همه چیز زیر سر قیمت دلار است

بیم‌ها و امیدهای توقف رشد پولی؛ متغیر اصلی رشد تورم چیست؟؛ همه چیز زیر سر قیمت دلار است!؛ او افزود: بهتر است آقای همتی به جای این‌که این شعار‌ها را بدهند و بگویند ما فلان کردیم و موفق شدیم به این امر توجه کنند که درست است که رشد پول را متوقف کردند، اما عملاً در ایران پول ارزش خود را از دست داده و الان کل نقدینگی ما شاید ۱۱۰ میلیارد دلار ارزش دلاری داشته باشد. در حالی‌که میانگین این نقدینگی ده سال پیش از سال ۹۶، ۲۰۰- ۳۰۰ میلیارد دلار بود. پول در شرایط فعلی قدرتی ندارد که با توقف آن، تورم مهار شود. البته توقف رشد پولی کار خوبی است. اشتباه نشود. ولی این‌که بگوییم با این کار ما دیگر مسائل کشور را حل کردیم؛ نه اصلاً! اگر آقای همتی حسن نیت دارد و می‌خواهد کاری بکند دلار را به قیمت واقعی ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان برساند.

پارس لاین عبدالناصر همتی اخیرا از توقف رشد پولی کشور خبر داده و گفته است در ۹ ماه ابتدایی سال جاری، رشد پایه پولی کشور تنها ۱۵ درصد رشد داشته است.

پارس لاین ، وی این امر را ناشی از مقاومت بانک مرکزی دانسته و افزوده است: «اگر بانک مرکزی بتواند مستقل و براساس نظرات کارشناسی خود در مورد متغیر‌های پولی تصمیم بگیرد، می‌تواند در کنترل تورم، راحت‌تر عمل کند.»

تازه‌ترین برآورد‌ها نیز از رشد ۵/۹ درصدی نقدینگی در پاییز امسال خبر می‌دهند که با احتساب رشد ۶/۲۶ درصدی آن در پایان آذرماه، حجم کل نقدینگی به ۳۱۳۰ هزار میلیارد تومان در ۹ ماهه امسال می‌رسد. حجم پایه پولی نیز با ۵/۱۵ درصد رشد به ۴۰۶ هزار میلیارد تومان تا پایان آذرماه رسیده است. هر چند محاسبات بانک مرکزی تداوم روند رو به رشد نقدینگی و پایه پولی را تایید می‌کند، اما رشد صفر درصدی حجم پول در آذرماه از سیالیت نقدینگی کاسته است.

اما برخی بر این نظر هستند هر چند توقف رشد پولی به کاهش انتظارات تورمی و کاهش قیمت‌ها منجر می‌شود، اما این کاهش قیمت‌ها موقتی است. احسان سلطانی اقتصاددان در این باره به پارس لاین گفت: توقف رشد پولی تا حدی موجب کاهش قیمت‌ها می‌شود، اما در هفتاد تا هشتاد درصد از اقتصاد‌های بالغ مانند آمریکا، اروپا و ژاپن رابطه تورم با نقدینگی بیش از ده سال است قطع شده است. البته این بدین معنا نیست که رابطه این‌ها قطع شده بلکه منظور این است که همیشه و درهمه جا نقدینگی باعث تورم نمی‌شود و این رابطه در دنیا نقض شده است.

وی افزود: در نیم قرن گذشته در ایران، چه آن زمانی که نرخ ارز ثابت بوده مثل دهه پنجاه وهشتاد و چه زمانی که نرخ ارز بالا رفته؛ عامل اصلی خلق تورم، افزایش قیمت دلار بوده است. چون بلافاصله روی قیمت‌های مواد و کالا‌های مصرفی و غیرذلک تاثیر داشته و باعث گران شدن این‌ها می‌شده است. به‌هیچ‌عنوان تثبیت رشد پولی موجب مهار تورم نمی‌شود. در سال گذشته در آمریکا رشد پول نزدیک شصت درصد افزایش داشته، چیزی که بی‌سابقه بوده، ولی اتفاق خاصی نیفتاد. فقط بیت کویین‌ها و شاخص برخی سهام‌ها و طلا کمی رشد کردند، ولی اتفاق دیگری نیفتاد.

این کارشناس اضافه کرد: در ایران هم موتور محرکه تورم، افزایش نرخ ارز است. تورم در ایران ابتدا از نرخ دلار شروع می‌شود و رشد می‌کند. نرخ دلار، بلافاصله تأثیرش را روی طلا می‌گذارد. بعد از طلا، کالا‌های مصرفی و مواد اولیه داخلی شروع به بالا رفتن می‌کنند. بعد از آن نوبت به مسکن می‌رسد و بعد از همه این‌ها، سهام رشد می‌کند.

او بیان کرد: غیر از تورم شاخص کالا‌ها و قیمت مواد مصرفی که مرکز آمار و بانک مرکزی اعلام می‌کند ما در ایران دو تورم دیگر هم داریم. یک تورم دارایی‌هاست که شامل سهام، طلا، مسکن و دلار و ... است و یکی هم تورم خدمات است. تورم دارایی‌ها در ایران کم‌وبیش متوقف شده‌است و نرخ آن در یک تا سه سال آینده ثابت می‌ماند، اما آن چیزی که بالا خواهد رفت تورم کالا‌های مصرفی است مثل غذا، پوشاک وسایل خانگی.

این اقتصاددان عنوان کرد: بعد از این‌ها، تورم بخش خدمات مثل اجاره خانه، حمل‌ونقل، آموزش یا بهداشت است که بسرعت موتورش روشن شده و می‌تازد. از الان تا سال آینده و سال‌های بعد خواهید دید که قیمت بخش خدمات چطور رشد می‌کند.

وی افزود: به صرف توقف رشد پولی و افزایش نیافتن پایه پولی، موتور تورم متوقف نشده است. تورم در شاخه‌های مختلف خودش را نشان می‌دهد. قیمت مواد غذایی هر روز گران‌تر می‌شود، اما امکان دارد در دو سه ماه آینده کمی نرخ رشد قیمت‌های مواد مصرفی و غذایی کندتر شود، اما رشد قیمت بخش خدمات ادامه پیدا می‌کند که متاسفانه درست منعکس نمی‌شود.

این کارشناس اظهار کرد: اگر ما دلار را روی نرخ‌های فعلی حفظ بکنیم نه‌تنها امسال بلکه تا سال‌های ۱۴۰۲-۱۴۰۳ تورم رو به بالا خواهد بود. البته تورم مثل امسال نخواهد بود. امسال یکی از سال‌هایی بود که بالاترین تورم‌ها را در ایران تجربه کردیم. اگر آقای همتی رشد پول را متوقف کردند چرا پس همچنان موتور تورم کار می‌کند؟ این نشان می‌دهد که این برخلاف آن چیزی است که در نظریه خاص اقتصادی و در کتاب‌های اقتصادی گفته می‌شود و نظریه با آنچه در عمل اتفاق می‌افتد فرق دارد. همان‌طور که در دنیا متفاوت است. چنانچه در دنیا پایه پولی ۵۰ درصد بالا می‌رود، ولی اتفاقی در تورم کالا‌ها رخ نمی‌دهد.

او افزود: بهتر است آقای همتی به جای این‌که این شعار‌ها را بدهند و بگویند ما فلان کردیم و موفق شدیم به این امر توجه کنند که درست است که رشد پول را متوقف کردند، اما عملاً در ایران پول ارزش خود را از دست داده و الان کل نقدینگی ما شاید ۱۱۰ میلیارد دلار ارزش دلاری داشته باشد. در حالی‌که میانگین این نقدینگی ده سال پیش از  سال ۹۶، ۲۰۰- ۳۰۰ میلیارد دلار بود. پول در شرایط فعلی قدرتی ندارد که با توقف آن، تورم مهار شود. البته توقف رشد پولی کار خوبی است. اشتباه نشود. ولی این‌که بگوییم با این کار ما دیگر مسائل کشور را حل کردیم؛ نه اصلاً! اگر آقای همتی حسن نیت دارد و می‌خواهد کاری بکند دلار را به قیمت واقعی ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان برساند.