرمازدگی شویم چه باید کرد؟

- فرد را به محل سایه دار یا خنک منتقل کنید.

- لباس های اضافی را از تن فرد خارج کنید.

- به فرد مایعات خنک بنوشانید.

- با استفاده از کمپرس سرد یا حمام آب سرد، بدن فرد را خنک کنید.

- در صورت عدم بهبودی علائم، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.

 

6. آیا می توان از گرمازدگی در محل کار پیشگیری کرد؟

بله، با رعایت اقدامات پیشگیرانه مانند: 

- آموزش کارکنان در مورد خطرات استرس گرمایی و نحوه پیشگیری از آن

- ارائه آب آشامیدنی خنک و نوشیدنی های جایگزین الکترولیت به کارکنان

- ایجاد سایه در مناطق کاری

- استفاده از فن ها و سیستم های تهویه مطبوع

- برنامه ریزی کار برای خنک ترین ساعات روز

- نظارت بر کارکنان در معرض خطر گرمازدگی

 

سخن پایانی

استرس گرمایی یک خطر جدی برای سلامتی و ایمنی افراد در محیط های کاری گرم است. با آگاهی از خطرات، علائم و اقدامات پیشگیرانه، می توان از بروز گرمازدگی و عواقب جدی آن جلوگیری کرد. کارفرمایان مسئول هستند که اقدامات لازم برای محافظت از کارکنان خود در برابر استرس گرمایی را انجام دهند. این اقدامات شامل آموزش کارکنان، ارائه تجهیزات حفاظت فردی مناسب، و ایجاد محیط کاری خنک و ایمن است.

 

کارکنان نیز باید در پیشگیری از گرمازدگی نقش فعال داشته باشند. با رعایت نکات ساده ای مانند نوشیدن مایعات کافی، پوشیدن لباس مناسب و استراحت در سایه، می توان از بروز گرمازدگی جلوگیری کرد. با همکاری و آگاهی کارفرمایان و کارکنان، می توان محیط های کاری امن و سالمی ایجاد کرد که در آنها خطر استرس گرمایی به حداقل برسد.

 

گردآوری:بخش سلامت