ابداع فرمی نو به دور از کلیشه های دفاع مقدس

امین اشرفی، کارگردان نمایش " خاطرات خانه‌ای که ... " در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه تئاتر گروه فرهنگی اخبار ، درباره موضوع نمایشش گفت: موضوع این نمایش درباره خانواده پنج نفری ساکن  کرمانشاه است که در حال گذران زندگی روزمره هستند و بمبی به خانه آنان اصابت می‌کند. در این نمایش، ماجرا‌های یک ساعت آخر زندگی آنان را روی صحنه مشاهده می‌کنیم.

وی در خصوص نحوه انتخاب متن اظهار کرد: چند ماه روی متن دیگری کار می‌کردیم؛ کارمان قدری کند پیش رفت. در همین بین با متن کامران شهلایی مواجه شدم که جذاب و گیرابود. در روند اجرای نمایش، در متن، تغییرات زیادی به وجود آوردیم و آن را به سبک اجرایی و ایده کارگردانی نزدیک‌تر کردیم.

اشرفی در خصوص روایت نمایشش بیان کرد: به دلیل وجود المان‌های سورئالیستی، فرا واقع گرایی را در متن پرورش دادیم. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که اسم نمایش را از " خاطرات خانه‌ای که نیست "به " خاطرات خانه‌ای که ... " تغییر دهیم.چراکه از جایی به بعد مطابق متن اصلی نمایش پیش نرفتیم.

اشرفی درباره فرم اجرا گفت: فرم اجرائی نوئی را انتخاب کرده بودم که البته این انتخاب خطرناکه نبود. تناسب بین متن و شیوه اجرا برایم وجود داشت. نمایش ما نگاه فرمالیستی به سورئالیسم یا فرا واقع گرایی دارد. به شخصه معتقدم در هر کاری، فرم، از دل محتوای متن بیرون می‌آید. اینکه در موضوعی مثل دفاع مقدس، از کلیشه‌ها دوری کنیم، ذهن مرا درگیر کرده بود. همه تلاشم را بر ابداع فرم نو گذاشتم تا قصه را روایت کنم.

وی ادامه داد: متن اولیه کامران شهلایی دور از کلیشه‌های رایج متون دفاع مقدس بود. این باعث شد که قوت قلب بگیرم و تلاش کنم که اول قصه را جذاب تعریف کنم؛ سپس با هم‌ذات پنداری مخاطب با اثر، حرفی برای گفتن داشته باشیم. در نتیجه این چیزی بود که سعی کردم در اجرا پیش ببرم.

اشرفی درباره فرم صحنه بیان کرد: فرم صحنه ما برگرفته از المان‌های جهان سورئال است. ما درباره ذهنتیت حرف می‌زنیم و این را با قواعد دنیای فرا واقع گرایی پیش می‌بريم. زندگی معمولی روزمره که در جریان است را با زبان سورئال بیان می‌کنیم. ما با المان‌های سورئال وارد زندگی‌ که فضای گرمی دارد، می‌شویم و دذ ادامه لا خانواده‌ای مواجه می‌شویم که متاثر از جنگ و البته به دور از جبهه‌های جنگ است.

وی درباره انتخاب بازیگران نمایش «خاطرات خانه‌ای که ...» گفت: مثل انتخاب باقی عوامل، انتخاب بازیگر به تنهایی خود چالش بزرگ است، در شرایطی که تئاتر در حال تعطیلی است. انتخاب بازیگر دشواری مضاعف داشت. ما سه بازیگر را طی مسیر اجرای نمایش به دلیل ترس از کرونا تغییر دادیم. مشکل دیگر، درک بازیگر از فضای متفاوت ادغام شده واقعیت و فرا واقعیت در فرم اجرا بود.

این هنرمند در خصوص تاثیر گذاری نمایش روی مخاطب اظهار کرد: اینکه نمایشم چقدر اثر گذار بوده است را باید از مخاطب پرسید؛ گرچه در بازخورد‌هایی که داشتیم، بیشتر اعلام رضایت شنیدیم. از ابتدا نهایت تلاشم روی جذابیت نمایش برای مخاطب بود. اگر نمایشی جذاب نباشد، به مرحله انتقال پیام هم نمی‌رسد.

کارگردان نمایش «خاطرات خانه‌ای که ...» درباره تجربه حضور در جشنواره تئاتر مقاومت بیان کرد: اولین تجربه من در جشنواره تئاتر مقاومت بود، اما این به معنای دور بودن از فضاي جشنواره مقاومت در سال‌های گذشته نیست. در سال‌های پیش جشنواره را پیگیری می‌کردم.

وی افزود: از دبیر، شرکت کنندگان و دبیرخانه جشنواره که باعث روشن ماندن چراغ تئاتر شده اند، تشکر می‌کنم. هر چند نقایصی از جمله برخورد سليقه‌ای و جایزه مردمی بود، اما شکل و شرایط اجرایی جشنواره قابل قبول بود. آثار از کیفیت و تنوع خوبی برخوردار بود. سطح کمی و کیفی جشنواره خوب بوده و می‌توان به آن نمره خوبی داد.

اشرفی در خصوص تجربه فیلم تئاتر گفت: قطعا این شیوه به دل‌خواه مسئولان، داوران و شرکت کنندگان نبوده است و چیزی که الان اتفاق افتاده نامش تئاتر نیست. قطعا تئاتر به زنده بودن اجرا، صحنه و تماشاچی بر می‌گردد و این تاثیر زیادی روی کیفیت آثار می‌گذارد. خودم رغبتی به دیدن فیلم تئاتر ندارم، اما در شرایط کرونا فیلم تئاتر بهترین اتفاق بود.

وی در پایان اضافه کرد: شرکت در هر جشنواره‌ای برایم جذابیتی نداشته است. برایم اجرای کار اهمیت داشت. همین که بتوان حرفی به زبان هنر زد و مفهومی را زنده کرد، ارزشمندتر از خودِ جشنواره است.