بیلیروبین یکی از ترکیبات مهم در بدن انسانه که احتمالا وقتی اسمش رو میشنوی، یاد زردیِ نوزادان یا مشکلات کبدی میافتی. اما این ماده توی بدن همه ما وجود داره و نقش مهمی توی فرآیند تجزیه سلولهای خونی داره. توی این مقاله قراره توضیح بدیم که بیلیروبین چیه، چطوری تولید میشه و چرا گاهی باعث مشکلاتی مثل زرد شدن پوست یا تغییر رنگ ادرار و مدفوع میشه.
برای اینکه بفهمی بیلیروبین از کجا میاد، اول باید بدونی که هموگلوبین چیه. هموگلوبین یک نوع پروتئین توی گلبولهای قرمزه که کارش حمل اکسیژن به سلولهای بدن و دفع دیاکسید کربنه. گلبولهای قرمز هم مثل بقیه سلولهای بدن یه عمر مشخص دارن و وقتی که پیر میشن یا آسیب میبینن، باید تجزیه بشن و از بین برن.
حالا وقتی گلبولهای قرمز تخریب میشن، هموگلوبینِ اونها به چند بخش تجزیه میشه که یکی از اون بخشها، بیلیروبینه. این بیلیروبین در اصل یه ماده زردرنگه که اول به شکل غیرمستقیم (نامحلول در آب) توی جریان خون میچرخه. بعدش کبد اون رو پردازش میکنه و به یک فرم محلول در آب تبدیلش میکنه تا از طریق صفرا وارد روده بشه و همراه با مدفوع یا ادرار از بدن دفع بشه.
دلیل اصلی رنگ ادرار و مدفوع، وجود بیلیروبین توی ترکیب اونهاست. وقتی کبد بیلیروبین رو پردازش میکنه، بخشی از اون وارد ادرار میشه و باعث رنگ زرد ادرار میشه. از طرف دیگه، بیشتر بیلیروبین از طریق صفرا وارد روده میشه و توسط باکتریها به مادهای به نام استرکوبیلین تبدیل میشه که باعث رنگ قهوهای مدفوع میشه.
حالا اگه مشکلی توی پردازش بیلیروبین توی کبد یا دفع اون از طریق صفرا وجود داشته باشه، ممکنه ادرار پررنگتر از حد معمول بشه یا حتی مدفوع رنگ پریده و خاکستری بشه.
بیلیروبین توی بدن به دو شکل وجود داره:
اگه توی آزمایش خونت ببینی که سطح بیلیروبین غیرمستقیم بالاست، یعنی ممکنه مشکل از تخریب زیاد گلبولهای قرمز باشه. اما اگه سطح بیلیروبین مستقیم بالاتر از حد معمول باشه، احتمال داره که مشکل از کبد یا مجاری صفراوی باشه.
بالا رفتن بیلیروبین توی بدن میتونه نشونه یه سری مشکلات باشه که بعضی از مهمترین اونها شامل این موارد میشن:
وقتی سطح بیلیروبین بالا میره، ممکنه این علائم رو ببینی:
اگه این علائم رو داشتی، بهتره سریع به پزشک مراجعه کنی تا آزمایش خون و بررسیهای لازم انجام بشه.
کنترل سطح بیلیروبین بستگی به علت افزایش اون داره. اما چند تا راهکار کلی برای کمک به سلامت کبد و دفع بهتر این ماده وجود داره:
بیلیروبین یه ماده زرد رنگه که از تجزیه هموگلوبین توی بدن تولید میشه. این ماده نقش مهمی توی رنگ زرد ادرار و رنگ قهوهای مدفوع داره و افزایش سطح اون میتونه نشونه مشکلاتی مثل بیماریهای کبدی، انسداد صفراوی یا تخریب بیش از حد گلبولهای قرمز باشه. برای حفظ سلامت کبد و کنترل سطح بیلیروبین، داشتن تغذیه مناسب، نوشیدن آب کافی و ورزش کردن خیلی مهمه.
اگه نشونههایی مثل زرد شدن پوست، تیرگی ادرار یا تغییر رنگ مدفوع داشتی، بهتره حتماً یه چکاپ پزشکی انجام بدی تا مشکلی وجود نداشته باشه!
پاسخ ها