شما تا به حال فکر کرده‌اید که چطور دانشمندان می‌فهمند داخل یک قطره عطر دقیقاً چه موادی هست؟ یا چطور می‌فهمند بنزینی که در باک ماشین می‌ریزید واقعاً استاندارد است یا نه؟ یا حتی چطور می‌توانند در یک نفس هوا، چند ده نوع آلاینده سرطان‌زا را پیدا کنند؟ جواب همه این سؤال‌ها یک دستگاه جادویی است به نام کروماتوگرافی گازی یا به اختصار دستگاه GC.
به زبان خیلی ساده: کروماتوگرافی گازی (GC) مثل یک «تفکیک‌کننده فوق‌دقیق مولکولی» است که می‌تواند صدها ماده مختلف را که با چشم غیرمسلح کاملاً شبیه هم به نظر می‌رسند، از هم جدا کند و بگوید هر کدام چه هستند و چقدر از آن‌ها وجود دارد؛ حتی اگر مقدارشان یک در میلیارد یا یک در تریلیون باشد!
سال ۲۰۱۶ در المپیک ریو، یک ورزشکار روس به خاطر دوپینگ محروم شد. ماده ممنوعه‌ای که در خونش پیدا کرده بودند فقط ۴۵ فمتوگرم (یعنی ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۴۵ گرم!) بود. این مقدار آن‌قدر کم است که اگر کل خون بدن انسان را بگیریم، این ماده فقط به اندازه وزن یک ویروس داخل کل خون بود! فقط دستگاه GC-MS (کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی) توانست این مقدار ناچیز را پیدا کند و عدالت را رقم بزند.
فرض کنید یک لوله خیلی خیلی باریک و بلند (۳۰ تا ۶۰ متر طول) دارید که مثل مارپیچ داخل یک جعبه کوچک پیچیده شده. داخل این لوله یک لایه خیلی نازک از ماده چسبناک مخصوص (مثل عسل خیلی رقیق) کشیده شده. حالا شما نمونه‌تان (مثلاً چند قطره بنزین، عطر، آب رودخانه یا حتی نفس یک بیمار) را با سرنگ تزریق می‌کنید. دستگاه ناگهان آن را تا ۳۰۰ درجه داغ می‌کند تا همه چیز به بخار تبدیل شود. بعد یک گاز تمیز (هلیوم یا هیدروژن) مثل باد شدید، این بخارها را داخل لوله می‌فرستد.
حالا جادو شروع می‌شود:
امروز دیگر دستگاه GC فقط یک جعبه فلزی با چند لوله و دتکتور نیست؛ یک آزمایشگاه کامل هوشمند است که خودش فکر می‌کند!
کروماتوگرافی گازی دیگر یک دستگاه لوکس نیست؛ یک ضرورت برای هر آزمایشگاهی است که می‌خواهد نتایجش در سطح استانداردهای جهانی باشد؛ چه دانشجوی دکترا باشید، چه کارخانه تولید مواد غذایی، دارو، عطر یا پتروشیمی داشته باشید، چه مسئول کنترل کیفیت محیط زیست یا آزمایشگاه باشید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها