اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در اسلام

به گزارش گروه وبگردی اخبار ، آئین مقدس دین اسلام در کنار دیگر برنامه‌های فردی و اجتماعی، از پیروانش می­ خواهد که نسبت به آن چه از دیگران می­ بینند بی­ تفاوت نباشند بلکه آن‌ها را بسوی خوبی­‌ها فرا خوانده و از بدی‌ها باز دارند. این دو وظیفه اساسی، امر به معروف و نهی از منکر نام دارد.

بهترین راه شناخت معروف و منکر، مراجعه به شرع مقدّس و عقل سلیم است. بر این اساس هر چیزی را که شارع مقدس به آن دستور داد و مردم را به انجام آن ترغیب نمود، آن چیز «معروف» و هرگاه شارع مقدّس، از چیزی نهی کرد و مردم را از انجام آن سرزنش کرد، آن چیز منکر است؛ و همچنین میتوان برای شناخت معروف و منکر از عقل سلیم بهره برد. از انواع معروف میتوان به امور واجب و مستحب مانند ایمان، احیای مراکز مذهبی و مسجدها، یتیم نوازی و... و از انواع منکر به امور حرام و مکروه مانند غیبت، دروغ و...، اشاره داشت.

امر به معروف و نهی از منکر در قرآن
در قران آیات زیادی موجود است که به روشنی، جایگاه امر به معروف و نهی از منکر را یاد آوری میکند. در اینجا بنا به اهمیت این دو حکم الهی و همچنین بهره­‌مند شدن از چشمه جوشان قرآن، به چند آیه اشاره می‌کنیم:

۱- «وَ لْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلیَ الخَْیرِْ وَ یَأْمُرُونَ بِالمَْعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ أُوْلَئکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ باید از بین شما، جمعی دعوت به نیکی و امر به معروف و نهی از منکر کنند! و آن‌ها همان رستگارانند.»

۲- «کُنتُمْ خَیرَْ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ ءَامَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکاَنَ خَیرًْا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثرَُهُمُ الْفَاسِقُونَ؛ شما بهترین امتی بودید که به سود انسان‌ها افریده شده‏ اند (چه این که) امر به معروف و نهی از منکر می‏کنید و به خدا ایمان دارید.»

۳- «خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الجَْاهِلِینَ؛ (به هر حال) با آن‌ها مدارا کن و عذرشان را بپذیر و به نیکی‏ها دعوت نما و از جاهلان روی بگردان.»

۴- «التَّئبُونَ الْعَبِدُونَ الحَْمِدُونَ السَّئحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الاَْمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ الحَْفِظُونَ لحُِدُودِ اللَّهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ... آمران به معروف، نهی کنندگان از منکر و حافظان حدود (و مرزهای) الهی، (مؤمنان حقیقی‏اند) و بشارت ده به (اینچنین) مؤمنان!».

اهمیت امر به معروف و نهی از منکر
امر به معروف و نهی از منکر در بین فرائض دین اسلام، از جهت موقعیت و اهمیّت دارای امتیاز مخصوصی می‌باشد.
وجوب امر به معروف و نهی از منکر در دین اسلام، مثل وجوب نماز و روزه و زکات از ضروریّات دین است کسی که از روی توجّه به لوازم آن وجوب آنرا انکار کند، جز کفّار شمرده می‌گردد.
در این را بطه قرآن مجید م یفرماید: «وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ اُمَّهٌ یَدْعثونَاِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْروُفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَاُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون».

یعنی:لازم است در بین شما مسلمانان، جماعتی به دعوت مردم به کار‌های نیک و امر کردن مردم به معروف و نهی آنان از منکر قیام کنند و تنها راه فلاح و سعادت این است؛ و همچنین می‌فرماید: «کُنْتُمْ خَیْرَ اُمَّهٍ اُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللهِ».
یعنی:شما مسلمانان برای این که به وظیفه امر به معروف و نهی از منکر قیام می‌کنید و ایمان به خداوند دارید، برترین امّت‌های دنیا می‌باشید.

حضرت پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) می‌فرمودند: «تا زمانی که امّت من امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و به یکدیگر در کار‌های نیک کمک می‌نمایند در خیر و صلاح و خوبی خواهند زیست، ولی همینکه این وظیفه‌های مهمّ را ترک کنند، برکت از زندگی آن‌ها رخت برمی بندد و برخی بر بعض دیگر (بدان بر نیکان) مسلّط میشوند و دیگر یار و یاوری در اسمان و زمین پیدا نمی‌کنند.»

و همچنین فرمودند: «زمانی که امّتِ من انجام وظیفه امر به معروف ونهی از منکر را به یکدیگر حواله کنند (یعنی هر یک از ادای این وظیفه مهمّ شانه خالی نموده بگوید که این وظیفه را دیگری باید انجام بدهد) باید در انتظار حوادث ناگوار و عذاب الهی باشند»؛ و همچنین حضرتش فرممودند: «خداوند مؤمن ضعیفی را که دین ندارد، دشمن می‌دارد.» از آن حضرت پرسیدند: «مِؤمن ضعیفی که دین ندارد، کیست؟» در پاسخ فرمودند: «کسی است که نهی از منکر نمی‌کند».

حضرت امیرمِؤمنان (علیه السّلام) در یکی از خطبه‌هایی که خواندند فرمود: علت هلاکت ملّت‌های قبلی و نزول عذاب‌های خداوند برآنه، این بود که به انجام معاصی اقدام می‌کردند و علما و متدیّنین آن ها، نهی از منکر نمی‌نمودند. بنابر این شما ملّت مسلمان از این جریان‌ها عبرت بگیرید و یکدیگر را به انجام کار‌های نیک وادار کنید و جلو انجام منکرات را بگیرید.

منبع: بیتوته